Neerlandia. Jaargang 59

[p. 27]

Leestafel

Kraters in lichtelaaie, door H. Taziëff uitgave H.P. Leopold's Uitgeversmij N.V., 's-Gravenhage. Prijs 9,75 gld. geb.

Dit met schetskaartjes en foto's rijk verluchte boek is het werk van een man, die, behalve een sportliefhebber, zich aangetrokken voelde tot de vulcanologie. Hij is verbonden aan de Universiteit te Brussel en onderzocht verscheidene vulkanen, o.a. in Afrika. Met gevaar van zijn leven daalde hij zelfs in verschillende kraters at en stelde zijn ervaringen te boek.

Wie van dergelijke populaire boeken houdt, kan hier terecht. Het is geschreven in een eenvoudig goed Nederlands en boeit van het begin tot het eind.

E.H.B.

Commodore Hornblower, door C.S. Forester. De taal der scheepskanonnen. Uitgegeven door de Zuid-Hollandse Uitgevers Maatschappij te 's-Gravenhage. Vertaald door A.M.P. Mollema. Prijs gebonden: 8.90 gld.

Dit, in de cultuurserie uitgegeven, levensverhaal van een 19de eeuwse zeeman is een boeiend en onderhoudend vervolg op de veel gelezen en verslonden werken van Forester: ‘Met verzegelde orders’, dat speelt bij de Mexicaanse kust, ‘Alle hens aan dek’, dat ons voert naar de Franse en Spaanse wateren en ‘De dans ontsprongen’, een avontuur op het Franse vasteland.

In zijn nieuwste boek ontmoeten we Horatio Hornblower als commandant van een smaldeel, opererende in de Oostzee.

Evenals in de andere werken steelt Hornblower ons hart door zijn voortreffelijke eigenschappen van geest en gemoed, dapper, doortastend, tactisch, zeeman boven en voor alles, held als het moet en mens als het kan.

Een prachtig en bijzonder boek.

Een vrouw werd gelouterd, door J. Bech Nygaard. Uitgegeven door de Zuid-Hollandse Uitgevers Mij te 's-Gravenhage. Vertaling uit het Deens van J.E. Gorter-Keyser. Prijs: 7.80 gld.

Men zou dit boek ook kunnen noemen: ‘Een moeder werd gelouterd’, want dit in Denemarken bekroonde werk bezingt op meesterlijke wijs de vreugden en lasten, de licht- en schaduwkanten van het moederschap.

Boeiend en ontroerend is dit boek over een eenvoudig gezin, zoals er duizenden op deze wereld zijn en waarin we dan ook eigen ik en eigen huisgezin weerspiegeld vinden. De strijd van deze doodgewone vrouw, om te behouden wat het leven haar nog schenkt en al wat voert tot deze strijd, geeft aan dit boek, waarin een hart warm en sterk klopt, een buitengewone kleur.

Een goed en zuiver boek, ter lezing zeer aanbevolen.

Weerzien in Wenen, door Margrit Sóderholm, uitgegeven door de Zuid-Hollandse Uitgevers Mij te 's-Gravenhage. Uit het Zweeds vertaald door Mevr. J.E. Gorter-Keyser. Prijs geb.: 10.90 gld.

Wie herinnert zich niet het prachtige boek ‘Als de dauw hangt komt er regen’ van dezelfde schrijfster en haar beide andere boeken ‘Charlotte Anckerberg’ en ‘De gebroeders Anckarberg’, boeken door duizenden gelezen, op boeiende wijze geschreven door een vrouw, die weet wat ‘vertellen’ betekent.

‘Weerzien in Wenen’ voert ons naar Oostenrijk, maar nu naar het gehavende land na de twede wereldoorlog en de vele daarmee verbonden ellende waarbij de muzikale kunstzinnige Oostenrijker echter niet kan blijven toeven. Hij moet zijn natuur uitleven en hoe hij dat doet beschrijft ons Margriet Söderholm, als zij ons o.a. als gids dient bij de Salzburger Festspiele.

Dit weerzien schildert ons de ontmoeting van een vrouw, teleurgesteld in haar huwelijk, met een man, die zij als meisje kende, een vriend - en meer dan dat - uit haar prille jeugd.

Deze man heeft de oorlog gekend en de oorlog heeft hem gekend en gekneusd. Voor arts bestemd werd hij puinruimer. Op aangrijpende wijze wordt ons dit weerzien onder zo dramatische omstandigheden geschilderd.

Het leven en de liefde van deze twee mensen en het na-oorlogse leven in een stad als Wenen, met al zijn naoorlogse zonden, dat is het materiaal, waaruit Margrit Söderholm dit mooie boek heeft opgebouwd.

Missa sine nomine, door Ernst Wiechert; uitg. Ad. M.C. Stok, 's-Gravenhage. Prijs: 9,90 gld. geb. en 8.00 gld. ingenaaid.

Over het algemeen ben ik de boeken, die geschreven zijn naar aanleiding van de laatste oorlog, moe. Er zijn er te veel geschreven en de meeste daarvan hadden een eenzijdig karakter.

Voor de roman van Ernst Wiechert, die in ons land geen onbekende was, maak ik een uitzondering.

Missa sine nomine - de mis zonder naam - of, zoals de ondertitel van het boek luidt, ‘het geestelijk testament van een strijdend mens’, grijpt U van het begin tot het eind aan en laat U niet meer los. Het bevat de worsteling van een mens, die vol haat uit de oorlog is weergekeerd, maar temidden van de natuur zijner geboortestreek zichzelf hervindt en bereid en in staat is om te vergeven. Meer nog, hij kan iets zijn voor hen, die hem veel leed hebben berokkend.

Dit is een teer en rijk boek voor allen, die met het vraagstuk der vergevensgezinde liefde worstelen.

E.H.B.

‘Rembrandt-etsen’, door Dr G. Knuttel Wzn, uitg. L.J.C. Boucher, Den Haag, 1951, 50 afb., ware grootte, quarto-kunstdrukpapier, prijs 6,50 gld.

De feilloze moderne reproduktietechniek stelt in staat tegemoet te komen aan de overstelpende vraag naar bezonken picturaal meesterwerk, zoals dat de oude-Hollanders en in het bizonder REMBRANDT (Harmenzoon van Rijn, 1606-1669) met hun diepe kunst hebben nagelaten. De drang daarnaar neemt toe, naarmate oorlogsdreiging en vrees voor lijfsbehoud, de toespitsing van openbare doeltreffendheid noodzakelijk maken en de persoonlijke kunstuitingen van het toneel verdringen. Het komt er dan ook bij de huidige uitgaven op aan, of daarbij terzake-kundige toelichting geleverd wordt, die ons, kunst-nuchtere twintigste-eeuwers, op het beleven dier meesterwerken juist instelt. Daarin is de ingewijde inleider volmaakt geslaagd bij deze wèlverantwoorde uitgave, die hij toegelicht heeft tegen de achtergrond van REMBRANDT's leven, dat in zijn kunst, een zo weergaloze uitbeelding vindt.

A. St.

Van Riebeeck-bibliografie door Fred. Oudschans Dentz.

In het September - October nummer 1954 van Neerlandia werd in een beoordeling van de door de Heer Fred. Oudschans Dentz samengestelde van Riebeeck-bibliografie een kleine aanvulling aangekondigd.

Deze aanvulling, verschenen in het ‘Tydskrif vir Wetenskap en Kuns’ van October 1954 bevat negentien nieuwe nummers, gewijd aan van Riebeeck, of aan zijn tijd.

We mogen veronderstellen, dat de heer Dentz hiermee een volledige bibliografie vrijwel benaderd heeft en wij zijn hem erkentelijk voor het verrichten van dit grootse werk.

Het Tijdschrift ‘West-Vlaanderen’

In de ‘Nieuwe Eeuw’ van 25 December 1954 wijdt W.A.M. Heugten woorden van warme waardering aan het tijdschrift ‘West-Vlaanderen’, uitgave van het Christelijk Vlaams Kunstenaarsverbond, waarvan Jozef Storme, lid van Gedeputeerde Staten van West-Vlaanderen, voorzitter is.

Dit uitstekend verzorgde tijdschrift stoelt op een bodem, die mannen als Gezelle, Rodenbach, Verriest, pater Verbiest, Verschaeve en Constant Permeke voortbracht. Ruime ondersteuning geniet ‘West-Vlaanderen’ van de zijde van industriëlen, financiers, particulieren en instellingen.

Het evengenoemde Kunstenaarsverbond, zo schrijft van Heugten, stelt zich ten doel de beoefening van alle takken van de kunst, in overeenstemming met de Christelijke levensbeschouwing te bevorderen, de belangen van de kunstenaars te behartigen en het kulturele peil van de bevolking in de provincie op te voeren. Het Verbond staat open voor alle kunststijlen en kunstverrichtingen.

Belangstelling wordt gevraagd voor de speciale nummers, die reeds verschenen en gewijd waren aan: Rodenbach, die in 1956 zal worden herdacht, aan afzonderlijke kultuurhaarden in het eigen gewest, aan de moderne kunst, aan het verhalend proza in het West-Vlaanderen van vandaag, waarover een bloemlezing werd gegeven (Septembernummer, verlucht door West-Vlaamse kunstenaars).

Dit tijdschrift, aldus het slot, bewijst, hoe een gewestelijke cultuurgemeenschap het beste wat er in haar leeft op een verantwoorde wijze tot uitdrukking weet te brengen.

[p. 28]

Wolken over Vlasland, door Lode van der Schelde; uitgegeven in de Cultuurserie bij de Zuid-Roll. Uitgevers-Maatschappij te 's-Gravenhage. Prijs: ingen. 7 gld., geb. 8.90 gld.

In dit derde deel van Van der Schelde's trilogie ‘De aarde geeft en neemt’ voert de Vlaamse schrijver ons naar de vlasboeren in Vlaanderen en stelt in het midden van zijn roman de figuur van Engeltje, de dochter van een welgestelde boer. In haar jeugd wordt dit begaafde meisje teleurgesteld in haar liefde, maar zoekt en vindt voldoening in de zangkunst, waarop zij zich in de stad toelegt en waarin zij grote successen weet te behalen.

Op de hem toevertrouwde wijze schildert Lode van der Schelde het leven der boeren op het platte land en brengt deze mensen, die zo ver van de stadsmens afstaan, dichter bij ons.

Zij, die de twee aan deze roman voorafgaande delen t.w. ‘Daar ligt een volk geknield’ en ‘Waar het Angelus klept’ hebben gelezen, zullen ook genieten van dit derde deel, al hangen dreigend de wolken over Vlasland, waarvoor Engeltje's hart toch warm bleef kloppen, al vond zij haar geluk en haar liefde daarbuiten, bij de man, die haar binnenvoorde en begeleidde in de wondere wereld der kunst.

Een aantrekkelijk, prettig boek.

Verder ontvingen wij de volgende boeken, uitgegeven: door de Uitgeverij J.B. Wolters te Groningen:

Schoolkinderen uit sociaal zwakke gezinnen, door W.H. Brouwer, I.C. van Route, P. Post en M.C.J. Scheffer.

Mededelingen van het Nutsseminarium voor paedagogiek aan de universiteit van Amsterdam, nr 57. Prijs: 5,90 gld.

Nederlands na 1600, Proza en Poëzie, ter lezing voor Gymnasium, Lyceum en H.B.S., door Dr J. Karsemeijer en Dr G. Kazemier. Elfde druk. Prijs: geb. 3,15 gld. en ingenaaid 2,65 gld.

Poëzie en Proza II uit Noord- en Zuid-Nederland, door W.L.M.E. van Leeuwen en F.G.A. Stenvers. Een bloemlezing ten dienst van het litteratuuronderwijs. Prijs ing. 6,90 gld., geb. 7,90 gld.

Door de N.V. Uitgevers-Maatschappij W.E.J. Tjeenk Willink te Zwolle:

Amtijs ende Amelis, een middeleeuwse vriendschapssage, naar de berijming van Jacob van Maerlant, tezamen met zijn Latijnse bron, uitgegeven door Dr J.J. Mak. Zwolse drukken en herdrukken voor de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden. Prijs ing. 1,75 gld.

Karel ende Elegast, ingeleid en verklaard door Dr W. van den Ent. Klassieken uit de Nederlandse letterkunde, uitgegeven in opdracht van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden. Prijs ing. 1,60 gld.

Het Spel van den heilighen Sacramente van der Nyeuwervaert, ingeleid en toegelicht door W.J.M.A. Asselbergs en A.P. Huysmans. Handschrift afkomstig uit het archief der Sint-Barbara-kerk te Breda. Prijs: ingen. 5,80 gld.

Gedichten van A.C.W. Staring. Een bloemlezing mat inleiding door E. Endt. In de serie ‘Klassieken uit de Nederlandse letterkunde’, uitgegeven in opdracht van de Maatschappij der Nederl. Letterkunde te Leiden. Prijs: ing. 2,45 gld.

Deze bloemlezing bepaalt zich tot het min of meer algemeen erkend maoiste, beste en aardigste voor onze tijd.

Door de N.V. Wereld-bibliotheek te Amsterdam:

Koninklijke Woorden 1954. Prijs 0,75 gld.

Door P. Noordhoff te Groningen:

Tijdschrift voor Geschiedenis, 67ste Jaargang, afl. 3. Onder redactie van Dr M.G. de Boer e.a. Abonnement 15,- gld. Verschijnt in drie viermaandelijkse afleveringen.

Inhoud van deze afl.: bijdragen over ‘de Eng. parlementsverkiezingen’ van Mr H. van Riel, ‘Augustinus en de geschiedenis’ van Dr W. den Boer, ‘Volk van boeren en soldaten - Taalkundig aspect van een historisch probleem’ van Dr A.D. Leeman, ‘Zweden-Noorwegen en de zgn. Krimoorlog’ van Dr w. van Eeden en ‘Naar een nationale strafwetgeving en een uniform strafstelsel in de Franse tijd’ van A. Hallema.

Voorts bevat dit kostelijke tijdschrift een literatuuroverzicht om van te smullen, onmisbaar voor hen, wie de tijd ontbreekt om alles te lezen, maar die toch op de hoogte dienen te blijven van hetgeen er op hun terrein verschijnt.