Neerlandia. Jaargang 67

Spiegel Vlaamse beweging

Prof. F. Fransen voorzitter van het IJzerbedevaartcomité.

3 manifestaties in Vlaanderen

Ook in augustus bleef Vlaanderen niet van manifestaties rond het Vlaams-Waals probleem gespeend. Inderdaad, niet minder dan drie betogingen illustreerden vorige maand dat de rust in België nog niet is teruggekeerd na de goedkeuring door het Parlement van de nieuwe taalwetten.

IJzerbedevaart

De regen, die in de maand augustus zo overvloedig is gevallen, sprak ook een woordje mee op 18 augustus, de dag van de 36e IJzerbedevaart te Diksmuide.

Deze regen was wèl bij machte de inrichters te verplichten om het programma in te korten, maar toch niet sterk genoeg om de algemene bittere atmosfeer, geschapen door de taaltroebelen van de voorbije maanden, te milderen. Inderdaad, het was typisch voor deze IJzerbedevaart dat de toespraken, zij het dan in verkorte vorm, radikaler klonken dan de vorige jaren gebruikelijk was. Dit kwam vooral tot uiting in de toespraak van Prof. F. Fransen, die het woord voerde namens het IJzerbedevaartkomitee.

Prof. Fransen onderlijnde de nederlaag die Vlaanderen heeft geleden door de goedkeuring van de nieuwe taalwetten (zie ‘Spiegel van de Vlaamse Beweging’, Neerlandia, juli/aug. 1963). De inventaris, die Prof. Fransen opmaakte, klonk zeer bitter, vooral de constatering dat Vlaanderen, sinds 1921 tot nu, met de regelmaat van de klok Vlaamse randgemeenten aan het verfranste en centraliserende Brussel moest prijsgeven. Dit alles lag in de lijn van de slogans die door officiële spandoeken en bindteksten van het IJzerbedevaartkomitee werden vooropgesteld: federalisme, strijd voor een eigen staatsstruktuur en moreel verzet tegen de taalwetgeving, voorzover die - voor een brede Vlaamse opinie! - onaanvaardbare toegevingen inzake de Brusselse randgemeenten bevat.

Autokaravaan van de v.v.b. aan de kust

De Vlaamse Volksbeweging volgde, op dezelfde dag, na afloop van de IJzerbedevaart, met een grootscheepse autokaravaan langsheen de Vlaamse kust, om de aandacht van de openbare mening te vestigen op het probleem van de verfransing der Vlaamse kuststeden. Het is inderdaad zo, dat een overrompeling van de Vlaamse kust door een grote massa Brusselse en Waalse vakantiegangers het Vlaams karakter van de kust ernstig bedreigt. De oorzaken zijn hier tweeërlei. Enerzijds de houding van de Franssprekenden, die het vanzelfsprekend achten in ééntalige Vlaamse steden in het Frans te worden bediend, zowel in gewone winkels als in officiële gebouwen, zoals postkantoren, stations, e.d. Anderzijds schuilt het gevaar eveneens bij de Nederlandstalige kustbewoners zelf, meer bepaald bij de handelaars, die maar al te gemakkelijk, om commerciële redenen, hun Nederlands vergeten en wàt graag Frans praten, want - zo denkt men - de klant is koning. Men vraagt zich echter af of dezelfde Franstalige ‘koningen’ bv. in Engeland of Italië, het ook normaal vinden dat een eenvoudig winkelier of postbediende hen in het Frans zou bedienen? Waarom moet het dan in Vlaanderen wèl, en in andere landen niet?

Om dit probleem te belichten en te verhelpen, organiseerde de V.V.B. een autokaravaan langsheen de kust. Ongeveer een duizendtal personenwagens en autobussen, met slogans en vlaggen gewapend, namen hieraan deel. Afgezien van enkele felle vijandige reacties in Oostende, la reine des plages, verliep deze autotocht vrij rustig en onder een sympatieke belangstelling. De slogans ‘Geen Vlaams, geen centen’, ‘De kust is Vlaams grondgebied’, ‘Welkom aan de Vlaamse kust’, e.d. (veel dezer slogans waren in vier talen aangebracht!) vielen blijkbaar in goede aarde, want naarmate de tocht vorderde groeide het applaus langsheen het parcours, en dit ondanks de regen.

Autokaravaan van de m.p.w. in de voerstreek

Het verzet tegen de taalwetgeving, althans tegen bepaalde gedeelten hiervan, komt echter niet alleen uit het Vlaamse land.

[p. 144]

Ook uit Wallonië komen er felle reacties, die zich hebben geuit in de 3de (en... laatste!) manifestatie van dit overzicht, nl. de Waalse autokaravaan naar de Voerstreek op 1 sept. '63. Op 1 september trad namelijk de wet op de vastlegging van de taalgrens officieel in werking, wat ondermeer de overheveling van de zes dorpen van de Voerstreek van de provincie Luik naar Limburg behelst. Grondverlies dus voor Wallonië? Inderdaad! En daarom het Waals verzet onder de leiding van het Mouvement Populair Wallon. Men kan zich echter afvragen of hier werkelijk van een verlies voor Wallonië sprake is?

Ten eerste is de Voerstreek van oudsher Vlaams gebied, en vervolgens wordt dat zogezegd verlies méér dan goed gemaakt door de aanhechting van heel wat Vlaamse gebieden bij Wallonië. De lezer kan zelf oordelen. Uit de officiële totaal cijfers blijkt nl. dat Wallonië er door de nieuwe taalgrensregeling (dus volledig los van het probleem Brussel en randgemeenten) 86.439 inwoners bijkrijgt vooral ten nadele van West-Vlaanderen. De Vlaamse bevolking daartegenover wordt slechts vermeerderd met 20.377 eenheden. Dat West-Vlaanderen zo een gevoelig verlies lijdt, is te wijten aan het feit dat de streek van Komen-Moeskroen met 70.070 inwoners naar Henegouwen verhuist.

Wat nu de Voerstreek betreft, er worden slechts 4.299 inwoners van Luik naar Limburg overgeheveld. Het saldo is dus zeer batig voor Wallonië, wanneer men het geheel bekijkt der grensaanpassingen, vooral als men bedenkt dat het winstgebied voor Wallonië, nl. Komen-Moeskroen, ekonomisch sterk staat en de Voerstreek daarentegen ekonomisch zwak is (en er ook Limburgse gemeenten naar Luik gaan, maar daarover spreken de Walen niet!). Dat de Waalse inrichters van de autotocht naar de Voerstreek onder deze omstandigheden slechts 4.000 manifestanten (en 1.300 gendarmes) bij mekaar kregen, lijkt logisch. In die zin was de Waalse autotocht voor de Mouvement Populair Wallon slechts een mager beestje. Of het beestje nog groeien kan, zien wij misschien in een volgende aflevering van onze ‘Spiegel der Vlaamse Beweging’.

In ieder geval zullen we in de nabije toekomst nog wel moeten schrijven over betogingen, want, het ‘Vlaams Aktiekommitee’ heef besloten op 10 nov. in Antwerpen te betogen voor ‘Een federaal België in een federaal Europa’. Hieromtrent zal zeker nog de nodige deining ontstaan.

Lic. J. SOENEN