Neerlandia. Jaargang 61

De verovering van Curaçao gezien door Spaanse bril

In het december-nummer van ‘Christoffel’, het algemeen sociaal-cultureel maandblad voor de Nederlandse Antillen, troffen we onder de titel ‘Historische Documentatie’, een artikel aan over de lezing, die Spanje gaf van de verovering door de Nederlanders van Curaçao. Deze bijdrage is ontleend aan documenten uit de archieven van Sevilla, die in 1934 gedeeltelijk zijn gepubliceerd door de Amerikaanse Irene A. Wright. In dat jaar liet zij een werk het licht zien, getiteld: ‘Nederlandse zeevaarders op de eilanden in de Caraïbische zee en aan de kust van Columbia en Venezuela, gedurende de jaren 1621-1648’. De bekende Utrechtse hoogleraar, prof. dr. C.F.A. van Dam gaf een voortreffelijke vertaling van deze studie.

In twee brieven, beide gericht aan de Spaanse gouverneur in Venezuela, Fransisco Nunez Melian, brachten de Spaanse bevelhebbers, die verantwoordelijk mochten worden geacht voor de debâcle op Curaçao, rapport uit over het verlies van het eiland.

In deze brieven uit het jaar 1634 schreven don Juan Mateos en don Lope Lopez de Morla, dat op 28 juli in de vroege ochtend, ter hoogte van de haven van Curaçao (het tegenwoordige Willemstad) vijf schepen met vier sloepen verschenen. Het admiraalschip, dat naar schatting zeven- à achthonderd ton mat, voer de haven binnen, zonder dat het in deze gevaarlijke water en enige schade opliep. Daar de Spaanse bevelhebber over geen krijgsvolk beschikte, kon hun de toegang niet worden belet.

Don Lopez de Morla begaf zich vervolgens naar een verder landinwaarts gelegen dorp, waar hij een 50-tal Indianen, slechts gewapend met pijl en boog, en zeven Spanjaarden om zich heen verzamelde, en waar hij een loopgraaf liet aanleggen.

Van vecktlust blakend

Het relaas der Spanjaarden beschrijft de Hollanders als zeer behoedzame krijgslieden en de Spanjaarden als ten dode bereide en van vechtlust blakende kerels. Er zouden niet minder dan 300 man voetvolk gestaan hebben tegenover het kleine groepje slecht bewapende en ingesloten Spanjaarden en Indianen, welke laatsten bovendien nog zeer onbetrouwbaar waren, de Hollanders de waterbronnen wezen en spionnagediensten verrichtten. Ook werd reeds de taktiek van de verschroeide aarde toegepast. Don Lopez verbrandde alles, wat de Hollanders in handen zou kunnen vallen, o.a. tweeduizend quintalen brazielhout. Waterputten werden met afval en vuil dichtgegooid.

Bij een schermutseling met de Hollanders legde de Spanjaard er vijf neer. Een adjudant van de ‘maestro de campo’ te paard, met lange stijgbeugels en met rijlaarzen en gulden sporen, moest ook in het zand bijten.

Spanjaarden gevangen

Ten slotte moest don Lopez zich overgeven, omdat de Indianen allen de benen hadden gen omen, hun door spionnen aangewezen putten onbruikbaar waren gemaakt en zij door honger en dorst gekweld de ongelijke strijd niet langer konden voortzetten.

De Spanjaarden werden in de vesting Coro bij la Higuerra gevangen gezet. Het is grappig te lezen hoe deze ‘dons’ zich in duizend bochten wrongen om hun gezicht te redden tegenover hun gouverneur.

Zo kwam dan Curaçao in handen der Nederlanders. Bij de Vrede van Munster bevestigde Spanje de Nederlanders in het bezit van deze eilanden, welke thans de Nederlandse Antillen vormen.

Dit was een resultaat in die tijden door geen andere natie bereikt, noch door de Fransen, noch door de Engelsen. De eer van de verovering dezer eilanden komt toe aan de Hollandse zeevaarders, o.a. van Boudewijn Hendriksz en Cornells Cornelisz Jol.