Neerlandia. Jaargang 28

De Mendelssohn-Boekerij te Kaapstad.

Onze Volksraad bezit een prachtige boekerij, omvattende ruim 50.000 boekdeelen van de grootst mogelijke verscheidenheid, zoodat het onzen wetgevers niet ontbreekt aan bronnen, waaruit zij - zoo zulks noodig zou blijken - hun voorraad wijsheid en kennis kunnen aanvullen en verfrisschen. Deze in smaakvol ingerichte vertrekken gehuisveste boekerij, bestuurt de welwillende en voorkomende bibliothekaris, de heer Paul Ribbink, die in dezen op rijpe ervaring kan bogen, over een gezond oordeel beschikt en, en dit is de hoofdzaak, liefde gevoelt voor zijn werk. Het is inderdaad de moeite waard voor begunstigde bezoekers om deze boekerij, en alle merkwaardigheden, die daarmede verbonden zijn, te bezichtigen. De boeken zijn alleen ter beschikking van leden van den Senaat en van den Volksraad, doch verbonden aan deze boekerij is de zoogenaamde Mendelssohn-Bibliotheek, die in een der benedenvertrekken onder dak gebracht is, en deze belangrijke verzameling is ter beschikking van het publiek. De heer Sidney Mendelssohn - hij stierf in 1917 - was te Kimberley een rijk en bekend man, behoorende tot de groep der ‘diamantmagnaten.’ Dat deze achtbare man, een Israëliet en waarschijnlijk van Duitsche afkomst, behalve groote scherpzinnigheid in zaken, ook een open oog had voor de belangen van kennis en wetenschap, bleek onder meer uit het feit, dat hij met groote kennis een belangrijke verzameling had aangelegd van alle boeken, geschriften en drukwerken, die betrekking hadden op Zuid-Afrika niet alleen, doch op Afrika in 't algemeen. Bij zijn dood werd deze verzameling, omvattende ruim 8000 kostbare boekdeelen (behalve een aantal platen en schilderijen) geheel ter beschikking van 't openbaar belang

[p. 54]

gesteld, waarbij de erflater tevens milde voorzieningen had gemaakt, die de curatoren in staat zouden stellen zijn werk te onderhouden en uit te breiden

In een der vertrekken is een soort gedenkplaat aangebracht, omvattende o.a. een portret van den schenker, waaronder - o, geest van Kimberley! - in een fraai gemonteerd doosje een gouden ring prijkt, met een kolossalen diamant. De beginletters van den naam van den gever werden, volgens zijn verlangen, op den diamant geëtst. Dit werk, op hoogst kunstige wijze door een deskundige verricht, nam - naar men zegt - een vol jaar in beslag.

De verklarende en beschrijvende catalogus, die de heer Mendelssohn van zijn verzameling heeft laten aanleggen en drukken (Mendelssohn's S.A. Bibliography), een werk dat hem £ 3000 kostte, is op zichzelf een voortbrengsel van onberekenbare waarde en is aller aandacht waard.

De heer Mendelssohn was een ijverig bewonderaar van wijlen Cecil Rhodes. Zijn ‘book plate’ toont de woorden Ex Libris Africanis Sidney Mendelssohn. Daaronder verschijnt een landkaart van Afrika, nog half in schaduwen gehuld, doch aan de oostelijke zijde, gedeeltelijk bedekkende den Indischen Oceaan dus, verschijnt spookachtig lichtend en stralen-werpend, de kop van Rhodes. De glans, die van Rhodes uitstraalt, verlicht reeds Zuid- en Oost-Afrika en dringt door tot alle deelen van het werelddeel, waarop de Kaap-Caïro-Spoorweg reeds is aangegeven. Links ligt een opengeslagen boek, vertoonende de namen: Leo Africanus, Bartholomew Diaza, Vasco di Gama, Van Riebeeck, David Livingstone, waaronder een rol papier, een oorkonde, met afhangend zegel. Onder het spookachtig beeld van Rhodes ziet men een bundel vruchten en bloemen.

Leo Africanus was een Moor, die in de zestiende eeuw geleefd heeft en reeds toen vele belangrijke ontdekkingstochten door Afrika maakte. In 1600 verscheen in het Engelsch een vertaling uit het Latijn van een zijner werken onder den titel: ‘Leo Africanus; A General Description of All Africa’ Van dit prachtwerk was reeds in 1556 een vertaling in 't Fransch verschenen. Deze en vele dergelijke merkwaardige en kostbare werken zijn in de boekerij voorhanden Dat zij vele onschatbare werken in het Hollandsch bevat, behoeft geen betoog; noemen wij slechts de verluchte verslagen van Peter Kolbe.

Over een en ander kan wellicht een verdere bespreking volgen. Daargelaten de steeds toenemende geldelijke waarde van deze verzameling, is het zeker, dat zij een schat vertegenwoordigt, die algemeen gewaardeerd behoort te worden. Men brenge hulde aan de nagedachtenis van den edelmoedigen gever door dankbaar gebruik te maken van de bronnen van belangrijke inlichtingen, die hij voor ons heeft opengesteld.

J.L. SCHOELER.