Neerlandia. Jaargang 26

Verslag der vergadering van het Hoofdbestuur, 24 Juni 1922 te 's-Gravenhage.

Aanwezig: de heeren P.J. de Kanter, Voorzitter; Jhr. Mr. J.L.W.C. von Weiler, Onder-Voorzitter; Dr. B. de Gaay Fortman, Secretaris-Penningmeester; J.S.C. Kasteleyn, Kapt. K.E. Oudendijk, C. Statius Muller, Dr. W. van Lingen en C. van Son, Administrateur.

Afwezig met kennisgeving: de heeren Ch.R. Bakhuizen v.d. Brink, Mr. P. Hofstede Crull, Dr. Th. Lens, Jhr. Mr. G.A.K. Michiels van Kessenich, Mr. K.M. Phaff, Th.G.G. Valette.

Punt I. Notulen der vergadering van 22 April 1922.

Deze worden onveranderd goedgekeurd.

Punt II. Mededeelingen ter kennisneming.

Dankbetuiging van wijlen de Stud.-Afdeeling Delft voor de schenking der schuld groot f 333.- over 1921.

Dankbetuiging der Vereeniging tot vereenvoudiging van onze schrijftaal voor het bemiddelend optreden van het A.N.V. inzake een overeenkomst betreffende de vereenvoudiging.

Dankbetuiging van Nederlandsche Vereenigingen in Duitschland (Emmerik, Essen, Kempen-Rhein) voor portretten van onze Koningin.

Aan alle Nederlandsche inzenders der jongste Brusselsche Jaarbeurs is een rondzendbrief gericht om voortaan aan de Nederl. taal bij hun inzendingen de voorkeur te geven. Verschillende bevredigende antwoorden zijn daarop ingekomen.

16 Juni hadden Voorzitter en Administrateur een samenspreking met Mr. Van Doorninck, burgemeester van Meester Cornelis, over de belangen van Groep Ned. Indië.

De Voorzitter en de Administrateur hebben 6 Juni een onderhoud gehad met den nieuw-benoemden Gezant voor Brazilië, Mr. Pleyte, om de belangen van het A.N.V. in dat gebied te bepleiten.

De heer De Veer te La Guaira heeft zijn benoeming tot vertegenwoordiger aldaar aangenomen.

Mej. M.C. Slothouwer, hoofd der school te Philipsburg (eiland St. Maarten, Ned. Antillen) is door het Groepsbestuur benoemd tot vertegenwoordigster.

Punt III.
a. De toestand van Groep Nederland.
b. De afscheiding der Studenten-Afdeelingen.

a. De Voorzitter noemt den toestand van Groep Nederland slecht. De enkele jaren geleden doorgedreven verandering is niet gelukkig gebleken. De instelling van een Groepsraad blijkt geen gelukkige greep te zijn geweest. De heer Schönstedt heeft als Voorzitter voortdurend met moeilijkheden te kampen gehad en van den heer Phaff, die als tijdelijk Voorzitter is opgetreden, kan derhalve geen krachtige actie voor opleving verwacht worden. Daarom zal het Dagel. Bestuur van 't Hoofdbestuur 4 Juli een samenkomst houden met de Groepsbestuursleden.

De vergadering keurt goed, dat het Dagel. Bestuur maatregelen neme om de Groep Nederland weer op de been te helpen.

b. De Voorzitter stelt nu aan de orde het in ontwerp rondgezonden hoofdartikel, dat het Dagel. Bestuur voorstelt in het Juli-nr. op te nemen als verweer tegen de onware beschuldigingen, die tegen de leiding van het A.N. V zijn uitgebracht door uitgetreden studenten. Hij leest enkele wijzigingen, die alsnog worden voorgesteld om aan het artikel noodelooze scherpte te ontnemen, voor, Tevens stelt spr. een naschrift voor naar aanleiding van een artikel over de zaak in Minerva, een goede overgang om toenadering en samenwerking mogelijk te maken.

Een lid spreekt zijn voldoening hierover uit, omdat hij die uittreding niet kalm heeft opgenomen. Sommige Vlaamsche bladen slaan er reeds munt uit. Spr. meent, dat Groep Nederland in de laatste jaren het streven der jongelui niet verstaan heeft. Het Groepsbestuur heeft niet de hand toegestoken. In elk geval was er geen prettige verhouding. Spr. betreurt te meer het uittreden, omdat de geschilpunten liepen over de toestanden in den oorlog ontstaan. Het redekavelen over dat ‘oud zeer’ heeft echter nu geen nut meer. De beschuldiging, dat het tegenwoordige Hoofdbestuur niets zou doen tot opbeuring van Vlaanderen, is onwaar. Eveneens het verwijt van Mr. Ritter in het Utrechtsch Dagblad over de tijdelijke afschaffing der Groepsraadsvergaderingen, een besluit dat wegens noodzakelijke bezuiniging de overgroote meerderheid der laatste Groepsraadsvergadering heeft genomen.

Een ander lid maant ook aan tot vermijding van scherpe polemiek. De studenten mogen naar onze meening dwalen, zij zijn geen onverschilligen en geven blijk van belangstelling in de Groot-Nederlandsche gedachte.

Enkele leden oordeelen, dat tegen het onwaardig geschrijf en de onware beschuldigingen, die van zekere zijde voortdurend tegen de leiding worden verspreid, eindelijk eens krachtig dient te worden opgetreden.

De vergadering keurt ten slotte den tekst goed, zooals hij in het Juli-nr. van Neerlandia is opgenomen.

Punt IV. De vorming van Comité's voor de viering van het 25-jarig bestaan van het A.N. V

De Voorzitter deelt mede, dat het Dagel. Bestuur een dertigtal uitnoodigingen heeft verzonden aan personen, voornamelijk te Amsterdam, die het geschikt acht om een uitvoerend comité te vormen voor de viering van het zilveren jubileum. De volgenden hebben hun benoeming aangenomen: H.A.J. Baanders, Amsterdam; Douairière Jhr. O.J.B. van Beresteyn-Tromp, Den Haag; D.G.A.v.d. Berg, Amsterdam; D. Burger, Amsterdam; mej. Marie Dunlop, Amsterdam; Dr. B. de Gaay Fortman, Dordrecht; D. Hans, Den Haag; Dr. M. de Hartogh, Amsterdam; H.J. den Hertog, Amsterdam; A.B. van Holkema Jr., Amsterdam; Dr. J. Kalf, Den Haag; P.J. de Kanter, Dordrecht; Ed. Karsen, Amsterdam; Prof. Dr. L. Knappert, Leiden; H.N. van Leeuwen, Amsterdam; Dr Th. Lens, Aerdenhout; S. van Lier Ez., Amsterdam; W.J. Lugard, Twello; Prof. Joh. Pont, Bussum; Jhr. A.W.G. van Riemsdijk, Haarlem; C. van Son, Dordrecht; Dr. S.L.v.d. Vegte, Zwolle; Jhr. Mr. J.L.W.C. von Weiler, Den Haag.

7 Juli zal het uitvoerend comité worden ingesteld. Dan ook zal besproken worden de wijze van herdenking. Er is o.m. plan voor een groote Tentoonstelling in het Paleis voor Volksvlijt, die een overzicht zal moeten geven van de verspreiding en beteekenis van den Nederlandschen Stam over de wereld. Daarbij kunnen verschillende vereenigingen met onder-afdeelingen uitkomen, b.v. Oost en West (Boeatan), de Nederlandsche Boekhandel, Volkszang enz. Voorts wordt gedacht over een gondelvaart, optocht, uitvoeringen, feestavond, spreekbeurten e.d. Wellicht zullen deze feestelijkheden gelijktijdig kunnen plaats hebben met de herdenking der 25-jarige regeering van de Koningin. Natuurlijk zal voor een en ander geld noodig zijn. Een bedelbrief aan alle leden van het Verbond is daarvoor in de maak.

[p. 102]

De vergadering machtigt het Dagel. Bestuur de plannen verder uit te werken.

Punt V. Plan voor het houden van een algemeen stamcongres in het voorjaar van 1923, of anders zoodra de omstandigheden het zullen mogelijk maken.

De Voorzitter zegt, dat het Dagel. Bestuur dit plan ook in Brussel besproken heeft en de Vlamingen er zeer mee ingenomen waren. Zij stelden voor met het oog op de valuta het Congres in Antwerpen te houden.

De vergadering draagt het Dagel. Bestuur op voorbereidende maatregelen te nemen voor uitvoering van het plan, zoodra zulks mogelijk zal blijken.

Punt VI. Bezoek van het Dagel. Bestuur aan Tak Brussel 13 Juni. - Voorbereiding der heroprichting van Groep Vlaanderen.

De Voorzitter doet verslag over de bemoeiingen van het Dagel. Bestuur. In den loop van den dag hadden besprekingen plaats met eenige Vlamingen. 's Avonds woonde het Dagel. Bestuur de algemeene vergadering van Tak Brussel bij en werd een gedachtenwisseling gevoerd tusschen spr. en de heeren Borginon en Van Dieren. Mr. Thelen (oud Hoofbestuurder) zat voor. Er heerschte een prettige stemming en de verwachting is gewekt, dat verschillende Takken binnenkort zullen herleven en de heroprichting der Groep nog dit jaar kan worden verwacht, hetgeen voor de cultureele samenwerking en uitwisseling tusschen Nederland en Vlaanderen van groot belang zal zijn.

De heer Oudendijk noemt als voordrager, die in Vlaanderen nut kan doen, den heer Landry. Mocht men in Vlaanderen een spreker wenschen over de stambelangen, dan stelt spr. zich daarvoor gaarne beschikbaar.

De Voorzitter acht zoo'n rondreis van groot belang om de heroprichting der Takken te bevorderen en zegt toe, dat het Dagel. Bestuur hierover naar Vlaanderen zal schrijven. Nog brengt hij ter sprake, dat een deel der Vlaamsche pers munt slaat uit de uitttreding der studenten. Te Brussel heeft men het Dagel. Bestuur geraden de overdreven geruchten toch niet onweersproken te laten. Daarom heeft de Algem. Secretaris een beknopt verweerartikel opgesteld.

De Secretaris leest het voor.

De vergadering betuigt haar instemming er mee.

Punt VII. De bezwaren tegen aansluiting van den Bond van Nederlandsche Vereenigingen in Duitschland als Groep Duitschland bij het A.N.V.

De Secretaris deelt mede, dat tot den Bond van Nederlandsche Vereenigingen in Duitschland geen Vlamingen kunnen toetreden, hetgeen als de Bond een groep Duitschland van het A.N.V. zal vormen, in strijd is met de statuten van het Verbond, waartoe ieder kan toetreden, die het wenscht te steunen. Wel wil men de Vlamingen als gasten toelaten.

Een lid acht een en ander een gevolg van het tweeslachtig karakter van het A.N.V., waarop spr. al eens meer heeft gewezen. Door federatieve samenstelling zouden dergelijke moeilijkheden vermeden worden.

De Voorzitter is het hiermee niet eens. Feitelijk is het Verbond een federatie van Zelfstandige Groepen en Zelfstandige Afdeelingen. Spr. zou over de moeilijkheid willen heenstappen en den Bond van Nederlandsche Vereenigingen in Duitschland toch als Groep willen toelaten bij wijze van proef. De Vlamingen in Duitschland zouden dan voorloopig lid moeten worden van Groep Vlaanderen of algemeen lid. Wellicht dat inmiddels in de Statuten van den Bond het bezwaar wordt weggenomen.

Dit voorstel wordt met 5 tegen 2 stemmen aangenomen.

Punt VIII. Commissie voor de bestudeering der stamverwantschap tusschen Nederlanders en Oost-Friezen.

De Voorzitter deelt mede, dat Dr. Van Ketwich Verschuur, burgemeester van Groningen, vijf leden heeft voorgesteld, te weten: Dr. H.P. Coster, gemeente-archivaris, Groningen; Prof. Dr. J.H. Kern, hoogleeraar te Groningen; E. Fransema, te Godlinge (gem. Bierum); H.P. Schaap, jur.-cand. te Groningen; Mr. A.T. Vos, advocaat te Appingedam. Spr. stelt voor den heer Van Ketwich Verschuur, die wegens tijdsgebrek zelf geen deel van de commissie kan uitmaken, te verzoeken haar te willen inrichten en haar als taak te stellen te onderzoeken, hoe ver de stamverwantschap tusschen Nederlanders en Oost-Friezen gaat en op welke wijze samenwerking met het Verbond kan bevorderd worden.

Punt IX. Oprichting der Groep Noord-Amerika.

Verzoeken van de Afdeeling Nieuw-Nederland:

a. De Afdeeling ‘Nieuw-Nederland’ die krachtens haar ‘voorschrift’ als lid alleen toelaat, wie Nederlandsch spreekt, vraagt goedkeuring op deze nieuw ontworpen bepaling: ‘personen, die geen Nederlandsch spreken, doch de Afdeeling willen steunen kan het bestuur als begunstiger toelaten. Zij betalen ten minste $ 5 per jaar, hebben toegang tot alle vergaderingen, lezingen en uitvoeringen, doch geen stemrecht.

Praeadvies van het Dagel. Bestuur:

‘Hoewel de statuten van het Verbond onder het opschrift Leden in art. 4 vermeldt, dat het Verbond openstaat voor ‘ieder die het wenscht te steunen’, schijnt toch indertijd goedgekeurd te zijn eene bepaling in het ‘Voorschrift’ van ‘Nieuw-Nederland’: ‘Ieder die Nederlandsch spreekt en verder valt onder art. 2, kan als lid van “Nieuw-Nederland” worden aangenomen’.

Dit is dus eigenlijk een beperking van de Verbondsstatuten.

De nieuwe bepaling heeft althans dit voor, dat zij de deur weer wat verder openzet. Hoewel men mag aannemen, dat de bedoeling der Statuten is geweest, allen, die het Verbond wenschen te steunen, tot het lidmaatschap toe te laten, stellen wij voor in afwachting der Statutenwijziging, die straks ook tot herziening der reglementen van alle Groepen en Zelfstandige Afdeelingen zal moeten leiden, het voorstel goed te keuren.’

b. De voorzitter van dezelfde Afdeeling vraagt het oordeel van het Hoofdbestuur over deze overweging:

‘Het Verbondsstreven om ons volksverband ook in den vreemde te bevestigen en er het Nederlandsch stambewustzijn levendig te houden, bedoelt geenszins inmenging in de politiek. Shakespeare's woorden: “En die het niet is, neem ook den schijn niet aan” behartigend, is daarom besloten, om allen schijn van politieke propaganda, die zoozeer in de V. St. v. N.-A. gevreesd wordt, voor de Groep Noord-Amerika te vermijden, dat zij, die middellijk of onmiddellijk in Nederlandschen regeeringsdienst staan, hier slechts als begunstigers van het A.N.V. worden toegelaten.’

Praeadvies van het Dagel. Bestuur:

‘Dat het Verbond als zoodanig niet aan “politiek” doet, is altijd de opvatting geweest van art. 4 der Statuten. Maar daaruit volgt allerminst, dat personen in regeeringsdienst geschuwd moeten worden als leden. Aangenomen, dat die menschen heel veel aan politiek moeten doen, dan zal het A.N.V. hun eene aangename afwisseling en verpoozing bieden.

Het lijkt overdreven, dat tengevolge van de Amerikaansche vrees voor politieke propaganda, de toelating van zulke leden, die toch altijd wel een klein getal op den grooten hoop zullen uitmaken, de schijn tegen het Verbond zou kunnen verwekken, als zou dit aan “politiek” doen.

Aan den voorzitter der Afd. “Nieuw-Nederland” mitsdien een ontkennend antwoord te geven.’

De vergadering besluit overeenkomstig de praeadviezen te handelen.

Punt. X. De rolprenten van Suriname en Curaçao.

De Secretaris doet verslag van de proefvertooning van de rolprenten op 22 Juni betreffende Suriname en Curaçao, waartoe verschillende personen genoodigd waren. Algemeen was men van oordeel, dat het 1e gedeelte van de Suriname-film te zwart was en getracht moest worden te Parijs een lichteren afdruk daarvan te verkrijgen. De rolprent van Curaçao bleek niet veel bijzonders; koopen wordt dan ook afgeraden.

De vergadering besluit in dezen geest.

[p. 103]

Punt XI. Verzoek van Afd. Roemenië om over 1921 en 1922 een bijdrage van f 25. - te mogen genieten. d.i. ongeveer de helft der verplichte afdracht.

Wordt toegestaan.

Punt XII. Voorstel van het Dagel. Bestuur om tot Vertegenwoordigers te benoemen:

den heer B. Kroon te Ismaïlia;

den heer H.G. Muskus te Barquisemeto;

den heer Joh. ter Ellen te Mexico-stad;

den heer G.S. de Clercq te Rio de Janeiro.

Allen worden benoemd.

Hierna sluit de Voorzitter de vergadering.