Neerlandia. Jaargang 62

[p. 51]

De nederlandse gemeenschap in het sociale leven van Australië
(Van onze medewerker Jan D. Rempt te Sydney)

IN HET MAATSCHAPPELIJK LEVEN van Australië neemt het subtropische Sydney met zijn twee miljoen inwoners de grootste plaats in. Natuurlijk weten wij zeer wel, dat we met deze uitspraak ons de verontwaardiging van Melbourne op de hals haten, maar in deze zuster-metropolis, die zon negenhonderd kilometer verder naar de Zuidpool is gelegen, is het nu eenmaal kouder dan in Sydney en maakt men zich er dientengevolge niet warmer om, wanneer er prestige-kwesties in het geding zijn. Deze gewilde boertigheid dis ik alleen maar op om U de ijverzucht tussen beide steden duidelijk te maken, die we ook wel tussen Rotterdam en Amsterdam opmerken. Sydney en Melbourne hebben het echter nog niet zo ver gebracht, dat de beide burgervaders bij elkaar op bezoek komen. De burgemeester van Sydney, Alderman H.F. Jensen, is trouwens op het ogenblik, waarop ik dit schrijf, op bezoek bij burgemeester Van Hall in Amsterdam. Eér reist een Lord Mayor van Sydney naar Amsterdam dan naar Melbourne...

Hoe het ook zij, wanneer ik het in dit artikel uitsluitend heb over Sydney, moet U niet denken, dat Melbourne niet belangrijk is. Als ik meedeel, dat er in Sydney tienduizend Nederlanders wonen, dan wil dit niet zeggen, dat er in Melbourne slechts enkele honderden zijn. Integendeel, die aantallen lopen niet zo ver uiteen. In Sydney heerst echter een levendige uiting van Nederlandse cultuur en er is ook een vermenging van culturen van verschillende landen,die in andere steden van Australië niet zo duidelijk aan de dag treedt om de eenvoudige reden, dat de activiteiten van mindere omvang zijn dan in de Parel aan de Stille Zuidzee.

Twee grote Nederlandse kolonies

HET AANDEEL, dat de Nederlanders hebben zowel in het amusementsals in het culturele leven van deze stad der duizend baaien, is voor iemand, die er als nieuwkomer kennis van zou nemen, verbijsterend groot. Dit wil wat zeggen voor een samenvoeging van meer dan vierhonderd voorsteden, die zich uitstrekken over een oppervlakte, welke groter is dan de provincie Utrecht. In vrijwel alle richtingen hebben de Nederlanders zich in deze monster-poliep-stad verspreid. En ook al zijn er geen Nederlandse ‘kolonies’, zoals bij de Italianen het geval is, er wonen toch talrijke, dikwijls honderden Nederlandse gezinnen in een bepaalde voorstad. Het Narrabeendistrict en Sutherland Shire zijn er voorbeelden van, ook al zijn er tussen deze beide Nederlandse ‘kolonies’ verschillen in zoverre, dat de Nederlanders in Sutherland Shire klaarblijkelijk niet zo'n grote behoefte aan samenklitting hebben als hun landgenoten aan de noordelijke kant van de stad. Het is kenmerkend voor het snelle aanpassingsvermogen van de Nederlanders, dat in Sutherland Shire met zijn gemakkelijke en vlugge treinverbinding met de eigenlijke City, het Nederlandse verenigingsleven een kwijnend bestaan leidt. In Narrabeen, dat achter de tweelingstad aan de noordelijke oever van de haven ligt - over de beroemde Havenbrug met haar tolgaarders (30 cent elke keer als je er met een auto passeert) - leeft die Nederlandse gemeenschap meer een eigen leven en zijn er minstens drie Nederlandse verenigingen.

Het Jaarlijks Oranjebal

EENS PER JAAR echter stromen honderden landgenoten uit alle windrichtingen naar het Oranjebal in Sydney. Dit is een feest, dat zijns gelijken in geheel Australië niet vindt. Dit jaar maakte de Nederlandse ambassadeur, de heer H.J. Lovink, er een speciale vliegtocht voor (van de nationale hoofdstad Canberra naar Sydney is een goed uur vliegen) om het bal met zijn tegenwoordigheid te vereren. Ook de Nederlandse consul-generaal die de scepter zwaait over het consulaire corps in geheel Australië -, dr. TH.J. Bergsma, was aanwezig. Het Oranje-bal is een typisch Nederlandse feest-viering met natuurlijk de ‘polonaise’, die de verbazing wekt van vooraanstaande Australische gasten, zoals de waarnemend Lord Mayor van Sydney, Alderman O'Dea, Vrije burger van de Stad Amsterdam, en Australië's beroemdste ‘columnist en gossip-writer’ Jim Mac Dougall, die er elk jaar weer zijn commentaar op geeft, opgediept uit zijn eigen knipsel-plakboek.

Deze opmerking is bedoeld als een illustratie van het feit, dat het Oranje-bal door de Australiërs al beschouwd wordt als een deel van de Australische sociale genoegens en het dus nauwelijks nodig is er enige bijzondere aandacht aan te schenken (wat de Australische pers dan ook niet gedaan heeft).

WIE GRAAG ZIET, dat de Nederlanders onder de schijnwerpers komen te staan, kan er over treuren, dat de Nederlandse cultuur op het jaarlijkse Oranje-bal zich al jaren achtereen beperkt heeft tot de polonaise en de volksdansen van de nu 22 leden tellende Nederlandse volksdansgroep, die niet ophoudt van haar activiteit blijk te geven. Maar, de Nederlandse cultuur beperkt zich niet tot de volksdans en bij velen bestaat de nog onuitgesproken verwachting, dat het vol-gende Oranje-bal opgeluisterd wordt met enkele andere typisch-Nederlandse uitingen van volkscultuur, zoals volkszang, één of meer scènes van Jan Klaassen en Katrijn in de poppenkast, en (om iets hoger te grijpen) opvoering van een scène uit de Gijsbrecht van Amstel.

Nederland op zijn best

DEZE GEDACHTE behoeft niemand te verontrusten, die getuige is geweest van het Internationale ‘Folk festival and concertball’ - eveneens in de grote zaal van het raadhuis. Ook hier speelde de Nederlandse gemeenschap een rol, dank zij de nimmer genoeg geroemde activiteit van een dr. in de letteren en wijsbegeerte (Cornelis Wouters), die er als Master of Ceremonies de scepter zwaaide. Het is geen gemakkelijke taak om meer dan twintig verschillende nationaliteiten te leiden, duizend mensen van evenzovele landaarden bezig te houden met ‘cultuur’ en dans. Maar de ‘New Australian Cultural Association’, zoals deze vereniging heet, heeft daarmee een reputatie verworven, die het Nederlandse Oranjebal in de schaduw stelt. Die reputatie is zó groot, dat ditmaal twee federale ministers (Minister Harold Holt en Minister Alexander Downer, respectievelijk minister van Arbeid en Immigratie) de avond bijwoonden.

Kleurig festijn

Het was een manifestatie van Europese cultuuruitingen. Nimmer tevoren hebben deze ministers de kans gekregen zoveel verscheidenheid van Europese cultuur op één avond te zien en te horen. Er was niet alleen een bonte mengeling van kleurrijke en exotische nationale costuums uit elf landen, maar ook een keur van nationale volksdansen, zang en muziek. Zelfs de internationaal georiënteerde Nederlander heeft het geduizeld van zovele tongvallen en kunstuitingen: Kroaten, Slowaken, Grieken, Hongaren, Letten, Litauers, Maltezen, Polen, Ukrainers en Wit-Russen zaten aan tafel met Hollanders en Australiërs. Zij dansten en aten (echte Hollandse zuurkool met worst) in de grote burgerzaal van Sydney's Raadhuis als vertegenwoordigers van de naties der wereld in een atmosfeer van waarachtige verbondenheid en vriendschap.

Minister Holt, die vele jaren achtereen de portefeuille van Immigratie beheerde, moet het een grote voldoening zijn geweest te zien, dat de immigranten in Australië niet alleen een nieuw vaderland, maar ook een plaats hebben gevonden in de nieuwe samenleving, waar welvaart regel en geen uitzondering vormt.

(vervolg blz. 52 eerste kolom onderaan)

[p. 52]

(vervolg vorige blz.)

VOOR DE Nederlandse gemeenschap moet het voldoening hebben geschonken te zien, dat de waarnemende voorzitter van deze internationale culturele organisatie een Nederlander is. De gehele organisatie van deze avond lag in zijn handen. Zestien debutantes werden aan minister Holt voorgesteld. Onder hen bevonden zich twee Nederlandse meisjes, Annemarie van der Veen en Wilhelmina Buuts, begeleid door respectievelijk Hans en Nico Cornielje. Behalve de volksdansers, begeleid door Cor Scholten op de harmonica en met medewerking van enkele Australiërs in Nederlands nationaal costuum - assimilatie en integratie op haar best? - trad ook op de Nederlandse bariton-zanger Sandor de Vos, die o.a. Wierts' ‘Holland's Vlag’ ten beste gaf.

Onder de vele vlaggen, die de zaal sierden, bevond zich natuurlijk ook het roodwit-blauw en het Nederlandse wapen.