Neerlandia. Jaargang 26

[Allerlei]

Wat zijn dat?

Lunchroomkaasjes per stuk f 1.00.

Zijn dit kaasjes voor de ‘lunchroom’? Of roomkaasjes voor de ‘lunch’? Prachtig(e) illustratie voor (voorbeeld van - T.C.) 't gebruik van een vreemd woord.

Om.

Van sommiger overdreven afkeer van het woordje om heb ik vroeger wel eens staaltjes meegedeeld. Hier geef ik nog een drietal:

1.	... een batig saldo.., dat kostelijk kon worden aangewend om de stichting nog meer bruikbaar te maken.
2.	Wie weet een goed middel ons aan de hand te doen, om die ééne gulden per lid los te krijgen?
3.	Personen die in aanmerking zouden kunnen komen om voorgedragen te worden tot het bekleeden van het ambt van hoogleeraar in de economische geografie aan de Universiteit te Stellenbosch.

Mr. C.B.

Nogmaals Nederlanders en vreemdelingen.

Herhaaldelijk ontvangen wij in den laatsten tijd van Fransche, Engelsche en Duitsche zaken prijslijsten en aanbevelingen in het Nederlandsch. We merkten al eens op, dat, al was het Nederlandsch niet altijd onberispelijk, we het in den vreemdeling prijzen, dat hij er de moeite voor neemt, zich tot Nederlanders in hun taal te richten, vaak zelfs ook geld er voor over heeft. Wij hebben al eenige aanzoeken gehad, om buitenlanders hierin behulpzaam te zijn: dat kost hun alleen briefvracht. Er zijn er evenwel ook, die hun mededeelingen laten vertalen: dat zal heel wat meer kosten! Steekt tegen dit alles niet treurig af een mengelmoes als: Sale van voile blouses tegen enorm verlaagde prijzen in een blousenhuis van een Nederlandsche zaak te Rotterdam?

Dr. A. Kuyper over zuiverheid van taal.

In zijn lezing Eenvormigheid, de vloek van het moderne leven, op 22 April 1869 in het Odéon te Amsterdam gehouden, merkt dr. A. Kuyper op, dat het niet aangaat alles wat uit vreemde landen komt te weren uit onze taal, om dan aldus voort te gaan: ‘Neen, maar wat we wel van den vreemdeling eischen kunnen, het is, dat hij, 's lands wijs 's lands eer, zich naar onze wetten gedrage. En nu, dat juist wordt gemist. Van Zuid en Oost en West overstroomen ze ons, en zoeken zich ongevraagd als huisvrienden bij ons in te dringen, en eens de deur binnen, dan vergeten ze alle vormen van kieschheid en spelen duchtig den baas, om met hun vreemde fratsen geheel het huishouden onzer taal in verwarring te brengen. En waarlijk, dat vandalisme heeft het in de vernieling onzer taalpracht reeds vèr gebracht. Lees ze maar, die advertentiën onzer lagere handelswereld, dat mengelmoes van een eigen taaltje, doorspekt en doorregen met een stel van dubbel-gekruiste basterdwoorden, die bij hen allen “voorradig” zijn. Om bij gebrek aan advertentiën zich de loef niet te laten afsteken, koelen de kleine courantiertjes hun spijt, door dat soort nieuwmodisch taalgeknoei op zekeren afstand in hun “leadingarticles” na te volgen. Dan komen de heele en halve vertalers van weinig gezochte romans. In menig stichtelijk geschrijf wordt bij voorbaat een proefje van dat ontzinde Hollandsch tot ver naar de achterbuurten gezonden. En zelfs menig geleerd werk, ja niet zelden de stukken van staatswege uitgegeven, leveren maar al te zeer het droevig bewijs, hoe die taalverdervende invloed zich in al wijder en hooger kringen bespeuren laat.’

Mr. C.B.

De consequentie is een plicht

Voor ieder menschenkind,

En wie die plicht met vreugd verricht

Word' rijk en zeer bemind!

Wie Hollandsch spreekt in eigen land

Schrijv' Hollandsche adressen;

Het Fransch menu zett' men aan kant,

't ‘Maison de Modes’ neem' lessen!

De buitenlander eert ons niet,

Als wij hier maar wat brabb'len;

Hij geeft geen greintje meer crediet

En lacht wat om ons babb'len!

‘Madame’ of ‘Mrs.’ schrijven wij,

Of ‘Frau’, of soms ‘Signora’,

Maar náár ons land van klei en hei:

‘Ma'mselle’ aan juffrouw Dora.

Wij lezen van het merk N.F.,

Maar koopen lucifers uit Zweden,

En p.p.c., p.c., p.f.

Wordt dikwijls niet vermeden.

Coiffeur of Cuisinier, tailleur

Zijn welbekende vakken.

Hoe mooi staat 't Fransch op raam of deur...

Voor vreemde-taalmaniakken!

Staakt, lieve lezers, toch het spel

Met d'eer van 't eigen landje.

O! Edward Bok doorzag ons wel,

Hij gaf ons toch zoo'n standje!

Wie Neêrlandsch is, schrijv' Neêrlands taal,

En laat zich niet verdrukken.

Wie zelf zich acht, (probeer 't één maal)

Is meester van de stukken!

Houdt toch uw eigen waarde in stand,

Begunstigt niet de dwazen,

Die, met miskenning van óns land,

Ons met eens ánders taal verbazen.

De consequentie is een plicht

Voor alle menschenkind'ren,

En wie die plicht met vreugd verricht,

Laat' zich door niemand hind'ren!

J.J.M.

Geslachtsonderscheid.

Wie zich rekent tot de voorstanders van de schrijfwijze van De Vries en Te Winkel, behoort zich ook wat het gebruik van de en den betreft aan die schrijfwijze te houden. In het dagelijksch leven kan mogelijk met de geslachtsonderscheidingen de hand worden gelicht, wie werkt voor de pers, getrooste zich de moeite, telkens als hij twijfelt aan het geslacht van een woord de woordenlijst te raadplegen. Hoe velen verzuimen dat!

In een van onze degelijkste tijdschriften trof ik in een paar stukken, aan wier vorm voor het overige wel zorg besteed was, de volgende ketterijen aan: ‘met vollen kracht’, ‘tegenover een al te ruime voorraad geld’, ‘onder een politieken spits’, ‘duurzamen welvaart verzekeren’, ‘zich op een aanmerkelijke vooruitgang beroemen’ ‘van den voorkeur’, ‘in diepe onvrede'’, door de hartstocht’, ‘in deze Amsterdamsche kring’.

Mr. C.B.

Moet dit nu heusch Nederlandsch heeten?

‘Het tot stand komen van de P.E.G.E.M. is geheel gebaseerd op het principe, dat concentratie van productie leidt tot goedkoopen opwek van electriciteit.’

Aldus de directeur der G.E.W.

(Alg. Hdsbld.)

[p. 25]

Heel gaarne!

De andere solist was een zekere Jan Nelissen, een zanger met een opmerkelijk-mooie bariton; hij zong uitsluitend Italiaansch en Fransch, doch in de pauze verzekerde men mij ten stelligste, dat hij Hollander van geboorte is. Hoe jammer, dat dergelijke begaafde artisten hunne moedertaal geheel verleeren. Hopen we, dat zij bij andere gelegenheden nog eens aan hun Nederlandsch zullen denken, dat zal een succesvollen avond als heden, zeker niet ten nadeele komen.

Integendeel! (Vooral ook niet, als de verslaggever dan in zuiverder Nederlandsch verslaat. - T.C.)

(De Tijd).