Neerlandia. Jaargang 57

[p. 71]

Leestafel

Methoden der Sociografie. Een inleiding tot de praktijk van het sociale onderzoek in Nederland, door Prof. Dr Sj. Groenman, Uitg. van Gorcum en Comp. N.V. Assen.

Van dit uitstekende boek is een herdruk verschenen. Reeds eerder bespraken wij de eerste uitgave. Daaraan behoeven wij niets toe te voegen. Het boek is in opzet geheel en in tekst bijna gelijk gebleven.

Wij bevelen het lob herhaling aan.

E.H.B.

Inleiding tot het denken van Kierkegaard. door Dr J.C.A. Fetter; uitg. Born N.V. Assen; prijs f 1.45.

Wie zich tot taak heeft gesteld om in een boekje van ongeveer 48 bladzijden een inleiding te schrijven over de grote Deense theoloog-wijsgeer, moet over een zeldzame begaafdheid beschikken en in staat zijn tot de kern van het gedachtenleven van deze schrijver door te dringen.

Dit is te meer nodig, wijl het heel moeilijk is om uit de tijd, waarin Kierkegaard leefde, hem te verklaren.

'n Profeet kan men nu eenmaal niet zo maar benaderen. Daarom moet iets van het profetisch karakter in de inleider zclf zijn.

Kierkegaard is niet te verstaan uit zijn eigen tijd. Men begrijpt hem alleen door het spoor, dat hij heeft nagelaten en dat thans o.a. als existentiephilosophie aan de oppervlakte is gekomen.

Fetter heeft een goed werk gedaan door Kierkegaard thans nog eens weer bij het publiek in te leiden. Men zal hem thans beter begrijpen dan diens tijdgenoten voorheen.

En wij maken Dr Fetter gaarne ons compliment, dat hij het op zo'n voortreffelijke manier heeft gedaan.

E.H.B.

Melodie van de eenvoud, door Sjoerd Bakker; uitg. ‘De Muidertoren’; prijs f 5.70 (voor 5 boeken in abonnement f 18.50.)

Dit boek is weer een serie-boek, zoals er tegenwoordig zo veel aan de markt komen. Ik kan het nu eenmaal niet helpen, maar ik heb wat tegen die series. Ze brengen naast een enkel behoorlijk boek, veelal ook rommel onder het publiek.

Bakker heeft in dit boek wel een heel simpel gegeven verwerkt en het verhaal doet vaak wat gekunsteld aan en verschillende situaties zijn psychologisch niet altijd verklaarbaar.

De hoofdpersoon, Hilbert Jans Klompmaker, een eenvoudig veenarbeider, die na de dood van zijn vrouw het veen verlaat en in Leeuwarden werk vindt, is wel een zeer eenvoudig man. Inderdaad. Maar of hierdoor de titel, die mij overig ens niet heel oorspronkelijk lijkt, voldoende verklaard wordt, laat ik in het midden.

Ook de taal vind ik hier en daar niet feilloos, zo streepte ik op. bl. 81 aan ‘hoewel er nooit geen draken mensen zullen worden’. Daar lees ik nu eenmaal niet gemakkelijk overheen. 't Is muj te slordig.

Het best is het bock in een enkele beschrijving van de natuur en daar ligt misschien cok wel de kracht van Bakker.

Overigens vind ik het boek niet veel bijzonders.

E.H.B.

Volledige spellinggids voor scholen, kantoren en redactie-bureau's, door Dr F.C. Dominicus. Uitg.: G.B. van Goor Zonen's Uitgevers-Maatschappij N.V. 's-Gravenhage-Djakarta 1953; prijs 95 cent.

Nog altijd blijkt, hoe noodzakelijk het is, dat op de scholen en de maatschappelijke instellingen, waar de Nederlandse taal wordt gebruikt volle aandacht wordt geschonken aan de spelling der woorden en dus aan het zuiver schrijven.

Het is vaak bedroevend, wat men in kranten en tijdschrifartikelen durft schrijven om van de particuliere correspondentie maar te zwijgen.

Dr Dominicus heeft er dan ook goed aan gedaan, dit boekje, dat de ietwat sterke titel van volledige spellinggids draagt, te schrijven.

Wij hebben het van a tot z doorgelezen en hebben de overtuiging, dat het een buitengewoon handig uitgaafje is, dat verdient algemeen gebruikt te worden.

Het zit, didactisch gezien, ook uitstekend in elkaar.

'n Stukje theorie met veel voorbeelden, dan een vrij aanzienlijk aantal oefeningen en ten slotte een algemene samenvatting met de officiele spellingregels.

Wij hopen, dat dit boekje op ruime schaal zal worden aangeschaft en bevelen het daarom ook hartelijk aan.

E.H.B.

Revolutie der eenzamen, door Dr P.J. Bouwman.
Uitg.: Van Gorcum & Comp. N.V., Assen. Prijs geb. 6.90 gld.

De schrijver geeft talrijke filmopnamen van personen en gebeurtenissen, die in de 20ste eeuw de openbare belangstelling hebben gewekt. Hij voegt daar korte commentaren aan toe en baseert deze verslagen op een uitspraak van de psycholoog Prof. C.J. Jung (geb. 1875), dat wij tegen de gebeurtenissen aanzien. Het werk is in vijf boeken verdeeld. Het vierde en vijfde bock zijn resp. betiteld ‘De Brug van Zuchten’ en ‘Stroomlijn en Kruisweg’ en handelen over de tijdperken van 1919 tot '33 en van daar tot en met 1945. De eerste opnamen zijn het scherpst. De lange regeringsperiode (1837-1901) van Koningin Victoria sluit voor Engeland een voorspoedig tijdperk af. De kalme, behoudzuchtige, familiezieke en weergeharde vorstin was als een symbool van haar land geworden. Op haar begrafenis ontmoetten we de impulsieve, jonge Duitse keizer, die het dikwijls met zijn raadslieden te stellen had o.m. in 1905 bij de gewaagde landing in Afrika, waar wij hem bij zijn intocht te Tanger gadeslaan. Ook in het begin van deze eeuw zien we in Z. Afrika de 27-jarige Winston Churchill als correspondent bij de Beerenoorlog (1901). Bij de litteratuuropgave vinden we terecht zijn ‘Mernoires’ In huiveringwekkende tegenstelling met het geluk van Victoria staat de tragische uiteenspatting van de familie van de aan zijn land verknochte oude Weener Franz Josef.

In 1903 werd voor het eerst door de Amerikaan Orvil Wright gevlogen en in 1909 vloog Bleriot over het Kanaal! In 1912. stootte de Titanic tegen een ijsberg en zonk en uit Oct. 1914 dateert een brief van Frederik van Eeden (1860-1932) aan de leidende Duitse figuur Rathenau, waarin hij zegt: ‘een hard geslacht zal opgroeien, misschien vertrapt het onze harten’. -

Aan de vredesonderhandelingen van de eerste wereldoorlog te Versailles gaat de Russische omwenteling vooraf. Wij zien hier interessante synchrone opnamen van het bombardement van het winterpaleis te St. Petersburg, terwijl in dezelfde wijk Sjaljapin onstuimig in de schouwburg werd toegejuicht. Terwijl we in Parijs, de ‘tigre’ Clémenceau (1841-1929) bewonderen, die reeds vóór de vrede ‘leegte achter de overwinning’ duchtte, werd te München een oorlogsmonument, de klassieke, gewonde speerwerper van Polykletes voorstellend, opgericht met een onheilspellende inscriptie. Ook in China teisterden gesanctioneerde roversbenden de bevolking en in Europa tast de jacht naar opgeschroefde schandalen de volksmoraal aan. Kort vlamt het latent gebleven idealisme in Amerika op, bij de sportieve daad van Lindbergh, die in Mei 1927, alleen, zonder omhaal en in een ruk, van New York naar Parijs vloog, waar overigens de studie van de atoomeigenschappen (Mevr. Curie) evenmin stil stond als in Amerika, hetgeen in 1935 merle aanleiding werd voor enige honderden psychiaters, die een naderende gesel voor de mensheid voorzagen, om een adres tot de overheid te richten en haar daarin te wijzen op de toenemende apathie ten opzichte van de handelingen en intriges van de internationale wapenindustrie, welke tot zelfvernietiging moest leiden.

In 1939 vond de aanval op Polen plaats. In 1940 moeten de Engelsen in Frankrijk overijld terugtrekken (ruim 300.000 man passeerden binnen een maand het Kanaal) en op 20 Juni hadden onderhandelingen plaats tussen de legeraanvoerders, in dezelfde spoorwagen uit 1918, in het bos van Compiègne, dat ook prettiger taferelen had gekend. In 1942 namen de geallieerde luchtaanvallen geweldig toe en in 1943 werd Walcheren, als continentaal bruggehoofd gebombardeerd en ernstig geschaad. De merkwaardige legerlanding van Juni 1944 vond in Normandië plaats met vele grote tanklandingsschepen, die als gestrande walvissen uit hun wijdgeopende bekken oorlogstuig braakten. Het ‘Te Deum’ in de Notre Dame te Parijs volgde in Augustus, de intocht der Fransen te Straatsburg 2 Nov. Maar nog in Februari 1945 vond er te Yalta (Krim) een conferentie plaats tussen Churchill, Roosevelt en Stalin, waarbij reeds de tegenstellingen tussen de Amerikanen en de sneloprukkende Russen ontkiemden. Toen president Roosevelt in April daarep stierf, was de complete capitulatie van de centrale machten in zicht, maar de nieuwe tegenstelling tussen Oost en West een feit.

A. St.