Neerlandia. Jaargang 64

Een school voor Nederlandse kinderen in Paron
Wat Nederlandse gemeenschapszin in Frankrijk vermocht

In 1924 vestigden zich drie Zeeuwse boerenjongens in de vallei van de Yonne, zuid-oostelijk van Parijs. In eigen land konden zij niet slagen, maar in het ruime land van Noord-Frankrijk ging het hun goed, waarna zij anderen overhaalden ook daarheen te komen. Zo trokken meer en meer Nederlandse jonge boeren naar Noord-Frankrijk, waar nu 125 gezinnen wonen, die een kolonie vormen van ongeveer 500 zielen.

Hoewel de hofsteden dikwijls tientallen kilometers van elkaar liggen en dus dagelijkse omgang met elkaar is uitgesloten, vormen zij een eenheid, een gemeenschap, gebonden door de Kerk en het Calvinistische geloof. Het kerkje, waar dr. H.J. Winter, sedert 1946 de predikant dezer kolonisten. elke zondag preekt, ligt in Sens.

Van het begin af heeft ds. Winter aangedrongen op een eigen school, een christelijke, protestante school dus, waar dezelfde geest door de kinderen zou kunnen worden beleefd als thuis en in de kerk. Voordat die eigen school er kwam bezochten de kinderen de Franse staatsschool.

In oktober 1949, 25 jaar na de eerste vestiging van Nederlanders, kregen onze landgenoten de kans om uitvoering te geven aan de plannen voor een eigen school. Het Chateau de Paron werd nl. te koop aangeboden; de boeren aarzelden geen ogenblik en kochten dat gebouw. Binnen enkele weken was de daarvoor verschuldigde som, zes miljoen francs, of f 66.000 bij elkaar. Voor de inrichting, verbouwing en voor het schoolmateriaal was een bedrag van f 60.000 nodig. Die gelden werden echter in Nederland bijeengebracht onder leiding van Ds. dr. N.J. Hommes, predikant te Rotterdam. Ook de heer Fred. C. Meyster jr. te Rotterdam heeft zijn medewerking verleend door het organiseren van een collecte-reis met het resultaat, dat het geld er binnen enkele maanden was. Vele Nederlandse bedrijven schonken, in plaats van geld, goederen.

Met 25 leerlingen werd de school, die de naam kreeg van de opvolger van Calvijn in Genève, de ‘Theodorus Beza-school’, geopend.

De eerste directeur was Dr. J.W. van Marmelstein, tevoren leraar aan een Chr. H.B.S. te Amsterdam. Na zijn overlijden in 1957 werd hij opgevolgd door de heer J.A. Winter. Thans is directeur de heer M. Bernadel. Directrice van het internaat is mejuffrouw Van Oosten, een Nederlandse van afkomst.

In de eerste jaren bleek het jaarlijks onderhoud van de school een vraagstuk te worden, wat men bijna niet de baas kon blijven. De directeur heeft toen tijden meegemaakt, dat elke aanbieding van een kwitantie schrik en ontsteltenis teweegbracht.

Op initiatief van een Nederlandse zakenman, die de school eens bezocht en de moeilijkheden met de heer Marmelstein be-

[p. 96]

sprak, is toen besloten tot oprichting van een Comité in Nederland, dat de naam draagt ‘Stichting Vrienden van Paron’. De reeds genoemde Ds. Hommes werd voorzitter en de heer Meyster penningmeester.

Deze stichting, waarvan enige duizenden Nederlanders in Nederland lid zijn, beoogt blijvend de exploitatie van de school te waarborgen.

Zij die f 5 per jaar bijdragen zijn lid van deze stichting. Het aantal leerlingen is van 25 echter opgelopen tot ruim 70, een mooi resultaat, maar, hoe groter het aantal leerlingen wordt, hoe hoger de jaarlijkse begroting, die het cijfer van f 80.000 al heeft overschreden. Een dergelijk bedrag kan niet uit de schoolgelden worden betaald. Dat zou immers neerkomen op een gemiddelde per kind van f 1200 per jaar.

Enkele christelijke scholen in Nederland namen samen het schoolgeld van één kind voor haar rekening.

Als Nederlander kan men trots zijn op deze landgenoten, die, onder dikwijls moeilijke omstandigheden, de na de eerste wereldoorlog verwaarloosde en verlaten bouwgronden in Noord-Frankrijk met voortvarendheid, deskundigheid en onverflauwd doorzettingsvermogen weer tot vruchtbare landouwen hebben omgezet en die met grote offervaardigheid in deze betrekkelijk kleine kolonie er in geslaagd zijn, zij het dan met steun uit het moederland, een eigen kerk en eigen school te stichten en te onderhouden.

Het doet ons denken aan de Nederlandse kolonisten in Carambehi op de hoogvlakte van Paraná (Brazilië), die ook, dank zij hun gemeenschapsgevoel, offerzin en doorzettingsvermogen, in hun betrekkelijk ook kleine zuivelkolonie, een kerk en school hebben gebouwd, het personeel daarvoor uit Nederland op hun kosten hebben laten uitkomen en deze ook salariëren. Enige jaren geleden zijn daarover in Neerlandia ook uitvoerige artikelen verschenen.

Het schoolprogramma is frans; dat betekent dus, dat de vakken in het frans worden onderwezen (eis van de overheid). Er wordt echter ook Nederlands als leervak onderwezen. Men begrijpt echter, dat de jeugd, die evenals overal in de immigratiegebieden, met de jeugd van het land omgaat, speelt enz., het frans spelenderwijs leert. In de toekomst, als de oudere geslachten zijn uitgestorven, zal ook in die Nederlandse kolonie de voertaal frans worden. Nu spreken de ouderen Frans op hùn manier; ze weten zich te behelpen, maar een geboren Fransman zal wel eens moeite hebben hen te begrijpen. Onder elkaar spreken ze Nederlands. In de kerk wordt in het Nederlands gepreekt terwille van de oudjes, maar de jeugd luistert liever naar een Franse preek.

Die zelfde moeilijkheid kent de gereformeerde Nederlandse gemeente in Ottawa (Canada). Daar worden per zondag twee diensten gehouden, een Engelse en een Nederlandse, de eerste voor de jeugd, de tweede voor de ouderen.

De school, die in 1949 werd opgericht, vierde in 1959 dus haar



tweede lustrum. Daaraan ging een allernodigst herstel van de school, waarnaar in die 10 jaar geen hand was uitgestoken, vooraf. De kosten, geraamd door een Nederlandse deskundige, bedroegen f 25.000, indien de nodige werkzaamheden in Nederland zouden moeten worden betaald. In Frankrijk zouden de kosten echter hoger liggen.

Toen is een voortreffelijke oplossing gevonden, die weer zo duidelijk aantoont, dat, waar een wil is, ook een weg wordt gevonden.

De directeur van de 1ste christelijke Techn. School ‘Patrimonium’ te Amsterdam, de heer Alewijnse, heeft nl. met zijn leraren en leerlingen dat herstel op zich genomen.

En dat was niet weinig. Alleen al 80 grote vensterluiken moesten worden geschilderd; al het andere houtwerk wordt dan nog niet geteld. Talrijke andere werkzaamheden dienden te worden verricht. Deze hulp van Patrimonium heeft de kosten uiteraard aanmerkelijk gedrukt. Nog dient vermeld, dat een verfleverancier voor f 1000 gratis verf leverde.

Zo kon het tweede lustrum in een prachtig herstelde school met grote dankbaarheid worden gevierd.

Wat ons wel het meest treft in dit verhaal over de school van Paron is de voortreffelijke geest van saamhorigheid tussen landgenoten in Nederland en Frankrijk.

Als een dergelijke geest eens vaardig werd over de Verbondsleden in Nederland en in het buitenland! Als allen eens met dezelfde geestdrift opkwamen voor de belangen van hun Verbond, voor de Nederlandse cultuur en niet te vergeten voor de Nederlandse taal, wat een prachtig werk zou er dan gedaan kunnen worden.

d.K.A.