Neerlandia. Jaargang 57

In afdeling 's-Gravenhage bespreekt F. Koote: De Vrouw in de Noord-Nederlandse literatuur van deze eeuw

Deze avond, die weer bedoeld was om het onderling contact tussen de leden van de afdeling 's-Gravenhage te bevorderen, heeft in elk opzicht aan het doel beantwoord, beter nog, de avond was buitengewoon geslaagd.

De heer Koote sprak in de bovenzaal van het Indisch restaurant Garoeda.

Dergelijke avonden blijken zeer in de smaak te vallen, want het zaaltje be on zich al gauw te vullen en vele stoelen moesten nog worden aangedragen. De gezellige stemming werd nog bevorderd door degemoedelijke woorden van de plv. voorzitter, de beer Ir Van Hoytema, die de spreker, de beer Koote, inleidde en aankondigde, dat de afdeling in de pauze aan alle aanwezigen een kopje koffie zou aanbieden.
De spreker be on met iets te zeggen over verschillende vrouwenfiguren in de loop der eeuwen. Hij liet zien, dat niet alleen de wereldliteratuur tal van vrouwenfiguren tot onderwerp heeft gekozen, maar dat ook de Nederlandse letterkunde tal van vrouwen kent.

Vóór 1900 is de vrouw degeliefde of de moeder; na de eeuwwisseling verschijnt de werkende vrouw in onze literatuur. Er zijn zo goed als een romans, waarin de getrouwde vrouw als degeliefde van haar wettige echtgenoot als hoofdpersoon voorkomt. Wel worden goede huwelijken beschreven, o.a. in ‘Rubber’ Mevr. Szekely-Lulofs, ‘de Stille Plantage’ van Albert Helman en ‘Hollands Glorie’ van Jan de Hartog. Meer voorbeelden zijn er van de getrouwde vrouw als geliefde van een ander dan haar wettige echtgenoot. In dit verband werd ‘Eenzaam avontuur’ van Blaman uitvoerig besproken.

[p. 35]

Nog groter is het aantal romans waarin verhaald wordt van ongetrouwde vrouwen en meisjes die een verhouding hebben met ongetrouwde of getrouwde mannen. Spreker noemde enige titels en bleef wat langer stilstaan bij ‘Het Spiegeltje’ van Ina Boudier-Bakker, ‘Een huis in de rij’ van Top Naeff en ‘Toverlantaarn’ van Claire Lennart.

Ook na de oorlog zijn er tal van romans over dit onderwerp verschenen, o.a. ‘Je wist het toch’ van Mendels en ‘De Kruisvaarder’ van Anna Blaman.

Daarna werden besproken romans, waarin de moeder de hoofdrol speelt, gehuwd of ongehuwd. Als voorbeelden van het eerste: ‘Ma’ van Jo van Ammers-Küller, ‘Het wassende Water’ van De Man, ‘Janmaats en Sinjeuren’ van Norel, ‘Kruis of Munt’ van Jo Boer en ‘Goud uit Stro’ van Ina Boudier-Bakker.

Troosteloos beeld van de verwoesting te Heist-aan-Zee

De ongehuwde moeder zien we in ‘Walmende lampen’ van De Meester, ‘Karakter’ van Mordewijk en ‘Machelt ter Crone’ van Marie van Zeggelen.

In het laatste gedeelte van de lezing kwam de werkende vrouw in de Noordnederlandse roman naar voren: ‘Jikkemien’ van Robbertz, ‘Noorderlicht’ van Bordewijk. Tot slot werd voorgelezen wat Bordewijk over het huwelijk zegt in zijn pas verschenen boek ‘De Doopvont’.

Het bespreken van al deze romans werd afgewisseld met citaten over ‘De Vrouw’ van Nederlandse en buitenlandse schrijvers.

Na een gezellige pauze, waarin de band tussen de leden werd verstevigd of aangeknoopt, ontspon zich een uitvoerige en levendige gedachtenwisseling over de vrouw in de literatuur, waarbij terloops ook enkele inlichtingen werden gevraagd omtrent de belangstelling van de tegenwoordige jeugd voor moderne boeken en die van oudere datum.

Tenslotte dankte de voorzitter de spreker voor zijn zeer belangrijke beschouwing en de leden voor hun aanwezigheid.