Nederlanders in Amerika.
1II.
Iets uit het boerenleven in het Midwesten.
(P. Mouw in Sioux County, Iowa).
Toen ik voor eenige jaren de Nederlandsche nederzettingen in Noord-Amerika bereisde, bracht ik ook eenige dagen door in het welvarende stadje Orange City, de hoofdplaats van Sioux County in het Noordwesten van Iowa, naar algemeen erkend wordt een der meest welvarende landbouwgebieden in de Vereenigde Staten en grootendeels door Nederlandsche boeren bewoond.
Al spoedig vernam ik, dat tot de in hun bedrijf meest vooraanstaande boeren in de nabijheid der stad behoorde de Gelderschman P. Mouw, afkomstig uit de omstreken van Apeldoorn en vermaard tot ver buiten de grenzen van Sioux County, ja zelfs buiten die van den Staat Iowa, vanwege het prachtige vee en de kostelijke varkens, welke hij wist te fokken.
In gezelschap van den toenmaligen burgemeester van Orange City, den uit Noord-Holland afkomstigen landbouwerszoon Gerrit Klay, thans nog onze viceconsul aldaar, bracht ik op een schoonen morgen Mouw een bezoek, een der aardigste, welke ik mij onder de Nederlandsche Amerikanen herinner. Hoe geheel en al Nederlanders waren de Mouws, hoewel reeds vijftig jaren in Amerika woonachtig, gebleven! Hoe Nederlandsch nog waren hun gewoonten, hoe zuiver klonk nog hun Nederlandsche taal en dat ondanks het feit, dat de oude heer Mouw uit den aard van zijn bedrijf voortdurend met ‘echte’ Amerikanen in aanraking kwam, zoodat ‘afzondering’ hier ter verklaring van het feit niet mag worden aangenomen. Wat een heerlijk kop koffie met koek werd ons op echt Nederlandsche wijze om elf uur 's morgens - wanneer geen Amerikaan aan koffiedrinken denkt - aangeboden. Hoe genoeglijk ouderwets slurpte Mouw zelf de heete koffie van zijn schoteltje - gehaast, als hij was, om ons zijn vee maar ook zijn woning te laten zien. Want ook deze laatste vormde zijn trots. Waren de stallen toch op Amerikaansche, meer practische wijze ingericht, met daar achter een groote silo - bergplaats voor veevoeder -, het, gelijk ook overal elders in Amerika, geheel afzonderlijk staande woonhuis was gebouwd naar het voorbeeld van een Nederlandsche villa te Apeldoorn: bouwtrant ± 1890 - dus overigens niet veel zeggends. Maar wat waren de Mouws hier trotsch op, zoo trotsch, dat zij eenigszins teleurgesteld
waren, dat ik niet hun woning, maar wel hun vee en stallen kiekte. Later zonden zij zelf mij een foto van hun woning, die hierboven is opgenomen.
Nu had het mij getroffen, dat het vee van Mouw geen Nederlandsch maar Engelsch stamboekvee scheen te zijn. Het Hollandsche aardde niet in het Midwesten, verklaarde hij mij. Blijkbaar heeft mijn vraag hem langer bezig gehouden, dan ik toen kon vermoeden, want, later in Nederland teruggekeerd, ontving ik den volgenden brief, tevens een bedankje van de door mij aan de familie toegezonden kiekjes.
Orange City, Sioux County, Iowa, Nov. 3, 1921.
Mr. J.v. Hinte,
Waarde Heer. Uw brief ontvangen met de kiekjes die zijn goed. het spijt mij dat gij geen kiekje van het huis heb. vooral omdat er veel Hollanders zijn, die de gedachte hebben dat wij in Amerika maar in planken hokjes woonen en ons huis is een steenen huis. Wij zullen uw een kiekje van het huis sturen, het is al wat oud maar het is tog van steen. de Portretten van mij en mijn vrouw zijn genomen in 1920. Wij zijn in 1868 in Amerika gekomen, in 1876 getrouwd, de reden, dat ik Hereford Engels vee verkies boven Hollands is om dat ze veel gemakkelijker vetten, meer vleesdragend vee. Hollands vee is het beste hedendaag bekend voor veel melk. doch niet de vetste melk. en een ander reden is om dat het hier erg koud is voor Hollands vee omdat ze weinig haar hebben en dun vel. hoewel hier veel Hollands vee is inzonderheid voor menschen die melk verkoopen in de steden want ze geven veel melk. maar ze zijn veelal mager gedurende de winter. California is beter geschikt voor Hollands vee. daar hebben wij 2 jaar geleden veel Hollands vee gezien, daar is het climate zagter. maar ik heb mij niet op melken toegelegt doordat ik geen hulp had als gehuird. en dan betaald het niet gehuirdde knegten willen bijna niet melken, wanneer ze daags in het land moeten werken en de Herefords en ander vleesdragent vee dan doen de kalver het melken en wanneer ze een jaar oud zijn brengen ze meestijd meer vrij geld op dan eenige koe met melken, wanneer men het volk er voor huiren moet, diensmeiden melken hier niet zooals in Holland.....’
Vriendelijke Groete
PETER MOUW.
Met het oog op de beschikbare ruimte geef ik hier slechts het eerste gedeelte van dezen brief letterlijk weer, voldoende echter om het geschreven Nederlandsch van dezen pionier te leeren kennen en om een indruk te krijgen van eenige veeteeltvraagstukken. In de 17de eeuw (1650) trouwens werd reeds door Nederlanders in Amerika opgemerkt, dat Engelsch vee en Engelsche varkens er beter tierden dan die uit Nederland. Zij eischten minder zorg en zijn beter tegen den winter bestand.
Dr. J.v. HINTE.
Amsterdam.
Van Breestraat 104bv.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd