Neerlandia. Jaargang 67

[p. 25]

[Het falen van de Brusselse onderhandelingen en de Nederlanden (vervolg)]

gratie. De Franstaligen kon tot nu toe voorgehouden worden, dat die integratie in het verlengde lag van de Europese integratie en dat zij zich in toenemende mate op Frankrijk zouden kunnen oriënteren. Maar als Nederland en België zich in Europees verband in de komende jaren noodzakelijkerwijs tegen de Franse aspiraties van De Gaulle - en De Gaulle is momenteel Frankrijk - keren, zal dat de licht ontvlambare Walen, die zich veel en veel meer met Frankrijk verbonden voelen dan de Vlamingen met Nederland, niet nog wantrouwender doen staan tegenover de gedachte van een Nederlandse integratie? Als er dus maatregelen beraamd zouden worden voor Nederlandse integratie, zonder dat er sprake is van Europese integratie (die voor de Franstalige Belgen op cultureel gebied toch in de eerste plaats een nauwere aansluiting bij Frankrijk zal betekenen)! Zelfs bij een Nederlands-Belgische overeenkomst van beperkte strekking, met evenwel in de praktijk vooral een algemeen-Nederlandse inhoud, als de verlening van de effectus civilis in Beneluxverband voelen de Walen zich wellicht tekort gedaan, wanneer er voor hen geen alternatieven in Franse richting zijn. Hun reactie zal dan aan duidelijkheid wel niets te wensen overlaten. En nogmaals, ik zie de Vlaamse Beweging nog niet op Brussel marcheren om voor de Nederlandse integratie te betogen.

Lief zijn voor de Walen?

Welke moraal is hieruit te trekken? Dat we maar lief moeten zijn voor de Walen? Of voor De Gaulle?

Aanminnig doen tegenover de Franse president zou alleen maar leiden tot concessies van onze kant. De Benelux-landen kunnen en mogen niets anders doen dan een strakke houding aannemen. En liefde voor de Walen zal ook wel niet veel opleveren. We kunnen en moeten hen erop wijzen, dat een algemeen-Nederlandse integratie niet in strijd is met hun belangen. Maar ons beste argument, nl. dat die integratie in de lijn van de Europese integratie ligt, dreigt ons, althans voor de nabije toekomst, uit handen geslagen te worden. Redelijke verzuchtingen en nuchtere argumenten leggen doorgaans minder gewicht in de schaal dan irrationele gevoelens.

Voor een verregaande Nederlandse integratie is een zekere Vlaamse zelfbeschikking, een ruime culturele autonomie in ieder geval, een basisvoorwaarde. Maar die voorwaarde is nog niet vervuld. Het interne Belgische staatsbestel is overigens slechts één, zij het een zeer belangrijke factor.

Op dit ogenblik is echter de culturele integratie, althans een begin ervan, door de nota van de Gemengde Technische Commissie voor het cultureel akkoord, waarbij zich de Algemene Conferentie der Nederlandse letteren aangesloten heeft, reeds aan de orde gesteld.

Hierboven heb ik de mogelijke consequenties pogen na te gaan, die het falen van een werkelijke Europese integratie kan inhouden voor de algemeen-Nederlandse integratie in de eerstkomende jaren. Het is misschien een wat te pessimistisch beeld. We zullen de verdere gang van zaken nog moeten afwachten. Dat de jongste gebeurtenissen een nadelige invloed zullen uitoefenen, lijkt wel duidelijk. Nadelig, in de allereerste en belangrijkste plaats natuurlijk voor de Atlantische samenwerking, voor de Europese eenwording, voor de positie van Nederland en België in Europa, maar nadelig ook voor de algemeen-Nederlandse integratie, voorzover de verwezenlijking daarvan door externe politieke factoren mede bepaald wordt.

We moeten doorgaan op de ingeslagen weg. Laten we echter terdege beseffen, dat een Nederlandse integratie niet los te denken is van de politieke ontwikkeling in Europa en dat ze door de recente gebeurtenissen wel eens minder gunstig beïnvloed kan worden.

W