Neerlandia. Jaargang 55

Leestafel

Gezag en Norm bij het gebruik van verzorgd Nederlands door Prof. Dr G.G. Kloeke; uitg. J.M. Meulenhoff, Amsterdam; prijs 2,90 gld.

Bovenstaand boekje - het telt nog geen 60 bladzijden - zou waard zijn om er een uitvoerige bespreking aan te wijden. Ik vermoed evenwel, dat te weinig lezers van ons tijdschrift, de Lijd zouden nemen deze te lezen.

De inhoud van dit geschrift van Prof. Kloeke richt zich tegen de fictie van het Algemeen Beschaafd en zoekt naar een antwoord op de vraag, wie het hier ‘voor het zeggen heeft’, m.a.w. naar het ‘gezag’ en de ‘norm’. Bovendien wordt, naar mijn gevoelen, afgerekend met de uitspraak, dat slechts ‘gesproken’ taal hier het belangrijkste zou zijn en wordt daartegenover op de grote invloed van ‘geschreven’ taal en.... ‘spelling’ gewezen.

Kloeke stelt voor, - de titel zegt het reeds - niet langer te spreken van (algemeen) beschaafd; maar van ‘verzorgd Nederlands’ en ten aanzien van het gezag construeert hij een niet onaardig beeld, ontleend aan de mechanica:

- Zonder twijfel, aldus Kloeke, zijn er bij de vorming van verzorgd Nederlands ook andere krachten van velerlei aard betrokken. Beschouwt men die voorlopig als een links-gerichte eenheid en combineert men die met een rechts-gerichte kracht, die van het schriftbeeld uitgaat, dan kan men een parallelogram van krachten construeren, waarvan de diagonaal de werkelijke ontwikkelingsrichting van de beschaafde taal zou kunnen aangeven. - (bl. 50).

Inderdaad er is geen normatief (algemeen) beschaafd -, maar een ‘verzorgd Nederlands’, ‘waarnaar alle beschaafden streven, omdat het een der wezenskenmerken is van cultuur.’ (blz. 59)

E.H.B.

Horatio Hornblower door C.S. Forester, vertaald door J.C. Mollema. Drie delen: Met verzegelde orders, Alle hens aan dek en De dans ontsprongen; uitg. Zuid-Hollandsche Uitgevers Mij, Den Haag. Prijs per deel ing. 5.75 gld., geb. 7.90 gld.

Hier hebben wij een roman, die men, als men er eenmaal aan begint, niet meer terzijde kan leggen. Zij beschrijft het leven op een zeilschip in de Napoleontische tijd met zijn strenge tucht, zijn rauwe kameraadschap, zijn zeegevechten, lagen en listen. Alles wordt op zulk een natuurlijke en spannende wijze beschreven, dat het ons voorkomt alsof wij de reizen aan de zijde van de kapitein, Horatio Hornblower, meemaken.

Katja door Frans de Jessen; Uit het Deens ver taald door M. de Gelder-Jansen; uitg. Zuid-Hollandsche Uitgevers Mij, Den Haag. ing. 9.25 gld., geb. 11.50 gld.

In dit boek wordt het leven van een Russische vrouw beschreven. Katja is de dochter van vorst Rilinski, die, levende in de tsarentijd, een uitgestrekt landgoed bezit in de Oekraine, waar nog feudale toestanden bestaan. Zij wil steeds in het middelpunt staan, zij wil heersen, doch maakt daardoor ook vele vijanden. Haar trouwste aanbidder stoot zij af, wat tragischerwijze aanleiding geeft tot het beschieten van de havenwijk in Odessa, die voor vorst Rilinski is gebouwd.

Een machtige roman met tragisch einde. De figuren zijn uitstekend weergegeven. Een boek, zeker waard om gelezen te worden.

De Nederlandse delta door Dr A. van Hulzen. Een volledige leergang in de Vaderlandse Geschiedenis; uitg. Nijgh en Van Ditmar N.V., Rotterdam/'s-Gravenhage.

De heer Van Hulzen is voor de lezers van ons maandblad geen onbekende. Hij schreef er reeds menig artikel voor.

Thans is door hem een methode voor het onderwijs in de vaderlandse geschiedenis ontworpen, die oorspronkelijk is en in velerlei opzicht modern.

Wetenswaardigheden van twijfelachtig-wetenschappelijke aard zijn overboord gezet en nieuwe inzichten en opvattingen zijn medegedeeld.

Vooral het werkboekje, dat bij deze methode behoort, voldoet aan de eisen, die aan een goede didactiek moeten worden gesteld.

E.H.B.