Neerlandia. Jaargang 33

Boekencommissie.
Laan 34 - Gironr. 149431.

Mijn oproep in een der vorige nummers heeft bitter weinig weerklank gevonden bij de lezers of, om geheel juist te zijn, geen enkelen. Hoe komt dat? Ik kan het niet anders verklaren dan uit onbekendheid met het werk van de Boekencommissie of doordat men er een onjuiste voorstelling van heeft. Zoowel een onjuiste voorstelling van wat de Boekencommissie is en doet, als van het werk, dat elk Nederlander, al of niet lid van het A.N.V., voor de Boekencommissie en dus voor de Nederlandsche cultuur in den vreemde kan doen.

Zonder te kort te willen doen aan wat in het 26-jarig leven van de Boekencommissie is tot stand gebracht, moge ik even een klein overzicht geven van wat de B.C. deed, sedert zij in Den Haag gevestigd is, waarvan dan nog moeten worden afgetrokken de maanden Januari en Februari, welke bijna geheel besteed werden aan de verhuizing naar en inrichting in het gebouw Laan 34.

Behalve een drukke briefwisseling werden in 1½ maand 21 kisten met boeken verzonden, waarvan 17 stuks naar Vlaanderen, 1 naar Riga, 1 naar Duitschland, 1 naar Marokko en 1 naar Noord-Frankrijk.

Voornamelijk over de zendingen naar Vlaanderen zou veel te zeggen zijn, indien ik, zonder de dankbetuigingen in hun eigenaardigen stijl geheel over te nemen, hier een juist denkbeeld geven kon van de zeer groote en hartelijke dankbaarheid, waarmede de Vlamingen onze boeken voor groot en klein ontvangen. In het bizonder blijkt ons boekenwerk voor de jeugd een zeer prettigen indruk te maken.

Als gij, lezer, die brieven laast en gij zijt welkom als gij ze wilt lezen, dan zoudt gij zeggen: ‘Stuur hun dadelijk nóg een groote, een nóg grootere zending. Juist! Zoo moest het ook kunnen zijn, doch men vergete niet, dat de Boekencommissie zich niet ruimer kan bewegen dan binnen de grenzen, bepaald door den niet al te grooten kring van begunstigers en bijdragers. Nu acht ik het mogelijk, het werk en het arbeidsveld van de Boekencommissie zeer belangrijk uit te breiden, zonder dat daarvoor een gelijktijdige versterking der geldmiddelen noodig is; ja ik ga zelfs nog verder en beweer, dat ik nog zuiniger zou kunnen werken, indien ik slechts voor een klein deel de beschikking kreeg over den schat van boeken, die in zoovele huizen nutteloos en renteloos liggen te wachten op den grooten schoonmaak, die hun naar den oud-papierkoopman doet verdwijnen.

[p. 88]

En niemand van U zal er bezwaar tegen maken om met derving van de enkele centen, die de voddenkoopman U zou willen geven, alles maar ineens aan ons te geven. Men beschouwe de Boekencommissie als een soort van Letterkundig Leger des Heils. Het verschil is slechts, dat wij bezwaarlijk langs den weg kunnen gaan met een karretje, om boeken op te halen, zooals die andere philantropische instelling oude kleeren ophaalt. Het moet niet huis aan huis noodig zijn het zóó te doen. Men mag toch aannemen, dat de leden van het Alg. Nederl. Verbond wel zooveel liefde voor de zaak van Nederland hebben, dat zij met een boodschap, een briefkaartje of een telefoontje, (125C8) de B.C. Laan 34, Den Haag, kennis kunnen geven van hun wensch, om de B.C. den voorrang te geven boven den ou-kleerkoopman.

De vorige maand nog ontving ik uit Harderwijk twee kisten met een mengeling van oude, zeer goede boeken en een mededeeling van de geefster, dat zij daarvoor geen dank behoefde of verdiende, want dat zij anders niet wist, wat met die boeken te doen.

Dank, groote dank komt haar toe, zooal niet voor het in haar oog waardelooze geschenk, toch zeker voor de moeite, die zij zich gaf, om alles in een kist te pakken en te verzenden. Waarbij ik niet vergeten mag, dat zij zelfs de verzendingskosten betaalde.

Het is slechts de geringe moeite, die wij van U vragen; in Den Haag halen wij alles desgevraagd af. Uit andere plaatsen verzoeken wij slechts ongefrankeerde verzending.

Het zou onjuist zijn, indien men meende, dat het werk van de Boekencommissie uitsluitend bezien moet worden in het licht van het voordeel, dat het den ontvangers in den vreemde biedt.

Toen 26 jaar geleden de Boekencommissie werd opgericht, zal ook wel niet hebben voorgezeten als uiteindelijk doel ‘kostelooze leesstof voor Nederlanders en Stamverwanten in den vreemde’. Wat men voor ‘doel’ zou kunnen aanzien, is slechts ‘middel’. Het doel ligt hooger en moet genoemd worden ‘De Zaak van Nederland in den Vreemde’.

Wie het zoo ziet, zal moeten toegeven, dat alle weldenkende Nederlanders en zeer zeker in de eerste plaats de leden van het Alg. Nederl. Verbond dit goedkoope, stille werk voor Neerlands Cultuur mogen en moeten steunen. Indien ik Uw geld vroeg, zou ik tot een groot aantal spreken, die dit voor dit doel niet kunnen missen, doch wie onder U zal beweren, dat hij niets voor de Boekencommissie in huis heeft?

Nu rest mij nog een vraag. Waarom gaf geen enkele afdeeling, met uitzondering van die te Dordrecht, gehoor aan mijn vorigen oproep in Neerlandia? Is het ‘zoo veel moeite’ voor een afdeeling, den leden te verzoeken de oude boeken niet alleen van hen zelf doch ook van vrienden en kennissen te vergaren en zonder kosten aan de B.C. te zenden? Het behoeft niet op één dag te geschieden en iemand is er toch wel te vinden, die zich bereid verklaart tijdelijk wat bergruimte beschikbaar te stellen voor de druppelsgewijze binnenkomende giften.

Ik vraag geen ingewikkelde, hardwerkende organisatie, ik vraag slechts wat elk lid zonder veel moeite, zonder kosten, zonder tijdverlies doen kan.

Helpt ons te voorzien in de geestelijke en cultureele behoeften van al wat onze taal spreekt buiten onze grenzen en vergeet niet dat wat U ‘doel’ toeschijnt slechts ‘middel’ is.

J.P. BOLTEN.

Dir. B.C. v h. Alg. Ned. Verbond.