Neerlandia. Jaargang 31

Fransch-Vlaanderen

Het Vlaamsch bij het Lager en Hooger Onderwijs.

De toelating van het Vlaamsch of Nederlandsch als tweede taal voor de examens middelbaar onderwijs in Frankrijk heeft de noodzakelijkheid van daarbij aansluitende maatregelen voor het Lager en Hooger Onderwijs scherp in het licht gesteld. De thans gevolgde weg, om den kinderen, die thuis Vlaamsch spreken - en in 1914 waren er in Fransch-Vlaanderen 250.000 Vlaamsch klappenden - lager onderwijs te geven door middel van het Fransch, heeft de volksklasse vrijwel van alle ontwikkeling uitgesloten. De leerlingen brengen het niet tot het middelbaar onderwijs. Bovendien is deze methode verderfelijk voor het Fransch zelf, dat een onbegrepen van buitengeleerd lesje wordt. De heer N. Bourgeois vertelde daarvan een tijdje geleden in het Bulletin van het Vlaamsche Komiteit van Frankrijk merkwaardige staaltjes, waaruit bleek, dat, mogen de woorden, die men gebruikt op Fransche woorden lijken de zinsbouw en gedachtengang volkomen Vlaamsch bleven. Daarentegen behaalde een openbare school eenige jaren geleden al de eerste plaatsen bij de examens voor het onderwijsdiploma, doordat de onderwijzer zijn kennis van het Vlaamsch gebruikt had, om den leerlingen Fransch te leeren. In de mijnstreek wordt aan de kinderen der Silezische mijn-

[p. 105]

werkers vier uren 's weeks les in het Poolsch gegeven. De kinderen van het land zelf worden bij deze landverhuizers achtergesteld!

Ook ten einde te voorkomen, dat het Vlaamsch zonder iemands bate tot een platte streektaal ontaardt, zou het, naar de heer Bourgeois opmerkt, goed zijn, dat een paar uren 's weeks onderwijs werd gegeven in ‘letterkundig Vlaamsch’ (Nederlandsch); thans kunnen de leerlingen meestal niet eens hun moedertaal lezen en schrijven en zoo lezen zij niets: Vlaamsch noch Fransch.

Een goede gedachte was het van pastoor Delanghe, een Vlaamsch-Franschen cathechismus uit te geven.

Voor het Hooger Onderwijs is het mede van groot gewicht, dat het Vlaamsch op gelijken voet wordt gesteld met de taal van Languedoc en het Bretonsch, die leerstoelen hebben in de universiteiten van Parijs, Rennes en van het Zuiden. Behalve de leergangen in de Nederlandsche letterkunde, die het Fransch-Nederlandsche comité aan de Sorbonne heeft ingericht, is in dit opzicht niets gedaan. Er wordt thans aangedrongen op de instelling van een Vlaamschen leerstoel te Rijsel, dat evenzeer aangewezen schijnt, een middelpunt van Nederlandsche studiën te worden als Grenoble zulks is voor Italiaansche, Toulouse voor Spaansche, Rennes voor Keltische, Straatsburg voor Germaansche studiën. De heer Bourgeois acht deze verlangens gematigd en gemakkelijk te verwezenlijken, wanneer men slechts in het Vlaamsche land onderwijzers uit de streek zelf benoemt, zooals dit in het bisdom Rijsel reeds met de priesters gebeurt.

Aldus zou dan een beter kennis van het Fransch, beschaving der volksklasse en een tweetaligheid verkregen worden, evenzeer bevorderlijk aan het onderwijs als aan den handel en het wetenschappelijk verkeer

Leden, werft Leden!