Uit de tijdschriften
Prospector: De dubbele crisis van regime en staatsstructuur’, De Maand, mei 1962 (5e jg., nr. 5).
‘België laboureert aan een dubbele crisis: de crisis van het regime, wat sedert jaren erkend wordt, en een crisis van de staatsstructuur, wat veelal nog genegeerd wordt’.
Aldus het uitgangspunt van een bijzonder belangwekkend artikel, onder pseudoniem in De Maand verschenen.
Het kenmerk van de eerste crisis is niet, dat, zoals vóór 1940, de legitimiteit van de parlementaire democratie betwist wordt, maar wel de doelmatigheid, de efficiency ervan, en zulks zowel door politici en de pers als ook door staatsrechtsgeleerden. Het in de 19e eeuw geconcipieerde Parlement schijnt niet opgewassen tegen zijn taak. Alle moeilijke problemen worden ‘en marge’ van het Parlement geregeld. Schr. zoekt een oplossing in de opheffing van de ‘doublure’ van Senaat en Kamer, waarbij de Senaat een andere functie zou kunnen krijgen (een van de mogelijkheden: de behartiging van de Vlaams-Waalse problemen); voorts meent hij, dat, in vergelijking met het moderne bedrijfsleven, er behoefte bestaat aan versterking van de uitvoerende macht en aan een vérgaande hervorming van de administratie. ‘De crisis van de staatsstructuur wordt veroorzaakt door het bewust uit elkaar groeien van de twee volks- of cultuurgemeenschappen, psychologisch en sociocultureel, echter niet economisch en tot dusver ook niet politiek-institutioneel. Het dieptepunt der Vlaams-Waalse vertrouwenscrisis nadert omdat de Vlaamse gemeenschap bijna volwassen en geëmancipeerd is, terwijl de Waalse sporen van ouderdom vertoont, doch niet wil wijken’. Schr. stelt een z.i. gematigde tussenoplossing voor, schematisch in 5 hoofdpunten: 1) constitutionele erkenning van twee eentalige volksgemeenschappen en een tweetalige Brusselse agglomeratie (met twee ‘subnationaliteiten’); 2) vervanging der negen provinciën door vijf (2 Vlaamse, 2 Waalse en Brussel); 3) culturele autonomie, plus culturele integratie van Vlaanderen met Nederland (door een globaal cultureel akkoord); 4) Toepassing taalregime op bedrijfsleven, 5) constitutionele garanties aan de levensbeschouwelijke minderheden.
Schr. licht dit vervolgens in enkele belangwekkende bladzijden nog wat nader toe. Lezing van het artikel in zijn geheel bijzonder aanbevolen!
W.
Auteursrechtelijk beschermd