Neerlandia. Jaargang 62

[p. 14]

Het A.N.V. en zijn geboortestad Dordrecht

Bij de viering van het zestigjarig bestaan van het Algemeen Nederlands Verbond, dat werd opgericht in Dordrecht en thans gevestigd is te 's-Gravenhage, wenst het verbondsbestuur nog eens de band te accentueren, die er bestaat tussen het Verbond en de stad Dordrecht. Deze laatste beschouwt dat als een goede gedachte. In de eerste plaats omdat zij gaarne hen, die de stad als hun geboorteplaats in ere houden, nog eens weer in haar midden wil ontvangen om hen te tonen hoe zij zich verder ontwikkelde. En anderzijds, omdat het in overeenstemming is met de grondslag, waarop het Verbond is opgebouwd, dat de Nederlander, ook wanneer deze naar elders is vertrokken, zijn vaderland, zijn geboortegrond in ere moet houden. Als dat waar is, mócht het Algemeen Nederlands Verbond op zijn 60e verjaardag zijn geboortestad ook niet vergeten.

Niet te ontkennen valt, dat de 60 voorbijgegane jaren in de wereld wel iets veranderd hebben, en dat deze veranderingen ook iets te zeggen hebben met betrekking tot de doelstellingen van het Algemeen Nederlands Verbond. Langzaam, velen te langzaam, maar stellig ook zéker, vervagen de economische grenzen tussen de verschillende landen en volken. Datzelfde proces zal zich naar mijn overtuiging vervolgens (moeten) voortzetten met betrekking tot de geografische en andere grenzen. De spectaculaire ontwikkeling van de techniek, van het verkeer, ja op eigenlijk alle gebied, dwingt de mensheid met of tegen zijn wil tot het inzicht, dat wij de ontwikkeling van alle dingen, de welvaart van die mensheid, alleen kunnen trachten de baas te blijven en in goede banen te leiden door (om het modewoord ‘integratie’ van tegenwoordig niet te gebruiken) alles, het gehele leven, de economie, de ontwikkeling op alle mogelijke gebied over de bestaande nationale grenzen heen zoveel mogelijk in elkaar in te passen en in elkaar te doen ingrijpen.

In het welbegrepen belang van het Nederlandse volk te midden der andere volken is er dus geen plaats meer voor het accentueren van lands- en taalgrenzen, die evenzoveel beletselen (kunnen) vormen voor een opneming van Nederland en de Nederlanders in dat grotere geheel. Onontkoombaar is het dan, dat wie zich zo tot peinzen zet, tot de vraag komt naar de bestaansgrond, het bestaansrecht van een vereniging als het Nederlands Verbond. Zou die dan gevonden kunnen worden in het via literatuur en lectuur in de oorspronkelijke Nederlandse taal (kunstmatig?) aanhouden van de band met de tienduizenden Nederlanders, die de jaren door naar andere landen emigreerden en uitzwermden, om zich daar een nieuwe toekomst te verwerven? Is het niet eerder hun belang om zo spoedig en zo volledig mogelijk in te burgeren in het nieuw gekozen vaderland, en daarbij en in de daar noodzakelijke aanpassing niet geremd te worden door het aanhouden van banden met het geboorteland, met het vaderland, die bij een volledig geslaagde inburgering in het nieuwe land toch eens zullen breken?

Ook in deze tijd heeft het A.N.V. een taak

Ja, nuchter, louter verstandelijk gesproken is dit allemaal wel juist. En dan zou dus mijn conclusie moeten luiden, dat het Algemeen Nederlands Verbond maar beter kan liquideren. Toch zal dit niet de conclusie van dit artikel zijn. En dat heus niet, omdat iets dergelijks nu eenmaal kwalijk zou passen in een voorwoord voor een jubileumnummer van een 60-jarige vereniging. Een mens moet weliswaar in het dagelijkse, in het verstandelijke leven veelal nuchter, veelal louter verstandelijk redeneren en handelen. Zonder dat zou de wereld, en zouden wij in die wereld, zeker niet de vooruitgang - já, ondanks alle dreigingen van het tegendeel, vooruitgang - gekend

[p. 15]

hebben, die ons deel is geworden en nog wordt. Ondanks dat echter ontkomt geen onzer in bepaalde (moet ik zeggen de beste?) ogenblikken van zijn leven aan dat gevoel, dat verlangen naar ‘vroeger’, naar de plaats, de sfeer, de taal, die van oorsprong de zijne was. En onweerstaanbaar lokt mij dus ondanks alles toch de conclusie, dat niet alleen de daad van hen, die in een gans andere tijd overgingen tot de oprichting van het Algemeen Nederlands Verbond, een begrijpelijke en een goede daad was, maar dat ook voor deze tijd en de komende het voortbestaan van het Verbond voor de Nederlandse mens van betekenis is. Mits het de tekenen des tijds versta. Mits het zich niet blindstare op een nationalisme, dat 60 jaren geleden naar de toen gangbare meningen en de toen heersende omstandigheden wellicht noodzakelijk was om niet ten onder te gaan te midden van het allerwegen over onze grenzen heersende nationalisme van anderen. En mits het zijn doelstellingen beperke tot het zuiver houden van de twee dingen die de Nederlander als zuiver Nederlands boven alles liefheeft en niet missen kan: zijn slechts door de noodzakelijke eisen van het algemeen belang, de openbare orde en de veiligheid beperkte vrijheid van geloof, woord en daad, én van zijn Nederlandse taal.

Ik meen in de geschiedenis van het Algemeen Nederlands Verbond over de 60 jaren van zijn bestaan een evolutie te onderkennen, die aan mijn hierboven neergelegde bespiegelingen beantwoordt. Dordrecht verheugt er zich over dit Algemeen Nederlands Verbond in mei weer te mogen ontvangen, en het zal zijn bezoekers met gepaste trots kunnen en willen tonen hoe de oudste stad van Holland zelf de tekenen des tijds verstaat en zich daardoor in een voorspoedige ontwikkeling als haven- en industriestad te midden van de Nederlandse economische ontwikkeling mag verheugen.

Ik twijfel er niet aan dat, in de geest van het hierboven geschrevene, het in Dordrecht geboren Algemeen Nederlands Verbond zich dan niet alleen uiterlijk, maar ook innerlijk bewogen over de voorspoed van zijn geboortestad zal verheugen.

De burgemeester van Dordrecht mr. J.A.H.J. van der Dussen