Het Verbond en de Europese eenwording
Het is voor mij een genoegen, meer nog. een eer, mijn gelukwensen te mogen aanbieden aan het Verbondsbestuur, dat in de eerste dagen van mei het zestigjarig bestaan viert van het Algemeen Nederlands Verbond.
Ieder, die met onbevangen blik de werkzaamheden van het A.N.V. gedurende de zestig voorbijgegane jaren overziet, moet erkennen dat het Verbond voor en na de bezettingsjaren met ernst en volharding steeds heeft gestreefd naar versterking van de saamhorigheid en de bevordering van geestelijke en stoffelijke belangen van de leden van de Nederlandse stam. Herhaaldelijk is dan ook, hoe zwaar het soms viel, dit streven met een goede uitslag bekroond geworden. Met geestelijke wapenen is tot nu toe de eenheidsgedachte op cultureel gebied, zowel in de lage landen aan de zee als buiten Europa, verspreid, verdedigd en in het licht gesteld.
Nuchtere zelfkritiek behoedde hierbij voor een zelfverheerlijking, zoals de dagen van Tollens en de citadelpoëzie ze hadden gekend. Gerechtvaardigde trots op de goede eigenschappen van het Nederlandse volk verhinderde niet, zo nodig de slechte te veroordelen.
Krachtig en overtuigend heeft het A.N.V. meer dan een halve eeuw lang getracht de eigen Nederlandse beschaving, reeds daterende uit de Middeleeuwen en zich ontwikkelende tussen de uit het Zuiden opdringende beschaving van Romania en de uit het Oosten komende Germaanse, te behouden en te verdiepen.
Trouw aan de Spreuk ‘Bataven! Kent Uw taal en heel haar overvloed’ heeft het A.N.V. in het maandblad Neerlandia bijna in elk nummer op de bres gestaan voor het Nederlandse taaleigen en wat hiermee samenhangt.
Het is o.i. niet te veel gezegd, dat met dit alles ook pionierswerk is verricht ter verwezenlijking van wat men noemt de Benelux, onlangs in de Ridderzaal plechtig ten doop gehouden.
En is de Beneluxgedachte in wezen eigenlijk niet een Groot-Nederlands ideaal? In historisch perspectief een herleving van de Zeventien Provinciën en de Bourgondische Kreis en in een toekomstperspectief misschien het begin van de Europese eenheidsgedachte.
Moge het Algemeen Nederlands Verbond blijven voortgaan op de ingeslagen weg tot heil en zegen van de Nederlandse stam in en buiten Europa en meteen door het uitdragen van vreedzame Nederlandse idealen de weg helpen effenen, die leidt naar een Europese eenwording in vrede en vrijheid.
Dr. H.J. E. Endepols Oud-voorz. afd. Maastricht