Neerlandia. Jaargang 56

Leestafel

ABN-Gids (Algemeen Beschaafd Nederlands) door drs Paul van Gestel; bewerkt naar Const. H.H. Peeters. Nederlandse Taalgids, woordenboek van Belgicismen; uitg. De Sikkel, Lamorinièrestraat 116, Antwerpen.

Zowel in België als in Nederland kent men de strijd tegen het verkeerd gebruik van de Nederlandse taal. In Nederland wordt die strijd op vele fronten gevoerd. Ook in de meeste dag-, weeken maandbladen vinden we rubrieken, waarin allerlei fouten worden besproken en verbeterd. Wij verheugen ons als A.N.V. daar ten zeerste over. Dat is duidelijk.

Bij die jacht op fouten worden wel eens ‘bokken’ geschoten. Wij zouden daar aardige voorbeelden van kunnen geven. Maar wij waarderen bij hen, die meeijveren voor de zuiverheid van onze taal ook, en zelfs in dat geval, de goede bedoeling.

België kent dat streven ook. Gelukkig. En wie de literatuur op dit gebied kent, weet, dat al vele jaren ‘De Nederlandse Taalgids’ van Constant H.H. Peeters wel een van de beste en betrouwbaarste boeken is.

Paul van Gestel, waarom geeft deze man zich een titel, die geen titel is, heeft goed gedaan van het hierboven genoemde ‘standaard’ werk een beknopte bewerking te geven.

Na een kleine inleiding, waarin heel duidelijk enkele taalverschijnselen en spellingsgevallen beknopt worden besproken, geeft hij rekenschap van de wijze, waarop hij zijn lexicon heeft samengesteld.

Het woordenboek (je) zelf is met zorg vervaardigd.

Wij hebben de wat eentonige arbeid volbracht, het in zijn geheel door te lezen en zijn tot onze vreugde volkomen bereid, te verklaren, dat zowel Vlaanderen als Nederland er goed aan zullen doen het steeds te raadplegen.

Voor onze studerende jeugd is het geknipt. Het is duidelijk, op de man af, en niet zo puristisch, dat je er wee van wordt.

E.H.B.

Duits Handwoordenboek, tweede deel, Nederlands-Duits; vierde herziene en zeer vermeerderde druk; uitg. G.B. van Goor Zonen's U.M., N.V. Den Haag.

In de lange rij van Van Goor's Handwoordenboeken neemt dit woordenboek wel een zeer belangrijke plaats in.

Ik heb het gedurende een paar weken gebruikt naast vele dag- en weekbladen om het te toetsen op zijn verwerking van moderne woorden en uitdrukkingen. En het heeft mij practisch niet in de steek gelaten.

Ge vindt er de ‘Atombombe’ en de ‘Atomspaltung’ en verder alle woorden ,die tot deze spectaculaire groep behoren; evenzo het ‘Düsenflugzeug’ en de ‘Düsenbomber’; ook ‘der Eiserne Vorhang’ ontbreekt niet, net zo min als de ‘,Satellitenstaat’.

‘Mensendiecken’ is niet vergeten en het verschil tussen kondensierte, pasteurisierte en sterilisierte Milch wordt keurig uiteengehouden; alleen joghurt zie ik liever als yoghurt.

En wie het Artisgebouw in Amsterdam kent en de nieuw aangebrachte versiering in sgrafitto¹⁾ heeft gezien, kan dit woord hier vertaald vinden als Sgrafitto, Schabmalerei, Kratzputz, Kratzmalerei.

Ik zou door kunnen gaan; maar dit woordenboek is ongetwijfeld één van de beste, die ik ken, niet alleen voor het vertalen in het Duits, maar ook voor de kennis van het Nederlands.

E.H.B.

1) Sgrafitto (= krabbel) is liet op elkaar brengen van enige lagen gekleurde specie of stuc, waarvan het overtollige wordt weggekrabd.

Beginselen van de redekunst door Dr. Resni Sterkens; uitgeversfirma A. de Boeck. Brussel 1952, prijs 55 fr.

De stof van dit boek is genomen uit het eerder door ons besproken werk van dezelfde schrijver, dat verscheen onder de titel: ‘Het stellen in het Nederlands voor Handel en Administratie’.

In het onderwijzen van de kunst om een redevoering te houden is België Nederland verre vooruit.

Op de Nederlandse scholen wordt o.i. veel te weinig aandacht besteed aan de mondelinge voordracht. De Nederlandse scholieren spreken over het algemeen niet best. 'n Gevolg van te weinig oefening.

Dr Sterkens geeft in dit boek een uitstekende handleiding voor dit doel. Na een inleiding bespreekt hij achtereenvolgens de onderwerpen: inhoud en vorm; de dictie; de actie; soorten van redevoeringen. Tot slot geeft hij nog enige teksten en oefeningen.

Hij doet dat op een systematische wijze en verraadt daarin de practische en degelijke leraar te zijn. Zijn leerlingen leren op deze wijze, hoe een goede redevoering op te bouwen.

Wij hebben het geheel met grote instemming gelezen. Het is, didactisch gezien, een goed boek.

Wij zouden het van belang achten, indien deze stof ook op een dergelijke systematische wijze aan de Nederlandse jeugd werd onderwezen. Er zouden ongetwijfeld betere redevoeringen gehouden worden, dan nu veelal het geval is. Goede redenaars zijn in Nederland zeldzaam, zelfs daar, waar wij ze in andere landen wel ontmoeten, n.l. in volksvertegenwoordiging. Want ook daar komen ze maar zelden voor; in ieder geval veel en veel minder dan voorheen.

Het best vinden we ze nog onder de predikanten; maar aan die wordt ook de homiletiek gedoceerd.

E.H.B.

Karel de Stoute. De grote Hertog van het Westen door Marcel Brion, vertaald door A.J. Eyckelhof; uitg. N.V. Uitgeverij W.P. van Stockum en Zn., 's-Gravenhage; prijs 12,50 gld.

Dit boek, dat wij reeds in zijn oorspronkelijke uitgave in het Frans kenden, heeft ons weer in deze Nederlandse vertaling geboeid door zijn schitterende stijl.

Ieder, die de Nederlandse geschiedenis in de ruimste zin van het woord bestudeert, kan dit boek niet ongelezen laten.

Hij zal de geschiedenis van Europa op de breuk van Middeleeuwen en Nieuwe geschiedenis beter leren verstaan. Bovendien is een dergelijke periode rijk aan figuren, die zowel tot het ene als het andere tijdvak gerekend moeten worden. Dat is de moeilijkheid van iedere overgangstijd met de tegenstrijdigheden, die dientengevolge in de op de voorgrond tredende personen te ontdekken vallen.

Met grote nauwkeurigheid; maar tevens met Franse levendigheid heeft Brion hier de hoofdfiguren: Karel de Stoute en zijn sluwe tegenspeler Lodewijk XI op meesterlijke wijze getekend.

Tevens heeft hij ondubbelzinnig aangetoond de politieke onhoudbaarheid van de Bourgondische staat, die als een laat middeleeuws verschijnsel te gronde moest gaan.

Scherp schetst hij bovendien als nevenfiguur Filips (de Goede), Karels vader. Misschien zullen de lezers, dit gedeelte lezende, enige correctie moeten aanbrengen in het beeld dat zij, door het niet altijd juiste historische onderwijs op onze scholen, zich van deze Bourgondische Vorst hadden gevormd.

Het boek is goed verzorgd. Het inbinden kon wat beter. Zo ontbreken in ons recensie-exemplaar de bladzijden 214 en 215; 218 en 219; 222 en 223; terwijl de bladzijden 39 t/m 42 bij het innaaien niet vastgezet zijn. Dat moest bij een uitgever van naam niet voorkomen. Wij hopen alleen, dat dit euvel alleen ons exemplaar geldt.

Evenwel doet dit aan de waarde van het boek niet af; de inhoud is voortreffelijk.

E.H.B.

[p. 12]

Onderdrukking en verzet, aflevering 36, Uitg. Van Loghum Slaterus, Arnhem en J.M. Meulenhoff, Amsterdam.

De eerste aflevering van het 4de boek geeft ons het vervolg van ‘De Illegaliteit’ onder redactie van H.M. van Randwijk.

De aflevering 36 wordt geopend met een hoofdstuk betreffende de organisatie der inlichtingen door het verzet, onder de titel ‘Spionnage’ van de hand van Mr C. Brouwer.

De inrichting van het inlichtingenwerk groeide naarmate de oorlog langer duurde en ook op dit gebied zijn veel slachtoffers gevallen, doch de verstrekte gegevens zijn ook van groot nut geweest voor de strijd tegen de gemeenschappelijke vijand.

Het contact met Londen is onderhouden o.m. door ‘geheime zenders en parachutisten’,waarover Mr P.L. Baron d'Aulnis de Bourouill ons in het volgende hoofdstuk het een en ander meedeelt. In het bezette gebied werd ook veel medewerking ondervonden van koeriers en koeriersters en andere helpers.

Doch ook de vijand was waakzaam. Daarvan getuigt ook het volgende hoofdstuk, waarin Mr W.H. Nagel een overzicht geeft over het beruchte ‘Englandspiel’, voor zover dit bekend geworden is.

De heer J. Meulenbelt brengt ons in deze aflevering voorts het begin van zijn uiteenzetting over het gewapende verzet.