Neerlandia. Jaargang 62

[p. 50]

Nederlanders in Australië
Onderlinge band wordt slapper
(Van onze medewerker in Sydney Jan D. Rempt)

EEN EN ONDERZOEK naar de assimilatie of integratie van Nederlandse immigranten in Australië zou een dankbaar terrein zijn voor een socioloog. Dit onderwerp heeft uiteraard ook de aandacht getrokken van de Australische overheid, maar voor een afronding van deze studie ontbraken tot nu toe de financiën. Niettemin zijn de studies van de Australische professor W.D. Borrie van grote betekenis. Een Nederlands rapport ontbreekt tot nu toe. De opvattingen over dit onderwerp moeten we dus zoeken in afzonderlijke publikaties, daarover verschenen, zowel in Nederlandse dagbladen en tijdschriften (door Nederlandse journalisten in Australië) als in officiële en semi-officiële organen (door voorlichters van de Nederlandse Emigratiedienst) en kerkelijke organen (door Nederlandse geestelijken in Australië).

Het gebruik van de Engelse taal

EEN TYPISCH VOORBEELD van het opgaan van immigranten in de Australische samenleving vond ik in publikaties voor en door Nederlanders in de Engelse taal, in het bijzonder in de maand- of weekbladen van Nederlandse of Nederland-Australische verenigingen.

Onder de Nederlandse immigranten o.a. in Sutherland Shire was indertijd een belangrijke stroming om het gebruik van Engels in woord en geschrift in de Nederlandse gemeenschap te weren, omdat het de Nederlandse sfeer, het Nederlands karakter op den duur zou wegnemen.

Thans, vier jaar later, doet zich het verschijnsel voor van tweetaligheid en zelfs van ééntaligheid - het Engels - zonder dat er protesten worden gehoord. Niet alle verenigingen voeren een dergelijke vooruitstrevende politiek, maar tenslotte zal geen enkele vereniging daaraan kunnen ontkomen.

De Australisch-Nederlandse vereniging in Newcastle (Nw. Zd. Wales) heeft, onder leiding van voorzitter L. Kloos en secretaris A. Schilling, getoond een voorbeeld te durven stellen, door haar maandelijks verenigingsorgaan in twee talen, Nederlands en Engels, te laten verschijnen, met het vooropgezette doel de samensmelting te bevorderen.

Een voetbalclub in Narrabeen (Nw. Zd. Wales) onder leiding van Bill Chevallerau en Mark van der Zwaag, laat haar tweewekelijks orgaan uitsluitend in het Engels verschijnen, omdat er zoveel jongelieden zijn, die het Nederlands niet geheel of niet meer zo goed begrijpen. Wij voor ons betreuren het besluit dier vereniging, maar men moet niet uit het oog verliezen, dat het gebruik van twee talen de kosten van een maand- of weekblad, ook al is het slechts gestencild, belangrijk verhoogt, doordat de omvang van het blad onvermijdelijk groter moet worden.

Tweetaligheid

DE TWEETALIGHEID heeft sinds geruime tijd haar intree gedaan op verenigingsavonden. Wij doelen zowel op de omgangstaal voor de bezoekers als op de tweetaligheid op het toneel. In de eerste jaren van het bestaan der Nederlandse verenigingen kwam zelden of nooit een Australische artist op de planken. Tegenwoordig is het vreemd, als er alleen Nederlands op het toneel wordt gesproken. In vele gevallen treedt een gemengd Australisch-Nederlandse groep artisten op, beroepsartisten zowel als amateurs. In Blacktown (N.Z.W.) hebben we onlangs een feestavond bijgewoond, waar de vermenging zò sterk was, dat het publiek in de zaal zich al niet meer realiseerde, of er Engels dan wel Nederlands op het toneel werd gesproken.

De vereniging in deze snel groeiende voorstad van Sydney heet terecht: ‘Dutch-Australian Friendship Association’. Zij werd kort geleden opgericht met geen ander doel dan het samengaan en het opgaan in elkaar te bevorderen. Deze vereniging staat onder leiding van Louis van Oudgaarden als voorzitter en J.J. van den Dop als secretaris.

Samenwerking elders

SAMENWERKING tussen Nederlanders en Australiërs vinden we ook in Melbourne, waar the Dutch Male Choir en The Dutch Ladies Choral Society onder leiding van Gerard Ruivenkamp een geslaagde uitvoering gaven met medewerking van Australische zangers en zangeressen.

De opvoering van The Flying Dutchman van Richard Hol en aria's o.a. uit Lucia di Lammermoor, Nabucco, de Troubadour, Faust en de Fledermaus, oogstten een groot succes bij het Nederlandse en Australische publiek.

Zulke uitingen van gemeenschappelijke kunstprestaties zijn wellicht de beste voorbeelden van wat we een ongedwongen samengaan van verschillende nationaliteiten zouden kunnen noemen. Deze avonden bevorderen het opgaan in elkaars sfeer op zeer bijzondere wijze, al moeten we niet uit het oog verliezen, dat de werkelijke integratie tot uiting moet komen in het dagelijks leven, in de dagelijkse omgang met vrienden en kennissen en met leden van de groepsgemeenschap of dorpsgemeenschap, waarvan men deel uitmaakt.

Band verslapt

In een vroegere brief noemde ik de vereniging ‘Upside Down’ in Mildura (voorzitter J.G. van Wijngaarden) een plaats met een kleine Nederlandse kolonie, die een Nederlands toneelstuk in het Engels vertaalde en opvoerde voor een overwegend Australisch publiek. Onder dergelijke omstandigheden zit er niets anders op dan Engels als voertaal en ‘toneeltaal’ te gebruiken.

Door toenemende integratie vermindert behoefte aan onderling contact

Tot slot dienen we er nog op te wijzen, dat toeneming van de integratie, het opnemen dus van het Nederlandse element in de Australische sfeer, de Nederlandse band verslapt, doordat de Nederlander steeds minder behoefte gevofelt aan een uitsluitend Nederlands milieu.

Met dit vraagstuk zullen de bestuurders van Nederlandse verenigingen onherroepelijk hoe langer hoe meer te kampen krijgen in hun strijd om het voortbestaan en uitbreiding dier verenigingen, die slechts dan verzekerd zijn (het lijkt een contradictio in terminus), indien de integratie zo goed en zoveel mogelijk wordt bevorderd.

Hoe traag de leden van een vereniging kunnen zijn, zij nog aangetoond met de opmerking, dat op een, door de Nederlandse Vereniging in Sydney onder de bijna 500 leden gehouden, enquête naar hun verlangens - (theater of filmavonden, sporttournooien of lezingen) - ... vier antwoorden binnenkwamen.

Wel zeer ontmoedigend voor het bestuur.