Neerlandia. Jaargang 55

Stemmen onzer Lezers

Nederlanders in Australië

Dr. J. Smit te Melbourne schrijft ons: Het artikeltje in uw Januarinummer over Nederlandse leerkrachten in Australië en de brief van de heer Vermeer uit Singapore zijn voor mij aanleiding om enkele opmerkingen over het onderwerp te maken. Uit beide bijdragen spreekt mijns inziens een zeker gebrek aan werkelijkheidsbesef. De Nederlandse immigranten vormen ten opzichte van de Australische bevolking en de immigranten uit andere landen een kleine minderheid, die verspreid is en wordt over de steden en het platte land van een zeer groot continent. Het zal een uitzondering blijven wanneer een Nederlands kind, dat hier een lagere school bezoekt, op die school nog een ander Nederlands kind aantreft. Dat geldt zelfs voor de grote steden waar Nederlanders in aantallen van betekenis wonen. Ook daar maken de in Nederland onvoorstelbare afstanden het onuitvoerbaar de Nederlandse lagere school-kinderen bijeen te brengen. Wie kan bij die stand van zaken verwachten dat Nederlandse onderwijzers aan ‘de scholen in Australië’ worden verbonden? Ik spreek nu nog niet van de omstandigheden, dat een vak-onderwijzer aan een Australische lagere school evenals in Nederland een onbekende figuur is, en dat de Australische autoriteiten terecht de eis stellen, dat leerkrachten aan hun scholen Australische onderwijs-bevoegdheden bezitten. Mijn conclusie is dat er alleen in het zeldzame geval van groepsvestiging iets gedaan zou kunnen worden.

Maar laat men zich geen illusies maken. De ervaring leert dat immigranten, zo niet in de tweede, dan toch in de derde generatie volledig geassimileerd zijn; en Nederlanders munten uit door een zeer snelle assimilering. Dit is uit Nederlands nationaal oogpunt wellicht jammer, maar het is noodzakelijk en het is goed. Het is principieel onjuist dit proces te willen keren.

[p. 7]

Wat men zich echter wel tot doel mag stellen is: bij de immigranten en hun nakomelingen het besef van hun Nederlandse afstamming wakker te houden. Dit betekent ten eerste: hun kennis van de Nederlandse taal te onderhouden; ten tweede: hun de grote Nederlandse traditie van vrijheid, verdraagzaamheid, soberheid en arbeidzaamheid voor ogen te houden; en verder: hen in het algemeen de liefde en belangstelling voor Nederland niet te laten verliezen. Dit zijn vooral taken voor het gezin. De ouders moeten bewust het Nederlands als huis-taal zuiver willen houden; ze moeten zorgen dat ze een flinke voorraad Nederlandse kinderboeken meenemen of die hier kopen. Ze moeten de waarde van een goede twee-taligheid voor hun kinderen beseffen. Zijn hun kinderen leerlingen van Middelbare scholen, dan moeten ze in Victoria gebruik maken van de geboden gelegenheid om Nederlands als een van de vakken voor Intermediate, Leaving en Matriculation examen te laten kiezen; in New South Wales moeten ze de kinderen Nederlands in hun matriculatieprogram laten opnemen. Het Nederlands als huistaal heeft de steun van oefening in het lezen en schrijven nodig. Over andere middelen, die dienen om de band met Nederland levend te houden, als het stichten van Nederlandse verenigingen, een Nederlandse leesbibliotheek, de activiteit van de vertegenwoordigers van Nederland, de radio, spreek ik nu niet. Al dit werk ligt binnen het mogelijke en strijdt niet met het principe, dat de immigranten zich moeten assimileren, de Engelse taal grondig moeten kennen en goede burgers van hun nieuwe vaderland moeten worden. Uw los opgeworpen plan van Nederlandse leerkrachten aan Australische scholen miskent echter de werkelijkheid.

De gevallen van Nederlandse kinderen in Australië, die naar Nederland zullen terugkeren, waarover de heer Vermeer spreekt, liggen natuurlijk anders. In hoeverre daar wat voor gedaan kan worden, hangt van hun aantal en concentratie af.