Rotterdam
30 Maart hield Prof. Dr. B.H. Molkenboer O.P. een voordracht over Erasmus. Spreker achtte het een voorrecht om in de geboortestad van den grooten humanist over hem te mogen spreken. Te zijnen opzichte neemt spreker een eigen standpunt in, na een ernstige studie van zijn werken, zijn leven en vooral van zijn tijd, waarvan Erasmus een kenmerkend vertegenwoordiger was. ‘Het Herfsttij der Middeleeuwen’, welke een crisis was in zedelijk en dogmatisch opzicht, besprak Prof. Molkenboer zeer uitvoerig. Tegenover al het moeilijke en negatieve van dezen tijd, stond ook iets positiefs. Men wendde zich zóó volledig af van de gothiek en het bestaande, dat men voor de toekomst weer teruggreep naar de klassieken der oudheid. De tijd van humanisme en renaissance, met het latijn als voertaal, was aangebroken.
Vervolgens vertelde spr. van Erasmus' veelbewogen leven, zijn studiejaren, het voortdurend reizen en trekken in Europa; zijn werken en geschriften en van de groote vriendschap met Thomas Moore. Uitvoerig stond hij stil bij de aanvankelijke samenwerking met Luther, welke weldra in bittere vijandschap veranderde. Tenslotte is de groote geleerde vereenzaamd in Bazel gestorven.
Een juist oordeel over deze markante figuur te vellen is moeilijk. Hij, die critisch als weinigen was, kan tenslotte niet op veel toegevendheid rekenen, maar spreker erkent zijn goede bedoelingen. Hij schimpte op alles en allen, van wien hij tevens profijt trok. Hoe scherp tegenover anderen was hij voor zich zelf week en overgevoelig. Toch was hij een groot mensch, van enorme beteekenis. Zijn Latijnsche meesterpen was onuitputtelijk. De zuivering van veel misverstanden is mede aan zijn invloed te danken. De eindrekening is toch nog altijd goed geweest.
Dr. K.F.O. James heeft den spreker, mede namens het zeer talrijk en aandachtig gehoor, ingeleid en dank gezegd.