Wat Anderen Zeggen.
‘Het is een zegen onszelf te zien, zooals anderen ons zien’, zegt een Schotsch spreekwoord. De meening van bevoegde vreemdelingen over het Nederlandsche bestuur in Oost-Indië bijv. zijn daarom des te leerrijker, omdat wij in ons zelf geen maatstaf ter beoordeeling hebben. De Italiaansche reiziger Arnalda Cipolla, die in Afrika, de landen van den grooten Ocearn en Australië heeft rondgezworven, heeft in ‘Il mio viaggia (mijn reis) in Oceania, Australia e Insulindia’ een oordeel over dit bestuur uitgesproken, dat aandacht verdient, omdat de man blijkbaar goed opmerkt en in staat is tot vergelijken. De N.R. Ct. heeft in een brief uit Milaan het een en ander uit dat boek medegedeeld.
Naar het oordeel van den Italiaanschen reiziger gaat de tegenwoordige moderniseering van Indië te snel. De Westersche beschaving zal, vreest hij, de oude cultuur van een groot deel van haar luister berooven, op Bali bijvoorbeeld, welks bevolking en landschap hem verrukt hebben tijdens ‘zeven dagen van aardsch paradijs’. Juist zooals het modernisme reeds op Java zooveel eigenaardigs heeft doen verdwijnen. De schrijver vindt zelfs, dat het Nederlandsche bestuur veel te veel scholen opricht, ‘met het gevolg, dat de Javanen, Maleiers, Scendaneezen en de andere rassen na één geslacht meerendeels half ontwikkelden zullen zijn, dat wil zeggen modelrekruten voor de communistische, Islamistische, nationalistische, kortom revolutionaire vereenigingen, die tegenwoordig zooveel garen te spinnen geven aan de Nederlanders op Java.’
Ondanks deze vrees voor het communisme straalt ongeveinsde bewondering door in de verklaring van den heer Cipolla, dat de Nederlanders van hun rijk het koloniale meesterstuk van Azië gemaakt hebben door de volstrekte gelijkheid van inlanders en blanken af te kondigen en de Javaansche bourgeoisie te verheffen tot de voornaamste regeeringsposten.
‘De Nederlanders hebben vóór zich niet alleen de kracht, maar ook een heerscherstraditie, die in plaats van haat te zaaien, altijd den inlander begunstigd heeft, hem oorspronkelijk verdedigend tegen de willekeur van den adel, zijn stoffelijke positie verbeterend, zoodat die benijdenswaardig geworden is en hem in deze laatste jaren den weg opleidend naar het burgerschap van het grootere Nederland, men zou moeten zeggen van het ware Nederland, namelijk van het Nederlandsche Rijk in het verre Oosten.’
Ook in Italië vindt men dus, dat er van Nederland nog wel te leeren valt. Hetgeen in een ander opzicht blijkt uit een kortgeleden verschenen ‘theore-tisch-practische spraakoefening van de Nederlandsche taal’ (Grammatica teorico-practica della lingua Olandese) door G. Prampolini (Milano Ulrico Holpli 1928). Een korte woordenlijst is aan dit boekje toegevoegd, dat van grondige kennis van het Nederlandsch getuigt.
Bij de vele buitenlandsche geschriften over de beteekenis van de Amsterdamsche geldmarkt, die ons archief reeds rijk is, is er zich eene komen voegen van het Wall Street Journal, een blad, dat de klok op de New-Yorksche beurs kan hooren tikken. In een beschouwing over de Nederlandsche uitgiftemarkt, merkt dit beursblad o.m. op, dat Amsterdam in den loop van ongeveer tien jaren een geldelijk middelpunt van den eersten rang is geworden. Ondanks zijn betrekkelijk geringe bevolking neemt Nederland de derde plaats in voor koloniale financieringen en het behoort ten aanzien van buitenlandsche uitgiften tot de vier belangrijkste krediet gevende landen. In 1926 werd te Amsterdam voor meer dan 291 ½ millioen gulden aan obligaties uitgegeven tegen 121 ½ millioen in 1925; in de eerste tien maanden van 1927 was het bedrag der buitenlandsche leeningen vier malen zoo groot als dat der binnenlandsche. (Of dit laatste nu zoo verblijdend is, zal uit de kredietwaardigheid der geldopnemers moeten blijken. Wij zagen dat geld liever voor een groot deel in binnenlandsche ondernemingen gestoken!)
Daartoe opgewekt door de Vereeniging ‘Nederland in den Vreemde’, heeft de heer Emile Martin, administrateur van een Parijsch schoolfonds, een reis door Nederland gemaakt en in de Stereo-clubs te Parijs met groet succes zijn ervaringen verteld.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd