Neerlandia. Jaargang 67

[p. 21]

Mr. H.L.A. Visser

Uitreiking van 27 Visser-Neerlandiaprijzen in de Rolzaal te 's-Gravenhage

In een volkomen bezette Rolzaal verwelkomde de voorzitter van het Algemeen Nederlands Verbond, de heer F. Koote, zaterdagmiddag, 2 febr., de 27 prijswinnaars van het jaar 1962 met familieleden en vrienden, de ambassadeur van België, en van de republiek Zuid-Afrika met mevrouw Rust, leden van hun beider staf, mr. L.B. van Ommen, hoofd van de afdeling Volksontwikkeling van het Min. van O.K. en W., het bijna voltallige Dagelijks bestuur, vele leden van het hoofdbestuur, voorzitters en leden van de commissies tot toekenning van de Visser-Neerlandiaprijzen, leden van de afdelingsbesturen in Noord- en Zuid-Nederland, bestuursleden van verschillende culturele verenigingen, leden van de Bestendige Commissie tot het houden van de Nederlandse congressen, vele leden van het Verbond, genodigden, uit Noord- en Zuid-Nederland, de pers, de radio en de televisie.

De uitreiking der prijzen

De voorzitter begon met de uitreiking van een prijs aan zeven nog jonge mensen, die bekroond werden voor hun prijzenswaardige start op zo jeugdige leeftijd. Het waren J.M.F. Bloemkolk te Utrecht, oud-leerling van het Chr. doofstommeninstituut ‘Effatha’ te Voorburg, die met een cursus van de Leidse Onderwijs Instellingen het officiële ULO-diploma heeft weten te behalen; Mej. M.P. Camps (Venlo), de eerste vrouwelijke blinde, die het einddiploma H.B.S.-A verwierf; Paul Kneppers (Haarlem), die in militaire dienst zijn gezichtsvermogen verloor, maar in 1962 het H.B.S.-diploma A behaalde met uitstekende cijfers; Peter Koning (Schalkhaar), die, dank zij de sterke steun van zijn moeder, in 1962 ook het H.B.S. A-diploma behaalde en nu de colleges aan de Hogere Textielschool in Enschede volgt, ondanks het volledig uitvallen van zijn gehoor; Bert Prinsen (Baarn), reeds jaren aan zijn bed gekluisterd, maar desondanks met behulp van docenten en klasgenoten op schitterende wijze geslaagd voor eindexamen gymnasium A. en thans theologie studerende aan de Vrije universiteit in Amsterdam. De voorzitter las het vers van Clinge Doorenbos voor, waarin deze dichter-zanger Bert en allen die hem bij zijn bijzondere moeilijkheden hebben geholpen, huldigde. Bert Prinsen, per ambulance naar Den Haag gekomen, woonde, liggende op een brancard, deze plechtigheid bij; verder de heren G. Roscam en M. Wagemans, twee Vlamingen, beiden lichamelijk gehandicapt, maar vóóraan in het maatschappelijk werk, vóóraan ook bij steunverlening aan medeinvaliden en in de Vlaamse Beweging. Uit een brief van de heer Wagemans las de voorzitter de volgende zin voor: ‘Deze prijs moge mij een aansporing zijn het lichamelijk tekort niet alleen te aanvaarden, maar dit trachten om te zetten in het besef, dat de geest wellicht meer te bieden heeft zowel voor de invaliden als voor de valide gemeenschap èn daarnaar handelen.’

Hulp en steun aan medemensen

Vervolgens reikte de voorzitter aan drie dames en vier heren prijzen uit, die moeten worden gezien als blijk van waardering voor hulp en steun verleend aan medemensen.

Majoor zuster A.M. Bosshardt, leidster van het Goodwill-Centrum van het Leger des Heils in Amsterdam, ontving de onderscheiding voor haar aandeel in de televisie-uitzending in februari 1959: ‘Anders dan anderen’, waarvan de Nederlandse pers o.a. schreef: ‘Dit was een van de menselijkste en meest bewogen uitzendingen van de N.T.S., ooit onder de ogen van de kijkers gebracht.’

De heer H.H. Kraan en zijn vrouw, die hem steeds tot grote steun is geweest, werden gehuldigd voor het vele werk door beiden in Rotterdam verricht, tot heil van de verwaarloosde jeugd, waarvoor de heer Kraan in 1957 de Paul-Nijghpenning werd toegekend.

Mej. Dr. A.J. Portengen, conrectrix van het Maerlantlyceum in Den Haag, ontving vervolgens de prijs als blijk van waardering voor al wat zij gedaan heeft voor internationaal jeugdverkeer, vooral uitwisseling van leerlingen tussen Nederland en België en studiereizen met leraren naar Vlaanderen, waardoor de banden tussen Noord en Zuid worden versterkt en Nederlandse opvoeders en de jeugd zien wat er in Vlaanderen leeft. Daarvoor heeft uit hoofde van zijn taak het Verbond bijzondere belangstelling en waardering. Aan de heer M. Reckman (Naarden), die iedereen in ons land wel zal kennen, reikte de voorzitter de Visser-Neerlandiaprijs uit als waardering voor het belangeloos voortreffelijk werk verricht als voorzitter van de Stichting ‘Het leven begint bij 40’ die duizenden oudere werkzoekenden aan werk heeft geholpen, maar ook als de stuwende kracht van de vereniging ‘Wij komen’, een vereniging, die ouders van emigranten in staat stelt hun kinderen in den vreemde te bezoeken. Moge de wijze les van uw moeder, ‘Draagt elkanders lasten’ - aldus de voorzitter - voor u een prikkel zijn, uw medemensen in deze ‘vaak zo verscheurde en kreunende wereld’ belangeloos te blijven helpen.

De heer E.A.O. Reteig (Amsterdam) kwam in aanmerking voor een onderscheiding voor zijn pionierschap op het gebied van ‘heilgymnastiek en massage voor zuigelingen en kleuters’, eerst daarvoor verguisd, maar daarna door de medische wereld zeer gunstig beoordeeld. De voorzitter hoopte dat de heer Reteig, dank zij deze Visser-Neerlandiaprijs, uitvoering kan geven aan zijn nog altijd uitgesteld plan een reis naar zijn geboorteland Suriname te maken.

Mejuffrouw M.A.P. Saeys uit Den Haag kreeg een prijs uit waardering voor alle hulp die zij heel dikwijls gratis gaf aan lastige kinderen, hulp die tot goede resultaten heeft geleid. Na de bevrijding gaf zij ook belangeloos met groepen kinderen voorstellingen in de Kon. Schouwburg ten behoeve van de stichting 1940-1945.

Als directeur van het revalidatiecentrum Overijssel in Enschede ontving dr. F.B. Venema een Visser-Neerlandiaprijs als blijk van waardering voor de geestelijke inspanning, het geduld en de volharding ver uit gaande boven het normale medische werk. Door deze prijs kunnen studiemogelijkheden verbreed worden. Ook zal deze prijs een aanmoediging zijn om met zijn staf dit mooie werk voort te zetten.

Commissie I, die de 14 personen - 4 dames en 10 heren - aanwees voor deze prijzen, bestaat uit mr. G.H. Eskes, voorzitter en de leden: mej. T. Gerhardt, dr. F.J.E. Hogewind en pater Dr. N.M. Wildiers (uit Vlaanderen).

Lichamelijk en geestelijk welzijn

Daarop volgde de uitreiking van 9 prijzen ‘als steun voor culturele werkzaamheden, in het bijzonder ten bate van het licha-

[p. 22]

melijk en geestelijk welzijn der mensen.’ Over het werk van mej. dr. H.C.M. Ghijsen te Domburg, die bezig is aan de voltooiing van een woordenboek over het Zeeuwse dialect zei de voorzitter, dat hij als Neerlandicus alle studies over dialecten toejuichte daar deze aan het verdwijnen zijn en als voorzitter van het Verbond waardeerde hij te meer haar moeizame arbeid omdat het Verbond niet alleen belangstelling heeft voor de hedendaagse taal, maar ook voor de wijze waarop en waaruit deze taal is ontstaan.

Tegenover Dr. M. van Haegendoren, directeur van de Stichting ‘Lodewijk de Raet’ te Brussel, sprak de heer Koote de verwachting uit, dat een subsidie in het kader van de Visser-Neerlandiaprijs zeker op zijn plaats is omdat het volkshogeschoolwerk in België tot nu toe ontoereikend wordt gesubsidieerd, in tegenstelling met Nederland waar dit werk de volle belangstelling van de overheid geniet. De verbondsvoorzitter sprak voorts zijn waardering jegens dr. Van Haegendoren uit voor het vele dat hij gaf in zijn lezingen, ook voor het Verbond en vooral ook in zijn publikaties. Spreker memoreerde dat dr. Van Haegendoren in Nederland werd onderscheiden met de Zilveren Anjer als blijk van waardering voor zijn voortreffelijk werk, in het bijzonder in het belang van het cultureel contact tussen Noord en Zuid.

Het revalidatiecentrum voor spastische kinderen te Landegem, waar 42 patiëntjes worden verpleegd, onderwezen en opgevoed, ontbrak het aan middelen bij het ontwerpen en construeren van gebruiksvoorwerpen, speciaal geschikt voor spastici. Ter bevordering van deze zijde van het werk, dat in bedoeld centrum sterk tot ontwikkeling is gebracht, werd een Visser-Neerlandiaprijs toegekend, die de directrice van het centrum, mevrouw J. de Brabandere, in ontvangst nam. Geadviseerd werd samenwerking te zoeken met het Instituut voor Perceptie-Onderzoek te Eindhoven, staande onder leiding van prof. dr. J.F. Schouten.

De vereniging Het Nederlandse Blindenwezen te Amsterdam ontving een prijs voor het revalidatiecentrum ‘De Schansenberg’ te Loenen, waar talrijke blinden weer het vertrouwen in zich zelf hebben gevonden en als gelukkige en volwaardige mensen in de maatschappij kunnen worden opgenomen.

Voor de Stichting Nederlands Geleidehondenfonds te Amsterdam, nam mevrouw Groen-Korthof de Visser-Neerlandiaprijs in ontvangst.

Als erkenning van het sociale belang van de arbeid van de Nederlandse Centrale voor Praktische Werkverruiming en Hulpverlening te Groesbeek werd een prijs uitgereikt aan de secretaris van de Centrale, de heer H.W. Smit, die opmerkte dat het heel moeilijk was het hoofd boven water te houden, omdat hun arbeid, gericht op het lichamelijk en geestelijk welzijn van sociaal en psychisch gehandicapten van alle gezindten in hoofdzaak afhankelijk is van vrijwillige bijdragen. Het bedrag van de Visser-Neerlandiaprijs wilde het bestuur aanwenden als eerste uitgave voor het bouwen van een zwembad waaraan grote behoefte bestaat.

Hierop volgde de uitreiking van een prijs aan de heren F.C.J. Fischer te Rotterdam en prof. dr. mr. F. Florschütz te Velp, voor hun voortreffelijke arbeid op het gebied resp. van de entomologie en van de z.g. pollen-analyse, de laatste van groot belang voor de plantkunde, geologie en de archeologie.

De laatste prijs in deze groep ging naar mej. J.C. Pleysier te 's-Gravenhage voor haar vele en goede sociale werk ten bate van ernstig gehandicapte kinderen, waaraan zij haar tijd en haar geld volkomen belangeloos schonk.

Commissie II, die deze prijzen heeft toegekend, bestaat uit de heer H.J. van der Meer, voorzitter en de leden: de heer J.H. Bannier, Dr. L. Elaut, mevrouw dr. J. Stades-Veth en Prof. dr. J.W. Tesch.

Bevordering geestelijke gezondheid

Tot slot kwamen aan de beurt de prijswinnaars die commissie III heeft aangewezen, vier instellingen, die steun kregen voor werkzaamheden ter bevordering van de geestelijke gezondheid.

Nadat de voorzitter een toelichting had gegeven op de werkzaamheden van de Belgische vereniging ‘Band en Zuiderkruis’ te Brussel, reikte hij aan de voorzitter van de Raad van beheer, dr. jur. O.V. Spitaels, de prijs uit o.a. bestemd voor het financieren van z.g. prospectiereizen naar gebieden waar Belgische emigranten zich hebben gevestigd. De voorzitter achtte in de toekomst een nauwere samenwerking met Band en Zuiderkruis mogelijk, daar ook Nederland zijn emigranten kent, waarvoor het Verbond grote belangstelling heeft.

Als tweede Belgische vereniging volgde de Ver. Jongenstehuizen Ivo Cornelis te Mechelen, vertegenwoordigd door oudminister A. Verbist. De ver. die thans tehuizen heeft te Mechelen, Antwerpen, Weelde, Bornheide en Hoeilaart met samen 250 familieloze, zedelijk verwaarloosde of sociaal onaangepaste jongens, geniet geen overheidssteun. De steun aan deze vereniging gegeven is geheel in de lijn van de idealen van de erflater.

De jonge Stichting Nederlands Kampleiders Instituut te Amersfoort, die financieel nog niet sterk genoeg staat om alle onvermijdelijke kosten bij de opleiding van kampleiders en leidsters te kunnen dragen, ontving, ter ondersteuning van dit allernoodzakelijkste werk, ook een Visser-Neerlandiaprijs, in ontvangst genomen door de heer Van der Weide.

Hekkensluiter was de bij het Verbond reeds goed bekende Stichting Weerbaar en Paraat Limburg te Maastricht, die al eerder een Visser-Neerlandiaprijs ontving, maar nu weer een ondersteuning kreeg voor financiering van haar orgaan ‘Gong’, dat gratis in heel Limburg wordt verspreid en meer aandacht wil schenken aan kwesties als angst voor dreigende gevaren, angst, die kan omslaan in min of meer panische reacties, waarvoor mr. Visser ook herhaaldelijk zijn bezorgdheid heeft geuit.

Commissie III die deze vier prijzen heeft aangewezen bestaat uit de heer J.J. Kloppert, voorzitter en de leden Mr. J.J. Fokma, Mr. A.C. de Kanter en Dr. D. Merlevede.

Daar de heer Kloppert voor het laatst als voorzitter aanwezig was, dankte de heer Koote hem voor de vele werkzaamheden sedert 1955 voor de Visser-Neerlandiaprijzen verricht.

Hulde, waardering, dankbaarheid

Woorden van dank werden gesproken door dr. M. van Haegendoren, namens de Stichting ‘Lodewijk de Raet’ te Brussel, de heer F.G. Tingen voor de Vereniging het Nederlandse Blindenwezen te Amsterdam, de heer H.W. Smit, als secretaris van de Nederlandse Centrale voor Praktische Werkverruiming en Hulpverlening te Groesbeek, dr. jur. O.V. Spitaels, als voorzitter van de Raad van Beheer van de Vereniging Band en Zuiderkruis te Brussel, oud-minister A. Verbist namens de Jongenstehuizen ‘Ivo Cornelis’ te Mechelen, een woordvoerder namens de Stichting Nederlands Kampleiders Instituut te Amersfoort en majoor H. Schouten, als bestuurslid van de Stichting ‘Weerbaar en Paraat Limburg’.

Opvallend in deze dankwoorden was de warme hulde gebracht aan de nagedachtenis van een hoogstaand persoon, zoals mr. Visser tijdens zijn leven is geweest, voorts de waardering voor de bijzondere sfeer van deze plechtigheid en de dankbaarheid der Vlaamse prijswinnaars voor het feit dat Noord-Nederland èn het Verbond een open oog hadden voor hun problemen.

In zijn slotwoord wees de heer Koote er op, dat sedert 1955 niet minder dan 121 Visser-Neerlandiaprijzen werden uitgereikt tot een totaal van ruim twee en een halve ton, dat deze maal f 70.000 was uitgekeerd waarvan f 20.000 voor Vlaanderen.

De voorzitter schetste in het kort doel en streven van het A.N.V. dat slechts uitvoerder is van de uiterste wil van wijlen mr. Visser en dat sterk behoefte heeft aan uitbreiding van zijn ledental, want hoe meer leden, hoe meer het Verbond kan doen.

Met een woord van dank aan allen voor hun aanwezigheid in de Rolzaal sloot de voorzitter deze - wij zouden willen zeggen - onvergetelijke bijeenkomst.