Neerlandia. Jaargang 57

Leestafel

Onderdrukking en Verzet, Aflevering 39.

Het hoofdstuk ‘Naar de bevrijding’, in de vorige aflevering aangevangen, wordt in deze vervolgd en besloten. De schrijvers brengen in herinnering wat geschiedde tot herstel van wat vernield en geroofd was.

Vervolgens wijden zij een beschouwing aan de verdeeldheid in het Nederlandse kamp gedurende de geleidelijke bevrijding van het land.

Tot besluit van dit hoofdstuk volgt een lijst van niet minder dan 30 organisaties, welke vertegenwoordigd zijn geweest in de ‘Grote adviescommissie der illegaliteit’, met vermelding van haar ontstaan, activiteit, wijze van organisatie, arrestaties, contacten, c.q. maatschappelijk en/of politiek milieu, vertegenwoordiging in de G.A.C.

In het volgende hoofdstuk beschrijft de heer J. Meulenbelt de afwikkeling van het verzet. Hierbij verdiende allereerst vermelding de oprichting in het eerst bevrijde Zuiden des lands van de ‘Gemeenschap van oud-illegale werkers Nederland’. Na elkander worden in beschouwing genomen de maatregelen tot verwijdering van de vijanden van het verzet en het terugvoeren in de samenleving van zijn beschermelingen, als de onderduikers, enz. en vervolgens de solidariteit, vooral ook ten opzichte van de slachtoffers der onderdrukking. In dit verband mag in de eerste plaats worden genoemd het tot stand komen der ‘Stichting 1940-1945’ aan welke reeds spoedig vele bijdragen toevloeiden, waaronder bijzondere vermelding verdient een gift van Koningin Wilhelmina tot een bedrag van een half millioen gulden. Eerst in 1948 kwamen wettelijke regelingen tot stand ter aanvulling van wat het particulier initiatief had bereikt.

Het hoofdstuk betreffende de afwikkeling van het verzet wordt gevolgd door dat onder het opschrift: ‘De ondergrondse beweging houdt op te bestaan..’, door H.M. van Randwijk, dat het slot vormt van de rubriek ‘De illegaliteit’.

De nu volgende rubriek ‘De bezetting en het volkenrecht’, waarvoor de redactie de medewerking heeft verkregen van de op dit gebied zo bij uitstek deskundige Prof. Mr Dr J.P.A. François, begint met een algemene beschouwing over de betekenis van het Landoorlogreglement en de volkenrechtsschendingen door de bezetters van welke schendingen er 14 in het bijzonder worden genoemd. De eerste 5 daarvan worden nog in deze aflevering besproken.

R.

De gebroeders Anckarberg, door Margit Söderholm. Uitg.: Zuid-Hollandsche Uitgevers Mij., 's-Gravenhage, prijs geb. f 10.90.

Na de prachtige cultuurserie-uitgaven ‘Als de dauw hangt komt er regen’ en ‘Charlotte Anckarberg’ heeft Margit Söderholm ons thans weer verblijd met ‘De gebroeders Anckarberg’, uit het Zweeds vertaald door M. de Gelder - Jansen.

Op fijngevoelige wijze, deze bekroonde schrijfster eigen, beschrijft zij het leven van de beide broers, zonen van Charlotte Anckarberg. Zij laat ons meeleven met de Zweedse adel in het begin van de 19de eeuw; wij bezoeken Wenen, Berlijn en andere steden, alle factoren, die van zulk een invloed zijn op de karaktervorming der beide hoofdpersonen in deze roman.

S.

En zij oogstte geurigh cruydt, eerste deel ‘Verloren oogst’, tweede deel ‘Herwonnen bloei’, door Elisabeth Pickett Chevalier. Uitg.: Zuid-Hollandse Uitgevers Mij., 's-Gravenhage, Prijs per deel geb. f 9.75.

Gelijk Margaret Mitchell ons haar ‘Gejaagd door de wind’, dat ieder kent, schonk, en dat het leven van Scarlet O'Hara en Rnett Butler op zulk een boeiende wijze beschreef, verrast Elisabeth Pickett Chevalier ons thans met een roman, die het leven schildert van de oudste dochter, gesproten uit een Zuid-Amerikaans plantersgezin. Op 18-jarige leeftijd neemt America, die in weelde is grootgebracht, de teugels op de plantage in handen, omringd door charmante mannen uit die dagen.

Haar tegenspeler is Tugger Blake, die zich straatarm in New York vestigt en later als de Grote Tijger van Wall Street wordt beschouwd. Deze beide figuren, als het ware uit éénzelfde laken gesneden, door wier leven een soortgelijke draad loopt, zijn de hoofdpersonen van een roman, die van het begin tot het einde boeit. Wij zetten hem naast ‘Gejaagd door de wind’, en wij vragen ons af of ‘En zij oogstte geurigh cruydt’ niet nog boeiender is geschreven.

S.

Beknopte encyclopaedie, door K. ter Laan; vijfde druk. Uitg.: G.B. van Goor Zonen's Uitg. Mij. N.V., 's-Gravenhage - Djakarta. Prijs geb. f 7.90.

Goede waar behoeft geen krans. De vijfde druk van dit handige werk, dat geheel is bijgewerkt, is verschenen. Ter Laan heeft de vreemde woorden, uitdrukkingen, namen van personen, enz. verzameld, die hij bij het lezen van boeken, tijdschriften en kranten tegenkwam en daarnaast de verklaring geschreven. Op deze wijze zijn ruim 30.000 vragen, die gesteld zouden kunnen worden op het gebied van kunst, aardrijkskunde, godsdienst, politiek, geschiedenis, enz., beantwoord.

S.

2000 jaar wonen, door Dr A. Melchior, uitg. N.V. Drukkerij De Spaarnestad Haarlem; prijs 5.90 gld. geb.

De schrijver geeft in bovengenoemd werk een belangwekkend populair overzicht van de wijze, waarop de bewoners van ons land van de praehistorie tot heden zich ontwikkeld hebben van holbewoners tot flatbewoners. De schrijver beperkt zich niet tot de beschrijving van de verschillende huizen en boerderijen, maar hij vertelt tevens over het meubilair, de verwarming en de hygiënische toestanden; hij tracht steeds te verklaren, waarom er verandering kwam in de huizenbouw, de woninginrichting en de leefwijze. In het laatste hoofdstuk had m.i. de woningwet van 1901 vermeld moeten worden, omdat deze van zo'n grote betekenis is geweest voor de woningbouw in ons land. Het boek is rijk geïllustreerd met tekeningen van de schrijver.

Dr A. VAN HULZEN