Neerlandia. Jaargang 38

[p. 104]

Amerika

Nederland en Paraguay.

Het eerste wat den; Nederlander - als hij er niet op voorbereid is - bij de aankomst te Asunción treft, is de vlag. Een oorlogvoerend land is een vlaggend land: oorlog doet het nationale gevoel groeien. En de Nederlander, die in Paraguay aankomt, ziet overal ons rood-wit-blauw. Want rood-wit-blauw, in dezelfde samenstelling als in de Nederlandsche vlag, is ook de Paraguaysche vlag. Wel is waar behoort er het Paraguaysche wapen - een stralende ster - in de witte baan te staan, en bij de vlaggen op regeeringsgebouwen is dat dan ook het geval. Maar voor particulieren is het eenvoudiger, alleen maar de drie banen uit te steken. En dus steken zij.... de Nederlandsche vlag uit.

Eenige jaren geleden viel dat den toenmaligen Nederlandschen gezant in Buenos Aires. Mr. J.D. van Ketwich Verschuur, tevens bij de Paraguaysche regeering geaccrediteerd, reeds op, en hij heeft tegen dat weglaten van het Paraguaysche wapen op de vlag, en dus tegen het gebruiken van de Nederlandsche vlag, geprotesteerd. Het voeren van het wapen in de witte baan is toen verplicht gesteld, maar op particuliere gebouwen ziet men nog veel vlaggen zonder dat wapen.

Den niet-officieelen bezoeker treft het als een soort bindmiddel tusschen Nederland en Paraguay; hij ziet zijn vlag als Paraguaysche met een soort van sentiment voor beide landen.

Maar de kleuren van de vlag zijn niet de eenige betrekking tusschen Nederland en Paraguay. Er is in Paraguay een kleine maar zeer geziene Nederlandsche kolonie, die den Nederlandschen naam hoog houdt, en de Nederlandsche naam staat in Paraguay zeer gunstig bekend.

De kleine groep Nederlanders in Asunción heeft een vereeniging gevormd, de ‘Club de Residentes Holandeses en el Paraguay’ (Club van Nederlanders woonachtig in Paraguay), die geregeld bijeenkomsten houdt en den Nederlandschen naam hooghoudt. Nu en dan leidt dit tot onverwachte uitingen. Woonachtig in Buenos Aires, ontving ik op een goeden dag een brief uit Paraguay met eenige sluitzegels op de enveloppe, waarop ik tot mijn verbazing niet alleen de Nederlandsche kleuren maar ook opschriften in de Nederlandsche taal vond. Het raadsel werd, bij nader onderzoek, gemakkelijk opgelost. Sinds Paraguay zich in oorlogstoestand bevindt, hebben de in Asunción woonachtige buitenlanders een bond opgericht, dien zij ‘Legión Civil Extranjera’ (Burger-legioen van vreemdelingen) noemen. Deze bond, in welks bestuur gedelegeerden van alle mogelijke nationaliteiten zitting hebben, stelt zich ten doel: het goede recht van Paraguay in het geschil met Bolivia in het buitenland bekend te maken, de Paraguaysche regeering te helpen, voorzoover zijn neutraliteit dit toelaat, door inzamelingen te houden voor het Roode Kruis enz. Die bond heeft een ingerichte hospitaalzaal aan de regeering ten geschenke gegeven, en een van zijn propagandamiddelen is het uitgeven van propagandia-sluitzegels, waarin, tusschen Paraguaysche emblemen en allegorische voorstellingen, een propagandatekst voorkomt in de talen der nationaliteiten, die bij dezen bond zijn aangesloten.

In den bond heeft natuurlijk ook de Nederlandsche kolonie twee gedelegeerden - de heeren Eelco de Wit en Aguilar (deze laatste volbloed-Nederlander, niettegenstaande zijn Spaansche naam) - en de sluitzegels zijn dus óók met. Nederlandsche opschriften uitgegeven. Ik sluit er hier eenige bij in (men zie de illustratie).

Maar hiertoe bepaalt zich de werkzaamheid der Nederlanders in Paraguay niet.

Een eigen diplomatieke vertegenwoordiging bezit Nederland niet in Paraguay; de Nederlandsche gezant in Argentinië is tevens geaccrediteerd bij de Paraguaysche regeering, en bezoekt nu en dan - zelden, vanwege de lange reis -, Asunción. Maar onze consulaire vertegenwoordiging is er uitstekend. Onze consul-generaal, de heer W.P. Schouten, eigenaar van uitgestrekte landerijen, zoowel in het eigenlijke Paraguay als in den Chaco, is er een zeer geziene persoonlijkheid, dien een ieder kent. Zijn kinderen zijn in Paraguay geboren en dus van Paraguaysche nationaliteit, maar houden den Nederlandschen naam hoog. Een hunner, Dr. G.W. Schouten, is bioloog en begint, niet alleen in Paraguay, doch in gansch Spaansch-Amerika, naam te maken als man van de wetenschap. Hij is leider van de biologische afdeeling van het museum der Sociedad Cientifica Paraguaya (Paraguaysche Maatschappij van Wetenschappen) en de rijke verzameling kruipende dieren en amphibiën in dat museum bestaat grootendeels uit preparaten van zijn hand. Het is - dit tusschen haakjes - eigenaardig hoe in de twee buurlanden, Paraguay en Argentinië, mannen van Nederlandschen stam gelijksoortig wetenschappelijk werk doen. Want in Buenos Aires hebben we Dr. Louis van de Pas, professor aan de veeartsenijkundige faculteit van de universiteit van Buenos Aires, die niet alleen leider maar ook schepper is van het biologische museum, aan die faculteit verbonden, en de meeste preparaten daar eigenhandig heeft gemaakt.

Onze vice-consul in Paraguay, de heer Wm. Paats, is in Asunción de populaire man. Dat is, behalve aan zijn sympathieke persoonlijkheid, nog aan een speciale bijzonderheid te danken. Een vijfentwintig jaar geleden, toen hij woonachtig was in Buenos Aires, kreeg hij tuberculose, en zijn dokter gaf hem den raad, naar Paraguay te gaan, waar het klimaat uitstekend tegen tuberculose geacht wordt. In zeer korten tijd genas hij volkomen, en aangezien hij een sportliefhebber was, richtte hij in Asunción de eerste voetbalclub op. Men weet, met hoeveel geestdrift Zuid-Amerika het voetbalspel heeft aanvaard; zoo ging het ook in Asunción del Paraguay, en Wm. Paats is de voetbaltrainer geweest van al wat tegenwoordig

Paraguaysche sluitzegels van de ‘Legión Cívil Extranjera’ (Burgerlegioen van Buitenlanders) met opschriften in de Nederlandsche taal.

[p. 105]

in Paraguay wat in de melk te brokken heeft, o.a. bijna het gansche tegenwoordige ministerie. En zijn vroegere voetballeerlingen zien in hem nog steeds hun ‘kapitein’. Ook in de roei- en zeilsport in Paraguay speelt hij een groote rol.

Van zijn vak is hij exporteur en importeur, en de handel met Nederland speelt in zijn leven een belangrijke rol; bovendien is hij correspondent voor Paraguay van de Nederlandsche Kamer van Koophandel in Buenos Aires. Hij is een vooraanstaand rotarian; hoe hij in die hoedanigheid medehelpt om het lot der Boliviaansche krijgsgevangenen in Paraguay te verzachten, heb ik reeds in een vorigen brief beschreven. Maar als rotarian heeft hij, bij zijn periodieke bezoeken aan Nederland, op bijeenkomsten der Nederlandsche rotariers verscheiden malen lezingen over Paraguay gehouden en aldus geholpen tot het verspreiden van wederzijdsche kennis in de twee landen.

Het bestuur der Nederlandsche Vereeniging in Asunción bestaat uit de heeren G.W. Dijxhoorn, voorzitter; Eelco de Wit, secretaris; Aguilar, penningmeester; het adres is Convención 69, Asunción del Paraguay. Toen ik in Asunción op bezoek was, heeft de vereeniging mij en mijn vrouw een dineetje aangeboden in een der restaurants in de open lucht buiten Asunción, en ik heb me kunnen overtuigen, niet alleen van de gastvrijheid, maar ook van de Nederlandsche stemming en de onderlinge goede verhouding van de Nederlanders in Asunción.

Ook op economisch gebied speelt de Nederlandsche Kolonie in Paraguay een niet te miskennen rol. De grootste suikermaatschappij in Paraguay, de ‘Azucarera Paraguaya’, met plantages op verschillende plaatsen in het eigenlijke Paraguay, en fabrieken in Asunción en Villarica, is bijna geheel in Nederlandsch bezit; de heeren Bos, Dijxhoorn en Hoeckle zijn de voornaamste aandeelhouders en het dagelijksch bestuur is in handen der twee laatsten.

Van de verzekeringsmaatschappij La Paraguaya is onze consul-generaal, de heer Schouten, president; de heer Dijxhoorn, secretaris en de vice-consul, de heer Paats, lid van den raad van commissarissen.

In den buitenlandschen handel van Paraguay neemt Nederland een eervolle plaats in. Nederland is volgens de statistieken van 1931 - de laatste, in Paraguay gepubliceerd, wat, gezien de oorlogstoestand, begrijpelijk is - in de reeks van Europeesche afnemers van Paraguaysche producten de derde, na Frankrijk en Duitschland, voor een bedrag van 103.112 goudpesos (goed 247.000 gulden). Gezien het feit echter, dat een groot gedeelte van Paraguay's uitvoer in de statistiek wordt opgegeven als ‘Uitvoer in tránsito via Argentinie’ (5,4 millioen goudpesos van een totalen uitvoer van 12,8 millioen goudpesos), en dat wij, om ons tot slechts één rubriek te beperken, onder de Nederlandsche statistieken, het Nederlandsche handelsverkeer met Argentinië betreffend, geregeld een rubriek vinden ‘Paraguay-tabak’(!) kunnen we hieraan toevoegen, dat de Paraguaysche uitvoer naar Nederland in werkelijkheid heel wat grooter is, ofschoon het moeilijk te zeggen valt, hoe groot het cijfer is.

De import van Nederlandsche producten in Argentinië in hetzelfde jaar beliep een waarde van 124.398 goudpesos (de Paraguaysche goudpeso, een rekenmunt, heeft een waarde van 2.40 gld.); hierbij komt nog voor bijna 23.000 goudpesos uit Curaçao (petroleumproducten) en 1.777 goudpesos uit Nederlandsch-Indië. Sinds de oorlog uitbrak, is dit cijfer waarschijnlijk heel

De Nederlandsche vice-consul, de heer Wm. Paats (staande), bezig met het uitbetalen aan Boliviaansche krijgsgevangenen, in opdracht van de Rotary-Club.

wat hooger geworden; een aanzienlijk gedeelte van de groene katoenen stof, waarin het Paraguaysche leger voor velddienst gekleed is, komt namelijk uit Nederland.

Naar hierboven reeds vermeld is, voert Paraguay tabak uit naar Nederland; echter importeert het ook tabak van daar, namelijk dekblad voor de Paraguaysche sigaren-industrie.

Er is geen twijfel aan of bij een goede bewerking van de markt zou Nederland veel grootere zaken met Paraguay kunnen doen. De artikelen, waarin in 1931 voor een waarde van meer dan 100.000 goudpesos elk in Paraguay werd ingevoerd, zijn: lastauto's, tarwemeel, ijzer in staven, petroleum, nafta, benzine, pharmaceutische producten, zout, tarwe, katoenen, textielwaren (1.591.874 goudpesos, of ongeveer 3,8 millioen gulden), zijden goederen, wollen goederen en wijnen; in verschillende van deze rubrieken kan Nederland niet alleen leveren, maar ook concurreeren.

Buenos Aires.

CHR. VAN BALEN.