Neerlandia. Jaargang 61

Kapenaar werd Gouverneur-Generaal van Suriname

In ‘Vox Guyanae’ een tweemaandelijks tijdschrift voor wetenschap en cultuur, dat in Paramaribo verschijnt, schreef ons erelid, Fred Oudschans Dentz, enige tijd geleden een artikel over de Kaapenaar Frederici, die gouverneur-generaal van Suriname is geweest. Wij nemen hieronder een en ander uit dat artikel over.

Joachim de Friderici, zoon van een uit Schwerin afkomstig geslacht, vertrok in 1750 in dienst van de O.I. Compagnie naar de Kaap de Goede Hoop. Na daar twaalf jaren dienst te hebben gedaan kwam Joachim in november 1762 met zijn vrouw en drie zoons te Paramaribo aan.

Juriaen Frans, geb. 16 juli 1751, en zijn broer Joachim werden daar beiden als cadet bij de militie aangenomen.

Hun ouders verloren zij reeds in 1763, waarna de gouverneur der kolonie Wigbold Crommelin, belast met de voogdij, zich over hen ontfermde.

Bij resolutie van 5 oktober 1768 stelden de Directeuren der Societeit op verzoek van de gouverneur deze Juriaen - toen 17 jaar oud - tot vaandrig aan.

Snelle bevordering

Zijn moedig gedrag in de strijd tegen de weggelopen slaven bezorgde hem snel bevorderingen: luitenant in 1772, luitenant-kapitein in 1773, kapitein in december 1775, majoor in 1781, luitenant-kolonel in 1785, kolonel in 1790. Ter erkenning van zijn bewezen diensten werd hij tot commandeur benoemd en tot eerste raad in het Hof van politie, in welke positie hij de aangewezen vervanger van de gouverneur was.

In 1782 huwde hij, 31 jaar oud, met Catharina Sophia Bake, naar wie hij een van zijn plantages noemde. Op 15 juni 1790 nam hij, bij het vertrek van gouverneur Wichers, het bestuur ad interim over; in 1798 verkreeg hij de rang van generaal-majoor.

Op de parade, ter gelegenheid van de geboortedag van H.K.H. de prinses van Oranje (dochter van stadhouder prins Willem V) - 7 augustus 1792 - maakte De Frederici zijn benoeming als gouverneur-generaal der kolonie bekend.

Op 24 augustus van dat jaar, de verjaardag van de erf prins Willem Frederik, vond de plechtige bevestiging in het ambt plaats. De heer Dentz geeft dan een beschrijving van deze inhuldiging, ontleend aan de Surinaamse Nieuwvertelder van 30 augustus 1792. Het hoge ambt van gouverneur-generaal in Ned. dienst heeft De Frederici zeven jaren uitgeoefend. Op 17 augustus 1799 gaf Surinama zich over aan de Engelsen, die met een sterke vloot, onder bevel van Lord Hugh Seymour, voor Paramaribo waren verschenen.

De Frederici werd wel in zijn ambt gehandhaafd, maar na de vrede van Amiens in 1802, waarbij Suriname aan Nederland werd teruggegeven, werd hij, kennelijk wegens zijn aanblijven onder het Britse bestuur, geschorst; het bestuur werd overgedragen aan zijn gewezen secretaris Pierre Béranger.

Als ambteloos burger wijdde hij zich tot aan zijn overlijden in 1812 aan zijn 13 plantages. De Engelse gouverneur Pinson Bonham liet hem met alle eerbewijzen, verbonden aan zijn vroegere rang, ter aarde bestellen.

Weldoener der kolonie

Men noemde hem de vader der armen en hulpbehoevenden, de weldoener der kolonie, de man, die zelfs zijn vijanden eerbied en achting heeft afgedwongen.

In de Hervormde Kerk te Paramaribo is nog een preekstoelbijbel, door De Frederici in 1812 - zijn sterfjaar -geschonken.

De Surinaamse Societeit, waarvan hij jarenlang voorzitter is geweest, wijdde hem een marmeren gedenkteken, dat verloren ging bij de brand in de kerk in 1821.

Op de begraafplaats ‘Nieuwe Oranjetuin’, welke de regering in Suriname sedert 1954 heeft bestemd als wandelplaats, liggen 12 grafzerken van het geslacht De Frederici.

De laatste van het geslacht was Anna, Henriëtte, Louise, die 14 juni 1903 in de ouderdom van 91 jaren overleed.

De familie De Frederici is door huwelijk ook verbonden aan de familie van den Heever, een zeer bekende naam in Zuid-Afrika.

Joachim de Frederici, die naar de Kaap vertrok, trad daar nl. in het huwelijk met Geertruyd van den Heever op 5 november 1750. Een zwager van Joachim, de vaandrig De Sydow, huwde met een zuster van Geertruyd, en wel met Anna Magdalena van den Heever.