Neerlandia. Jaargang 56

Ons Taalhoekje

De ‘Ilsy’

Op 2 Augustus, bezocht ik de ‘Ilsy’. Dit is de samentrekking van de naam ener jaarlijkse getuigenis van de vooruitgang op het gebied van de luchtvaart, zowel van het militaire- als van het verkeers-vliegwezen. Ik zag vele buitenlandse, doch tot mijn genoegen ook vele Nederlandse toestellen, die, evenals de Nederlandse vliegers, ook buiten de grenzen een goede naam hebben. De Nederlanders spreken in dit opzicht nog een woordje mee.

Doch over die ‘goede naam’ en dat ‘Nederlandse woordje’ wil ik het nu toch even hebben. Het schouwspel, dat werd vertoond was bewonderenswaard, niet slechts als wapenschouw van bommenwerpers, enz., maai ook wat de verkeers- en de zweefvliegers te zien gaven, mocht er zijn.

In letterlijke zin echter ontbraken die goede naam en dikwijls ook dat Nederlandse woord. ILSY toch is de afkorting van ‘Internationale Luchtvaart Show Ypenburg’ en de Nederlandse minister, die de openingsrede uitsprak, gebruikte dan ook herhaaldelijk dat vreemde woord ‘show’, dat daar naast het Nederlandse ‘luchtvaart’ staat. Dat de sporttermen, die door de geluidversterkers in de Nederlandse tekst van de omroeper klonken, evenals de namen der vliegtuigmodellen, ook meest Engels waren, behoef ik zeker wel niet te vermelden. En het publiek deed natuurlijk braaf mee, al hoorden we b.v. Sabres veranderen in Zebra's.

R.

Nog eens het woordgeslacht

Een onzer lezers, de heer Mr M.D. van Heijningen Bosch te Veendam, haalde in een brief aan de redactie enige voorbeelden aan van taalfouten in dagbladen, zoals ‘der academische senaat’ en zelfs ‘der spreker’.

‘Vooral het gebruik van der voor des’zo schreef hij, ‘is zeer baldadig. Wij moeten dan zeker ook gaan schrijven der middag en der-Graafhage!’

Ook wij wezen er reeds herhaaldelijk op dat, met het overboord werpen van de naamvals- n, het hek van de dam is voor wat betreft de geslachtelijke onderscheiding der woorden in de geschreven taal.

Aan bovenstaande voorbeelden kunnen wij het volgende toevoegen, ontleend aan de tekst van een verzoekschrift:

‘Naar aanleiding van .... en in verband met .... hebben de ondergetekenden de eer Uwe Excellentie het volgende te zijner kennis te brengen’. Een taaltje om van te rillen en dat in een brief aan de minister van onderwijs.

Vreemde woorden

Vorengenoemde lezer te Veendam vestigt tevens de aandacht op het veelvuldig gebruik van Engelse woorden in pers en radio, als ‘Atlantic’ voor Atlantische oceaan, ‘hearings’ en ‘stunt’ (waarvan de vertaling zal moeten afhangen van de betekenis, waarin het in de zin voorkomt).

Zich conformeren met iets

Weer een nieuwe uitdrukking? Ons dunkt van wel. Daarom willen we er even de aandacht op vestigen, in de hoop er iets toe te kunnen bijdragen, dat ze niet als zovele ondoordacht neergeschreven woorden door het grote publiek wordt overgenomen en dus volgens de moderne praktijk bij ‘het Nederlands’ wordt ingelijfd.

‘Het Vaderland’ van 13 Maart 1952 blz. 3 kolom 3 bevatte de volgende o.i. slordig gevormde zin: ‘Dezer dagen zal de verkeerspolitie beslissen of in verbalisering van automobilisten, die de tram links passeren, volhard zal worden, of dat zij zich zal comformeren met de uitspraak van de krijgsraad’.

De eerste m in het schuingedrukte woord houden we maar voor een zetfout. Ook ditmaal kan de blijkbare bedoeling van de schrijver weer op verschillende manieren in behoorlijk Nederlands worden uitgedrukt.

Tussen haakjes: wij telden in het korte stukje 8 maalhet werkwoord passeren en geen enkele maal voorbijgaan of langs rijden.