Neerlandia. Jaargang 37

[p. 68]

Jaarverslag van het Hoofdbestuur over 1932.

Algemeen overzicht.

Als vereeniging, die naar doel en werkzaamheid zoo nauw verbonden is met het Nederlandsche volksleven, ondervond het Verbond in het afgeloopen jaar duidelijk den terugslag van wat, zoowel in stoffelijken als in geestelijken zin, ons volk beroerde.

De stoffelijke nood had een verdere, belangrijke daling van het ledenaantal ten gevolge, terwijl de crisis zich direct ook uitte in verminderde inkomsten uit de fondsen, over welker rente het Verbond beschikt. Werd daardoor eenerzijds een geldelijke toestand geschapen, die, zooal niet zorgwekkend, dan toch zeker zorgeischend is en tot een uiterst voorzichtig beleid maant, anderzijds blijkt nu toch wel duidelijk, dat het Verbond den schok van de economische crisis tot dusver beter weerstaan heeft dan men in den aanvang wel durfde hopen.

Laat het zich dus aanzien dat het Verbond, wanneer zich geen bijzondere gebeurtenissen meer voordoen, met een voorzichtig beleid de gevreesde economische gevolgen der tijdsomstandigheden te boven zal kunnen komen, toch ligt er juist in dezen tijd in de inkrimping der middelen een zeer ernstig gevaar.

Naast en wellicht zelfs vóór de economische crisis is deze tijd er een van een ‘crisis der geesten’ en dat uit den aard der zaak niet het minst voor de jeugd. De talrijke groepeeringen en hergroepeeringen op politiek en economisch terrein wijzen daar reeds op, terwijl, wie het oor te luisteren legt bij wat er leeft onder de jeugd, zoowel in het nationale als in het niet-nationale kamp, daar klanken zal vernemen, die op een algeheele verandering van belangstelling wijzen. Men vergete niet, dat vooral ons stamgebied in Europa geen afgezonderd eiland vormt, maar midden in den Europeeschen cultuurstroom ligt en dus ook de algemeene stroomingen, zij het in 't Nederlandsch ‘vertaald’, in eigen geestelijk leven kent.

Beteekent dit alles vaak een verscherping der houding van het anti-nationale kamp, het kenmerkende van het huidig gebeuren is toch wel een krachtige opleving van het nationaal besef, zelfs in kringen, welke daarvoor tot nu toe gesloten bleven. Met de vormen waarin dit nationaal besef zich openbaart, heeft het Verbond niets uitstaande - des te meer echter met den inhoud.

Meer dan ooit is er nu behoefte aan de vervulling van de taak van het Verbond: het verdiepen van het volksbewustzijn door het doen kennen en uitdragen der cultuurwaarden, eigen aan het Nederlandsche volk en den Nederlandschen stam. Ieder die zich bezig houdt met het opwekken en organiseeren van nationale gevoelens en krachten, moet putten uit en werken met den voorraad van Dietsche beschavingswaarden - wil niet zijn streven aan holheid van leuzen gaan lijden. Het is thans - naast het opwekken van het besef der eigen volkskracht - een der eerste plichten van het Verbond aan de daardoor ontstane behoefte te voldoen en te trachten inhoud en beteekenis en daardoor blijvende waarde te geven aan den thans opkomenden nationalen vloed.

Hier nu echter werkt de economische ongunst van dezen tijd uitermate belemmerend.

Allereerst is het ook bij groote krachtsinspanning niet mogelijk het ledenaantal eenigszins belangrijk uit te breiden en daardoor het werkingsveld te vergrooten; integendeel, er kan op niet veel meer gerekend worden dan op een handhaven van wat bestaat. Daarnaast echter eischt deze tijd voor een krachtige propaganda van onze gedachte ook een goed uitgerust propagandaapparaat; wij denken daarbij bijv. aan rolprenten, tentoonstellingen, tooneelopvoeringen enz. enz.; ook tenslotte aan een goed en voldoende uitgerust hoofdkantoor met een stamboekerij en -museum, die, zoo wat inhoud als omvang betreft, nog beter dan nu reeds, kunnen voldoen aan het doel waarvoor zij werden gesticht: een beeld te geven van geschiedenis en vermogen van den Nederlandschen stam.

Dit alles eischt veel meer middelen dan waarover het Verbond beschikt - inplaats van aan krachtige uitbreiding, mag slechts aan uiterste bezuiniging worden gedacht.

Dat dit gevaren meebrengt moge duidelijk zijn - allereerst kan de thans dringende taak van het Verbond niet naar behooren worden vervuld. Maar verder dreigt het gevaar, dat velen - en vooral de jeugd - hun belangstelling (ideëele en stoffelijke) elders zullen heenwenden in dezen tijd van zoovele lokkende leuzen, wanneer 't Verbond niet in staat zou zijn, zijn werkzaamheid krachtig door te zetten en daardoor velen van de beteekenis daarvan te doordringen en aan zich te binden.

De gevaren kunnen van de zijde van de Verbondsleiding slechts worden afgewend door het woekeren met de middelen, die het Verbond bezit - van de zijde der leden door den krachtigsten steun te geven, waartoe zij in staat zijn.

De stambeweging, zoowel als het Verbond zelf, verloren door den dood in den loop van dit jaar enkele belangrijke persoonlijkheden, die moeilijk gemist konden worden.

Den 14den April overleed ons eerelid Dr. J.Th. de Visser, een der weinige boven alle verdeeldheid staande nationale figuren van ons volk; het Verbond verloor in hem een zijner begaafdste en warmste aanhangers, die vele malen uiting heeft gegeven aan de liefde, die hij den beginselen van het Verbond toedroeg.

In Dr. Leo Simons, den 1Oden Juni van het verslagjaar overleden, ging een onvermoeid werker voor de geestelijke verheffing van ons volk en onzen stam verloren, wiens arbeid op letterkundig en wijsgeerig gebied voor Nederland en vooral niet minder voor Vlaanderen, blijvende vruchten zal dragen. In het jaar 1930 werd hem de eere-penning van het A.N.V. verleend ‘wegens bijzondere verdiensten voor den Nederlandschen Stam’.

Dit overzicht ware onvolledig zonder melding te maken van het derde ernstige verlies dat de Groot- Nederlandsche beweging in het jaar 1932 trof door het heengaan van Dr. René de Clercq - overleden den 12den Juni -, dien Vlaamschen zanger en strijder, die vooral op de jeugd in Noord en Zuid zulk een belangrijken en blijvenden invloed heeft geoefend.

Slechts een maand later, den 17den Juli, verloor Zuid- Afrika en de Dietsche beweging in C.J. Langenhoven - de dichter van ‘die stem van Suid-Afrika’ - den nestor van het Afrikaansche proza en in politiek opzicht een onvermoeid strijder en voorlichter van zijn volk.

Hoofdbestuur.

Ook dit jaar onderging het Hoofdbestuur geen verandering in de afvaardiging der Groepen, wel voorzoover de raadgevende leden betreft. De heer H.D. de Vries Reilingh, zitting hebbend voor het Dietsch Studenten Verbond, trad af wegens voleindigde studie; zijn plaats werd nog niet vervuld.

[p. 69]

Als nieuw raadgevend lid trad op de heer G. Cronjé, voorzitter der S.A.S.V.I.A. - wiens opneming in het Hoofdbestuur een teeken was van het nauwer leggen van den band tusschen het A.N.V. en de Zuid-Afrikaansche jeugd.

Den 1sten April 1932 trad de heer C. van Son af als administrateur van het Verbond, nadat hij gedurende meer dan 30 jaar met toewijding en trouw en onverwoestbare liefde voor de gedachte van het Verbond, het A.N.V. had gediend. Als secretaris van de redactie van Neerlandia en redacteur van den kalender blijft hij ook nu nog voor het Verbond behouden.

Tot administrateur, voorloopig voor een jaar, benoemde het Hoofdbestuur den heer W. Goedhuys, doctorandus in de Handelswetenschappen en oud-voorzitter van het Dietsch Studenten-Verbond.

Ledental.

Het volgende staatje geeft een overzicht van het ledental en de verdeeling daarvan over de verschillende groepen voor 1932.

	1 Januari 1933
Groep Nederland:	4466
Groep Vlaanderen:	645
Groep Nederlandsch-Indië:	1100
Groep Nederlandsche-Antillen:	506
Groep Suriname:	275
Zelfstandige Afdeelingen:	510
Algemeene leden in het buitenland:	503
	_____
	8005

Vergeleken met den stand op 1 Jan. 1932 vertoont de stand op 1 Jan. 1933 een grooter verschil, dan uit het onderstaande staatje zou volgen. Dit heeft tot oorzaak het feit, dat er het vorig jaar onzekerheid bestond omtrent het ledental van enkele groepen, dat daardoor te hoog werd geschat.

	1931	1932
Afgevoerd wegens bedanken of overlijden	1485	921
Nieuwe leden:	772	553
	_____	_____
Geheele vermindering:	713	368

Deze cijfers zijn nog iets te gunstig, daar het Hoofdbestuur aan een aantal leden, die bedankten met het oog op moeilijke omstandigheden, aanbood, hun Neerlandia voor 1933 toch nog te doen toekomen, indien zij daarop prijs verklaarden te stellen - waarbij de hoop werd uitgesproken, dat voor hen in 1934 de toestanden weer zóó verbeterd zouden zijn, dat zij opnieuw konden toetreden. Zij zijn in de boven opgegeven cijfers nog als lid geboekt. Hun aantal bedraagt 35.

Geldmiddelen.

De toestand der geldmiddelen noopt tot een uiterst voorzichtig en zuinig beleid; de winst- en verliesrekening over 1932 wijst een verlies aan van f 2193.02½, waarvan intusschen f 1303.67 uit het overschot van vorige jaren kan worden bestreden.

Het bedrag aan ledenbijdragen, dat werkelijk is ontvangen, is ruim f 600. - minder dan het vorig jaar; de grootste vermindering van inkomsten echter komt voor rekening van het Steunfonds, dat dit jaar aan rente bijna f 900. - minder opgebracht heeft.

De toestand van de kas dwong tot vergaande bezuinigingen; zoo werd op Neerlandia bijna f 1200.-, op personeel ruim f 1500. - en op kantoorgebouw bijna f 800. - bezuinigd.

Ook op de kantoorkosten had nog belangrijk bezuinigd kunnen worden, indien niet eenige uitgaven voor de kantooruitrusting gemaakt hadden moeten worden, die voor den goeden gang van zaken op het Hoofdkantoor dringend noodzakelijk waren. Voor de eigenlijke Verbondswerkzaamheden werd dit jaar ruim f 1400 meer uitgegeven dan in 1931, wel een bewijs voor de stelling, dat er een steeds grooter verschil ontstaat tusschen de taak van het Verbond en de beschikbare middelen.

De Commissie van Beheer van het Steunfonds moest in dit jaar het verlies betreuren van den heer F.H. van Gijn, die zoovele jaren voor het dagelijksch beheer van ons fonds zorg droeg. Zijn plaats is ingenomen door den heer P.L. de Gaay Fortman, Burgemeester van Dordrecht.

Het Steunfonds II vermeerderde met een bedrag van f 100. - tengevolge van een nieuw lidmaatschap voor het leven.

Uit het Meertfonds werd een bedrag besteed voor het verblijf van een Vlaamsch student hier te lande.

Uit het Legaat Van der Linden werd een bedrag, iets minder dan de gekweekte rente, uitgekeerd in den vorm van een studiebeurs aan een Zuidafrikaansche studente.

Evenals het vorig jaar deed het Verbond, hoe noode de middelen ook gemist konden worden, vrijwillig afstand van een deel der rijkssubsidie, waarvan de Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen met waardeering kennis nam. Anderzijds is ook het Verbond aan de Regeering groote erkentelijkheid schuldig voor den onder deze moeilijke tijdsomstandigheden verleenden steun.

Uit het Jaarverslag van het Fonds ‘Comité voor Nederlandsche kinderen in den Vreemde’, opgericht door het Hoofdbestuur van het A.N.V., blijkt, dat daarop in het jaar 1932 voor het overbrengen van Nederlandsche kinderen geen beroep behoefde gedaan te worden op de middelen van het fonds.

Het bestuur van het fonds bleef ongewijzigd gehandhaafd.

Het verbondswerk.

Voorzoover het veelzijdig Verbondswerk niet onder anderen hoofde ter sprake komt, volge hier een kort overzicht van wat in het jaar 1932 werd verricht.

De lezingen in Vlaanderen - het vorig jaar voor het eerst niet door de Commissie, maar door het Hoofdbestuur ingericht - konden ook nu weer plaats vinden, zij het in geringeren omvang, daar de gelden voor dit doel tot nu toe door enkele milde gevers beschikbaar gesteld, voor een groot deel vervielen, zoodat de Verbondskas de kosten dragen moest. Het Hoofdbestuur meende toch deze lezingen niet te mogen laten vervallen, gezien de zeer groote behoefte, die er juist nu in Vlaanderen aan zuiver cultureelen arbeid bestaat.

Nog behoorend tot de reeks, het vorig jaar ingericht, maar vallend in dit verslagjaar, is de rondreis in Januari van dit jaar van Prof. Dr. Z.W. Sneller uit Rotterdam, die sprak over Nederlandsche economische en koloniale onderwerpen te Oostende, Ieperen, Antwerpen, Aalst en Brussel, en van Balthasar Verhagen over de Grootnederlandsche Dramatische kunst van de Middeleeuwen tot heden.

De in 1932 ingerichte reeks omvatte voordrachten met lichtbeelden van den heer Jan de Meyer, architect, over moderne Nederlandsche bouwkunst en van Ir. L.J.M.

[p. 70]

Feber, Lid van de Tweede Kamer der Staten Generaal, over verschillende onderwerpen, het Nederlandsch koloniaal bewind betreffend. Beide voordrachten, gehouden te Antwerpen, Oostende, Aalst en Kortrijk, hadden een groot, deels zelfs zeer groot succes.

Aan een Vlaamschen jongeman werd gedurende eenige weken een onderkomen in Den Haag verschaft ter nadere kennismaking met Nederland en de Nederlandsche taal.

Een bijdrage werd verleend aan de Vlaamsche heldenhulde te Dixmuiden en de Vereeniging ‘Het Vlaamsen Kruis’, benevens aan een voordrachtskunstenaar in Vlaanderen voor het doen uitgeven van liederboekjes.

Te Ieperen werd een kern gevormd voor een landbouwboekerij, om eenigermate te voorzien in de dringende behoefte aan Nederlandsch landbouwonderwijs.

Aangename aanraking werd voorts verkregen met het onlangs te Antwerpen opgerichte ‘Vlaamsch koloniaal en Overzeesch Verbond’, dat zich de behartiging van de belangen der Vlamingen in de koloniën ten doel stelt.

Door het Hoofdbestuur werd een ‘A.N.V.-commissie voor Fransch-Vlaanderen’ ingesteld, welke den 9den November werd geinstalleerd ter bestudeering van de mogelijkheid tot cultureelen, opvoedkundigen arbeid onder de Nederlandsch sprekende bevolking. In de Commissie hebben ook een tweetal vertegenwoordigers van Tak. Fr. Vlaanderen van het Dietsch Studenten-Verbond zitting.

Ook dit jaar werd weer een kleine geldelijke steun verleend aan de gemeente van Ds Rijks te Roobeeke.

Uitvoering werd gegeven aan het reeds lang beraamde plan tot de vervaardiging van geluidsrolprenten ter vastlegging van de ten doode opgeschreven streektalen rondom de Zuiderzee. De rolprent ‘Spakenburg’, welke ook folkloristische gegevens bevat, kwam tot stand onder de bevoegde leiding van Dr. G.G. Kloeke, den Nederlandschen dialectkenner, en met medewerking van den heer Aart Blokhuis, onderwijzer te Bunschoten, als hoofdpersoon; de Haarlemsche filmfabriek Polygoon verzorgde de opname. In 1933 kon de eerste voorstelling van deze rolprent worden verwacht; het Hoofdbestuur hoopt op voldoenden steun om dit werk, dat nog eenig is in Europa, te kunnen voortzetten.

Een uitvoerig onderzoek werd ingesteld naar de Nederlandsche Vereenigingen in het Buitenland (in Duitschland alleen reeds meer dan 200!) waarbij krachtige medewerking werd ondervonden van den Nederlandschen diplomatieken en consulairen dienst. De verkregen gegevens zijn op kaart gebracht en kunnen door belangstellenden geraadpleegd worden.

Aan den heer Dr. Vercammen te Utrecht werd een bijdrage verleend in de kosten van zijn proefschrift ‘Thijm en Vlaanderen’.

Aan Dr. G.G. Kloeke te Hamburg werd steun verleend voor voortzetting van zijn Nederlandsch streektaalonderzoek.

Ter propaganda werd, in samenwerking met Groep Nederland, materiaal verzameld en vervaardigd (deels door eigen personeel) tot het houden van tentoonstellingen, het Verbond en zijn doel betreffend. Tevens werd een kleurige reclameplaat uitgegeven, ontworpen door den sierkunstenaar Jac. Nuiver, die blijkbaar zeer in den smaak valt.

De propaganda-actie, ingezet door Groep Nederland, maakt met tal van andere nieuwe plannen een doelmatige inrichting en betere uitrusting van het hoofdkantoor noodzakelijk; daarbij moet er zooveel mogelijk rekening mee worden gehouden, dat het schrikbeeld eener verhuizing ons binnenkort voor oogen staat tengevolge van het feit, dat de Gemeente 's-Gravenhage het bij ons in gebruik zijnde pand voor de uitbreiding van den dienst voor Maatschappelijk Hulpbetoon behoeft.

Wanneer de gelegenheid zich aanbood nam het Verbond deel aan alles wat in Nederland en daarbuiten geschiedde, dat voor onze gedachte van beteekenis was; zoo mogelijk werd ook steeds geldelijke of andere steun verleend.

Aan de huldiging van Generaal Snijders nam het Verbond van harte deel; een werkzaam aandeel hadden zoowel Hoofdbestuur als Groepsbestuur en Afdeelingsbestuur 's-Gravenhage aan het goed geslaagde Congres Nederland Overzee, den 22sten Juni geopend op de Koloniale Tentoonstelling te 's-Gravenhage.

De Derde Dietsch Academische Leergang, van 14-19 Maart te Amsterdam en Wageningen gehouden, ingericht door het Dietsch Studenten-Verbond en het 17de Dietsch Studenten-Congres te Leuven, werden door het Verbond geldelijk gesteund en door onzen vertegenwoordiger bij het D.S.V., den heer J.W. Roessingh van Iterson bijgewoond.

In Zuid-Afrika (zie ook onder dit hoofd) bleef het Verbond het Nederlandsch Cultuur-Historisch Instituut te Pretoria en de taak van Prof. Dr. M. Bokhorst aldaar, die zulk voortreffelijk werk verricht ook voor de toenadering tusschen Nederlander en Afrikaner, steunen met geld en boekenzendingen, samen met de Nederlandsch Zuid-Afrikaansche Vereeniging en andere lichamen. In den aanvang van dit verslagjaar vertoefde Prof. Bokhorst in Nederland.

In Nederland werden door een daartoe samengestelde Commissie zendingen bijeenverzameld voor het Oorlogsmuseum te Bloemfontein. Het Verbond verleende voorloopige huisvesting aan deze verzamelingen, waarvan door de zorgen van den heer Fred. Oudschans Dentz van 13 tot 19 Februari 1933 een tweede tentoonstelling gehouden werd in het Stammuseum, welke door niet minder dan 400 personen is bezocht.

De hoogleeraar te Stellenbosch, Prof. Dr. P. Serton, werd in staat gesteld, mede door de zorgen van het Verbond, een rondreis door Nederland te maken, waarbij in goed bezochte lezingen de kennis over Zuid-Afrika werd verbreid.

Aan een jonge Zuid-Afrikaansche werd tot September 1932 een studiebeurs verleend om haar studiën aan de Tooneelscbool te Amsterdam te voltooien, welke beurs daarna overging op een studente in de Fransche taal en letteren.

Met de Suid-Afrikaanse Studente Vereniging in Amsterdam werd een nauwe aanraking en prettige samenwerking verkregen.

Tesamen met de Ned. Zuid-Afrik. Ver. werden ook dit jaar weer goed geslaagde Zuid-Afrik. Studentendagen ingericht, ditmaal in het Kennemerland; de afd. Haarlem van het Verbond verleende haar medewerking.

De aanvragen om briefwisseling met Afrikaansche stamverwanten namen zulk een omvang aan (reeds meer dan 1000 Nederlandsche adressen werden ingeschreven), dat de inschrijving voorloopig gesloten moest worden.

Tenslotte zij nog vermeld, dat het Verbond gaarne medeleefde in de warme hulde den - intusschen overleden - strijder voor de Afrikaansche zaak, Dr. N. Mansvelt, gebracht op zijn 80sten verjaardag.

NEERLANDIA bleef zijn taak tot verlichting van onze beweging en verlevendiging van het Verbondsleven op dezelfde wijze vervullen als tot nu toe en nam deel aan alle voor ons streven belangrijke gebeurtenissen in

[p. 71]

het Nederlandsch cultuurleven. Steeds blijft echter de behoefte aan degelijke, leidende artikelen - uit alle deelen van het Verbondsgebied - bestaan. Alleen door samenwerking van velen kan Neerlandia zijn eens verworven plaats handhaven en verbeteren.

De exploitatie bleef zorg baren, daar ook de inkomsten, uit advertenties verkregen, nog steeds uiterst gering zijn; het Hoofdbestuur zag zich daarom, zij het ook zéér noode, gedwongen het omslag te laten vervallen. Moge dit minder fraaie uiterlijk slechts van korten duur zijn!

Taalwacht.

In het afgeloopen jaar zette de Taalwacht in en buiten Neerlandia haar strijd voor zuiver Nederlandsch voort.

Een nieuwe druk van ‘Taalzuivering’ - de 9de - was dit jaar noodig, een bewijs van de groote vraag, die er naar het boekje bestaat. De nieuwe druk werd niet alleen belangrijk verbeterd, maar ook uitgebreid met een uitvoerige lijst van Nederlandsche sporttermen. In de pers vond het boekje overal een zeer gunstig onthaal.

In den loop van dit jaar werd opgericht, buiten het Verbond, het Genootschap ‘Onze Taal’, dat zich hoofdzakelijk het bestrijden van germanismen ten doel stelt. Scheen het in den aanvang dat er gevaar voor bestond, dat beide lichamen min of meer op elkanders gebied zouden treden, weldra werd tusschen Taalwacht en Genootschap ‘Onze Taal’ een goede samenwerking bereikt, die de Nederlandsche taal slechts ten goede kan komen.

Afdeeling Boekverspreiding.

Deze uiterst werkzame afdeeling, die onder haar leider, den heer Fred. Oudschans Dentz, een tijdperk van hernieuwde bloei beleeft, herdacht dit jaar haar dertigjarig bestaan met een zeer druk bezochte tentoonstelling.

Het werk der afdeeling Boekverspreiding, dat een der sprekendste uitingen is van het Verbond, ondervindt steeds meer steun en waardeering; de gezonden boeken en tijdschriften dragen de Nederlandsche beschaving over de geheele wereld en worden vooral in Vlaanderen en Zuid-Afrika, maar ook overal elders waar stamverwanten wonen tot in verre streken in Zuid-Amerika, met dankbaarheid ontvangen.

Ruim 3100 kisten met boeken werden in deze 30 jaar verzonden; het laatste jaar werden alleen over Vlaanderen niet minder dan ruim 2700 boeken, bijna 17000 tijdschriften en ruim 1000 volledige jaargangen verspreid ter voldoening aan het verlangen naar Nederlandsche leesstof. Een woord van hulde komt daarvoor toe aan den heer Karel Fossey, die van Antwerpen uit de verspreiding der uit Den Haag gezonden leesstof over Vlaanderen regelt.

Stamboekerij.

De Stamboekerij werd gestadig verrijkt met wat voor onze gedachte van belang is en binnen het bereik van de middelen van het Verbond valt. Jammer genoeg moest de aankoop van nieuwe boeken, gezien de geldelijke toestand, vrijwel geheel worden geschorst.

Onder de aanwinsten dient vooral vermeld te worden een verzameling brochures, bladen en platen betreffende de Vlaamsche beweging tijdens den oorlog, waaronder, verscheidene zeldzame exemplaren. Als documentatie beteekent deze zending, waarvoor de heer K. Fossey te Antwerpen een deel van zijn eigen bezit afstond, een verrijking voor de boekerij.

Met aandrang dient erop gewezen, dat de Stamboekerij waardevol materiaal bevat; hiervan werd in het afgeloopen jaar voor enkele proefschriften van Zuid-Afrikaners dankbaar gebruik gemaakt, maar toch is het lang niet voldoende bekend.

Stammuseum.

Ook het Stammuseum werd door een aantal schenkingen verrijkt. Het lijdt echter zeer sterk aan plaatsgebrek, waardoor het niet mogelijk is een eenigszins overzichtelijk beeld te geven van wat ons volk in verleden en heden tot stand bracht. Wanneer het Verbond een nieuwe woning moet betrekken, dient er op voldoende ruimte, ook voor tijdelijke tentoonstellingen, gerekend te worden. Aan plannen tot uitbreiding en aantrekkelijker maken van het Stammuseum ontbreekt het niet - uitvoering is echter op het oogenblik onmogelijk.

Hoewel het feit niet meer binnen het verslagjaar valt, moge hier niet onvermeld blijven het overlijden van den heer H.J. Vooren, den 8sten Februari 1933, die geheel belangeloos zooveel tijd en liefde aan de inrichting van het museum heeft besteed.

(Slot volgt).