Neerlandia. Jaargang 22

Oost-Indië.

Een nieuwe Afdeling.¹⁾

Op de 10de Januarie had er te Medan onder voorzitterschap van Dr. A.A.L. Rutgers een vergadering plaats van enige dames en heren om de plannen tot oprichting van ene Afdeling nader te overwegen. Acht van de aanwezigen werden bereid gevonden zitting te nemen in een komité van aktie en men kwam overeen niet over te gaan tot oprichting van een afdeling, voor men de zekerheid had van een flink aantal leden. Zendbrieven, waarin doel en streven van het A.N.V. werd uiteengezet, werden in grote getale verspreid en de goede uitkomsten bleven niet uit. Binnen enige weken traden een 100-tal²⁾ toe en men kon dus uitvoering geven aan de plannen tot het vormen van een afdeling ‘Sumatra's Oostkust en Omliggende Streken.’

De 30ste April vond de oprichtingsavond plaats in de grote zaal van de Witte Sociteit. Mr. Wienecke, voorlopig voorzitter van het Komité opent na een woord van welkom deze eerste bijeenkomst die zich mag verheugen in een vrij grote belangstelling.

De voorzitter zegt hoe er onder de wisseling in 't menselik geslacht een vastheid blijft bestaan en deze is de taal, die zich zelf blijft. Spreker geeft een korte schets van de historie van onze taal en wijst op aller plicht die taal zo zuiver mogelik te houden, waarschuwt tegen overdrijving; hij acht het wenselik dat in een tijd als deze, nu Nederland een krisis doormaakt, over te gaan tot oprichting van een afdeling ook hier en de Nederlandse taal krachtig te verbreiden.

De statuten van de verschillende afdelingen in Nederlands-Indië zijn alle gelijk en worden ook voor deze afdeling onveranderd aangenomen. Het voorlopig komité verklaart zich bereid om als bestuur op te treden en is als volgt samengesteld: Dr. A.A.L. Rutgers, voorzitter, de Hr. E. Snijders, penningmeester, Mej. G. Andreae, sekretaresse, P.J. Bliek, Mr. C.A. Wienecke, Mr. T.A. Baron van Styrum, Soetan Mangkoeto, M.A. van IJzeren.

Over de zogenaamde inwendige zending van het A.N.V. voerde na de rustpoos de Hr. E. Snijders het woord. Spreker's overtuiging is het, dat nu telkens sprake is van een vereniging van kleine naties er wel eens de nadruk op gelegd mag worden, dat het beter is in een keten sterke schakels te smeden, die een eenheid vormen, dan een menigte van schakels van ongelijk materiaal. Nederland is

1) Vereenv. spelling.

2) De kopij geeft het cijfer onduidelijk aan, 't kan ook 400 zijn.
Red.

[p. 148]

waard te blijven bestaan. Spreker wijst op Neerland's groote verleden, vestigt de aandacht op de voorname rol, die Nederland gespeeld heeft op 't gebied van handel en scheepvaart, waterbouwkunde, exacte wetenschappen en internationaal recht. Op velerlei gebied en dikwijls zijn wij de eersten geweest, getuige de vele Nobelprijzen door Hollanders behaald. Wij mogen elkaar hieraan herinneren, en moeten beseffen, dat het onze plicht is Nederlanders te blijven.

Zang en muziek brachten de gewenste afwisseling in het programma.

Gedurende de korte tijd van het bestaan der afdeling heeft men reeds werkzaamheden kunnen verrichten. Aan de reeds bestaande kursus van de Hr. Groen is subsidie geschonken, waardoor het schoolgeld aanzienlik is verlaagd, dat een vermeerdering van het aantal leerlingen tengevolge moet hebben. Krachtig hoopt de Afdeling ook hier te velde te trekken tegen de oprichting van nog meer partikuliere schooltjes, waar de Maleise en Chineese kinderen heentrekken om er de Engelse taal te leren, die eerst als leervak wordt onderwezen, later als voertaal wordt gebruikt. Voor het Nederlands is geen plaats ingeruimd. Dat zo iets gebeurt is aan twee oorzaken te wijten. Ten eerste, doordat de Regering vroeger een te nalatige houding heeft ingenomen ten opzichte van het onderwijs ter Oostkust en ten twede door de grote uitwisseling van de Chineese en Maleise bevolking met de Straits. Hierdoor ontstond onder de Oosterse bevolking een sterke behoefte aan de Engelse taal.

Verder dienen we stelling te nemen tegen de overbodige Engelse uitdrukkingen die zijn binnengedrongen. De planters gebruiken ontelbare Engelse vaktermen, terwijl er toch zoer goede Hollandse uitdrukkingen voor bestaan. Een der bestuursleden heeft een lijst samengesteld van Nederlandse uitdrukkingen voor de in de Rubberkultuur steeds gebruikelijke Engelse uitdrukkingen. Ook tegen Maleise woorden, hoe kernachtig deze ook soms mogen zijn, moeten we ons wapenen. Er zijn mensen, die van hun Nederlands een mengelmoes van talen maken. Voorts hoopt het A.N.V. een goed werk te verrichten door het helpen verspreiden van goede Nederlandse boeken en tijdschriften, vooral onder de Indo-bevolking.

Dat het A.N.V. in dit gewest, waar meer dan elders in Indië vele buitenlandse belangen zijn en de Nederlandse taal soms enigzins in de verdrukking kan komen, een ruim veld van arbeid zal vinden. hopen we hiermee te hebben aangetoond.

Medan, Mei 1918.

G. ANDREAE.

Sekretaresse.

Wij juichen het zeer toe, dat op Sumatra's Oostkust een Afdeeling van het A.N.V. is opgericht en brengen een woord van dank aan hen, die daartoe den stoot gegeven hebben, allereerst echter aan de wakkere jonge Nederlandsche vrouw, die het verslag onderteekende. Vooral in een internationale samenleving als de Delische bestaat groot gevaar dat het Nederlandsch in verdrukking komt, en daarmede ook ons nationaliteitsgevoel. Al mogen ons de vreemdelingen met hun kapitaal en werkkracht voor de ontwikkeling van het gewest nog zoo welkom zijn, en al kunnen wij veel van hen leeren, wij moeten zorgen niet in hen op te gaan; het Nederlandsch karakter der kolonie moet behouden blijven.

Daartoe kan de afdeeling te Medan zeer veel bijdragen. Haar eerste werk, n.l. het bevorderen van het onderwijs in de Nederlandsche taal aan vreemde oosterlingen, bewijst dat zij den juisten weg gekozen heeft om tot dat doel te geraken.

Wij roepen de jongste afdeeling van ons Verbond een hartelijk welkom toe en zijn overtuigd dat ook in dit opzicht Deli een voorbeeld voor andere Nederlandsche nederzettingen zal worden.

Red.