Neerlandia. Jaargang 66

[p. 96]

De algemeen-Nederlandse integratie

Enkele kanttekeningen

Het begrip culturele integratie is zeker nog geen gemeengoed geworden, maar de gedachte, door Julien Kuypers naar voren gebracht op het 35e Nederlands Congres, is niettemin in vruchtbare aarde gevallen. Mensen, die zich actief bezighouden met de culturele samenwerking in Nederlands-Belgisch verband of zij, die zich afvragen wat er uiteindelijk aan Nederlandse entiteit over zal blijven bij een vérgaande Europese integratie, staan zeer positief tegenover het denkbeeld van de culturele integratie.

In de dagelijkse praktijk van het cultuurbeleid en van de discussie daarover heeft dit denkbeeld nog geen wortel geschoten, zeker ook niet in Vlaanderen, hoewel men daar, juist nu, als het ware dagelijks met de neus op de problematiek geduwd wordt. De consequenties van deze - culturele én politieke - problematiek worden in een wat bredere kring nog nauwelijks gezien. Op zichzelf is dat begrijpelijk - nieuwe ideeën werken nu eenmaal vrij langzaam door - en het zou ook niet erg zijn, als het niet zeer noodzakelijk was, dat, vooral in Vlaanderen, de gedachte van de culturele integratie snel zou doordringen. Dr. van Haegendoren behandelt in zijn, eveneens in dit nummer van ‘Neerlandia’ gepubliceerde, artikel uitvoerig de samenhang van culturele autonomie en culturele integratie. Hij gaat diep in op de inhoud van de zaak zelf.

Dìt artikel beoogt slechts enkele kanttekeningen te brengen, die meer politiek getint zijn en die, evenals reeds vorige bijdragen in dit blad, wijzen op het algemeen-Europees kader, waarin onze problemen nu eenmaal geplaatst zijn.

Vlaanderen

Thans is er in Vlaanderen een hoogoplopend debat gaande over de culturele autonomie. Hierbij geven uiteraard specifiek interne zaken als de kwestie van de waarborgen voor de levensbeschouwelijke en politieke minderheden de toon aan. Uiteraard, zeggen we, maar dat neemt niet weg, dat nog veel te weinig een verband wordt gelegd tussen de culturele autonomie voor Vlaanderen en een algemeen Nederlandse culturele integratie. Voorzover deze interne, overwegend partij-politiek gekleurde, elementen het debat niet totaal beheersen, wordt nog veelal gedacht, zo niet louter aan een veilig stellen van de Vlaamse positie in een wijder Europees verband, dan toch, wat de algemeen Nederlandse aspecten betreft, aan weinig meer dan aan een samenwerking in min of meer vage termen. In deze gedachtengang is een culturele integratie met Nederland iets, dat pas in de toekomst aan de orde zal komen. Nu is het inderdaad juist, dat, zoals Dr. Van Haegendoren aantoont, culturele autonomie een voorwaarde is voor culturele integratie, maar hij legt daarbij zijn vinger op een wondeplek, als hij opmerkt, dat er ook een culturele autonomie mogelijk is zonder een erop volgende culturele integratie. Zijns en ook onzes inziens zouden de Vlamingen dan echter halfweg blijven steken. Als er sprake zal zijn van een handhaving van een eigen positie, van een eigen entiteit, in een zich integrerend Europa, dan is het, zeker vanuit een Vlaams oogpunt, op zijn minst kortzichtig de integratie van de gehele Nederlandse cultuurgemeenschap niet centraal te stellen.

Thans reeds actueel

Het is zaak, dat men zich in Vlaanderen nu ernstig gaat bezighouden met de problematiek van de culturele integratie als consequentie van de culturele autonomie en men de bestudering ervan niet uitstelt - zich a.h.w. vergenoegt met de ‘fraaie kreet’ alleen -, totdat de culturele autonomie een feit zal zijn geworden. Het is allerminst ondenkbaar toch, dat dan op, voor een wezen-