Neerlandia. Jaargang 29

[p. 196]

Dietsche Kantteekeningen.

Nederlandsche landontginners in de V. St.

Van de geschiktheid van Nederlanders, om woeste gronden te ontginnen ‘met verbazingwekkende resultaten’ vertelt een briefschrijver van Het Handelsblad uit Minneapolis treffende bijzonderheden.

Over een prachtigen automobielweg bereikte hij ‘Hollandale’ in Minnesota.

Mijn hart klopte sneller, schrijft hij, toen ik de Hollandsche namen las op de brievenbussen. 't Deed mijn hart goed te zien, hoe alle boerderijen Hollandsche namen droegen: we passeerden o.a. ‘Arbeid Adelt’, ‘Zeldenrust’, ‘Hollandia’, ‘Zuiderzee’, ‘Neerlandia’, ‘Eendracht maakt macht’, ‘Altijd Iets’, ‘Standvastig’, ‘Geduld Overwint Alles’.
Het dorpje Hollandale is gebouwd in het midden der boerderijen, welke op een oppervlakte van 15000 acres verspreid liggen. Kan men zich voorstellen, dat in 1919 deze groote uitgestrektheid slechts een waardeloos moeras was? 't Was toen een gedeelte van het Geneva Lake, dat tegenwoordig nog slechts een oppervlakte van 4000 acres beslaat. Aan de droogmaking van dit meer werden meer dan twee millioen dollars besteed. Een wildernis werd herschapen in een landbouwers-paradijs. De grond is buitengewoon vruchtbaar en uitstekend geschikt voor de cultuur van aardappels, uien, selderij, suikerbieten enz.

‘Hollandale’ werd deze Amerikaansche kolonie genoemd, omdat 75% der boeren Nederlanders zijn. En wie anders dan een Hollandsch landbouwer, zegt de schrijver, verstaat de kunst, om van een acre uien een oogst te krijgen, die hem in één seizoen 1000 dollars opbrengt?

Verleden jaar telde Hollandale 1000 inwoners en vóór het einde van 1925 zal dit aantal verdubbeld zijn. Twee scholen, met vijf onderwijzeressen dragen zorg voor het onderwijs der jeugd en een Hollandsche Hervormde kerk dient de kolonisten in de Hollandsche en Engelsche taal. Zelfs bezitten de kolonisten een eigen geïllustreerd maandblad, ‘The Hollandale Enterprise’.
't Zal niet lang meer duren, of Hollandale wordt bij het spoorwegnet aangesloten.
Zoo oneindig als deze vlakten lijken, zoo oneindig zijn ook - aldus besluit de schrijver - de mogelijkheden voor den landbouwer, vooral voor den Hollandschen boer, en kweeker, wien het in zijn eigen vaderland vaak aan mogelijkheden ontbreekt.

Begreep men in de Ver. Staten voldoende, wat Nederlandsche landbouwers vermogen voor de ontginning van de nog uitgestrekte braakliggende gronden - wel, men zou, daar twijfelen wij niet aan, de immigratiedeur wijder voor hen openen!

Nederlandsche kolonisten, mits zij goede landbouwers zijn, kunnen in Amerika nog goed werk doen.

Hun taal verloren!

DS. A.J.K. de Klerk, uit Zuid-Afrika door de Ned. Geref. Kerk of ‘Dutch reformed church’ naar Ceylon beroepen, doet in het maandblad Zuid-Afrika een mededeeling, welke tot nadenken moge stemmen ieder, die lichtvaardig denkt over het verlies van een eigen taal.

De leden der Ned. Geref. Kerk aldaar zijn afstammelingen van de Nederlanders, die zich in den ouden tijd op Ceylon vestigden en zich vermaagschapten met voorname inlandersfamilies. Zij worden ‘Dutch Burghers’ genoemd en verdienen dien naam, zegt de schrijver, want zij zijn door en door Hollandsch.... met uitzondering van hun tong. Geen enkele Burgher heeft degelijke kennis van de Nederlandsche taal. Hen, die een weinigje Nederlandsch kunnen lezen en spreken, kan men op de vingers tellen.

In den regel spreken de Burghers met trots van hun afkomst en betreuren zij het verlies van hun taal ten zeerste. Zij hopen nog steeds, eenmaal weer in nauwe aanraking te komen met den stam, waarvan zij als takken afgehouwen zijn.

Sedert Ceylon aan de Engelschen overging, is echter alles verengelscht. Er is geen band, die de Burghers uiterlijk aan een Nederlandsch sprekende bevolking bindt en dat heeft zeer nadeelige gevolgen. Reeds een eeuw lang wordt in de Ned. Geref. Kerk geen woord Nederlandsch meer gepreekt.

Voor de Burghers van den ouden stempel, die een afgezonderd bestaan verkiezen boven een zich mengen in den vreemden stroom, is het verlies der Nederlandsche taal een levenslange kwelling, temeer omdat men geen hoop kan koesteren de taal der voorvaderen terug te krijgen.

Het jonge geslacht schijnt helaas onverschillig en laat zich gemakkelijk wegvoeren van de oude paden, schrijft de heer De Klerk.

Ligt hierin niet een waarschuwing voor jong Zuid-Afrika?

‘Wie ooren heeft om te hooren, die hoore!’.