Neerlandia. Jaargang 20
(1916)– [tijdschrift] Neerlandia–
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermdTaalcommissie.Weest Nederlanders, ook in Uw taal!
De Commissie strijdt niet tegen het gebruik van vreemde woorden en uitdrukkingen, die niet of moeilijk vertaald kunnen worden; strijdt niet tegen het juist en verplichte gebruik van vreemde talen;
maar
wekt elken Nederlander op tot het gebruik van Nederlandsche woorden en uitdrukkingen, die in den regel even goed zijn als de vreemde, waaraan men uit achteloosheid of gemakzucht is gewoon geraakt;
wekt elken Nederlander op, om in brieven, aankondigingen, rekeningen, winkelopschriften enz. de voorkeur te geven aan het Nederlandsch.
| ||||||
Brievenbus.De Commissie ontvangt gaarne mededeelingen omtrent het misbruik van vreemde woorden en uitdrukkingen aan het adres: 2de Schuytstraat 247, 's-Gravenhage. Die mededeelingen zende men dus niet naar het Hoofdkantoor te Dordrecht. Inzenders wordt beleefd verzocht naam en woonplaats te vermelden en hun bijdragen zoo mogelijk persklaar in te zenden; dit verlicht het werk der Commissie en heeft bovendien het voordeel, dat de inzendingen geheel volgens de bedoeling der inzenders in Neerlandia komen.
Sch. te 's-Gr. - Zoodra de lijst van spijzen, waaraan de Commissie bezig is, gereed zal zijn, zullen wij zeker alle hotelhouders, enz. een opwekking zenden om de gerechten in het Nederlandsch te vermelden. De door U bedoelde menschen, die aan een Fransch menu de voorkeur geven, omdat ze dat met lezen kunnen en het voor hen dus een verrassing is, wat opgediend wordt, moeten dan de Nederlandsche spijslijst maar ongelezen laten. E.H. Krelage & Zoon te Haarlem. - Het stuk, dat U ons zond naar aanleiding van het naschrift van Mr. Van Meurs op Uw artikel ‘Vreemde namen voor Nederlandsche voortbrengselen’ (Neerlandia Sept., blz. 196/7) is te lang om op te nemen. U heeft ons trouwens niet kunnen overtuigen, dat de heer v.M. ongelijk had met zijn bewering, dat aan Nederlandsche voortbrengselen Nederlandsche en geen vreemde namen toekomen. | ||||||
[pagina 220]
| ||||||
M.C.v.R.v.N. te 's-Gr. - De schrijfwijze van Maleische woorden valt buiten onze bevoegdheid. Van Uw verdere bijdrage maken wij hieronder dankbaar gebruik. F.E.H. Gr. te 's-Gr. - Dank voor Uw bijdrage voor den 2den druk onzer woordenlijst. W.G.F. te A. - Apostille komt in die lijst. Mr. P.A. N S.v.M. Bedoelt U in Uw stukje ‘Pauvres honteux’ eigenlijk niet met ‘stille armen’? L.L.T. de Gr. te 's-Gr. - Een persoonlijk bezoek aan den directeur van het Leeuwarder Cinema Palace zal wellicht meer helpen dan bizondere vermelding in Neerlandia. Mal is die naam zeker, dat geven we U toe. A.v.S. te B. -... bemerken wij U... is inderdaad fraai. Maar wat te doen tot verbetering van onze handelstaal? Mr. A.P.Th.E. te 's-Gr. - ‘Competitie’ is niet volkomen gelijk aan wedstrijd. Wij wezen daar vroeger reeds op. Kan U ons aan een goed Nederlandsch woord helpen? ‘Gekapsijsd’ is een zeemanswoord. Sp. te E. - Dank voor Uw bijdrage tot onze lijst van germanismen. Welke betrekking een redacteur-gérant eigenlijk bekleedt, weten wij ook niet. V.d. Vl. te 's-Gr. - We houden ons voor meer aanbevolen; Uw bericht konden we ditmaal niet opnemen, omdat we het reeds in 1910 plaatsten.
* * * De W.H. schrijft ons: Mag ik uwe hulp nog eens inroepen, om eenige staaltjes van zuiver (?) Nederlandsch wereldkundig te maken? Allereerst eene aankondiging van den Directeur van het Centraal Hotel te 's-Gravenhage, geheeten ‘Grand Hotel-Restaurant Central’. Deze doet den volke kond, dat er van 11-2 After theater supper is met attracties o.a. Le Spectre de la Rose, voorgesteld door Ernest et Claire. Dan zijn er te krijgen: Oesters a one, een soort schaaldieren tot nu toe hier niet bekend, tevens Champagne, direct gefrappeerd, terwijl een Notice den bezoekers leert, dat het reserveeren van tafels aanbevolen wordt. Het schijnt, dat de vermelding in Neerlandia van dergelijken onzin in de aankondigingen van dat hotel, den directeur niet is opgevallen; het is anders onbegrijpelijk, dat een man aan het hoofd van zulk een zaak staande, maar steeds doorgaat met soortgelijke advertenties te plaatsen. Wellicht dat de toezending van een nummer van Neerlandia eenige uitwerking ten goede heeft.Ga naar voetnoot1) De heer Byvanck spreekt in zijne geschiedenis ‘Vader en Zoon’ in de Nieuwe Courant van het militair (das Militär) en gebruikt herhaaldelijk Alleen; b.v. in deze zinnen: ‘Alleen, daartegenover mag men wel opmerken, het was alles heel stil in 't werk gegaan’ of ‘Alleen het land gevoelde zich dadelijk gekrenkt’ en een zinsnede verder: ‘Alleen zij talmde’ enz. In Enschedé, Rotterdam en Gronau is een Naamlooze Vennootschap gevestigd, onder den Nederlandschen (?) naam ‘Tattersall & Holdsworth's Globe Works and Stores’.Ga naar voetnoot2) De redacteur van de Muziekbode, C.v.d. Linden, die reeds geruimen tijd in dat blad artikelen schrijft onder het hoofd: ‘In Nederland, Nederlandsch!’, levert o.a. in No. 9 van dit jaar een kritiek over de 5de Symphonie van Mahler, door hem genoemd: Mahlersche symphonie, waarin de Nederlandsche (?) uitdrukkingen voorkomen: stemmingsvolle, stijlvol, volksmässige, terwijl hij het in No. 12 nog vrij wat erger maakt. Men oordeele: ‘Ook het slot’ (van een zeker lied) ‘kan alleen met groote inspanning er uit komen. Ik verdenk den heer M. een zangeres of zanger in zijn omgeving te hebben, die dat kunnen’. Wat? met groote inspanning er uit komen? Verder: ‘Zooals gewoon bij Hugo Wolf is het slot het meest pakkend’. ‘Met een stroom van ruischend-bruischende harmoniek, die het gemoed vertrisschen. Het woord eenigszins wordt, niet wegens een drukfout, doch doorloopend geschreven eenigzins. ‘Eenigzins alledaagsche vormelijke muziek, welke zich echter goed laat zingen’. ‘De tekstherhaling komt mij als overbodig voor’, ‘al rammelt 't’ (spreek dat eens uit!, dat is erger dan rammelen) ‘hier en daar een weinig; hetgeen de componist heeft verleid tot hier en daar slechte declamatie’, - ‘begint de componist met een voorspelletje: een fragment van 't “Wien Neêrlandsch Bloed” en begint dan, zijn lied’. - ‘Er zit wel pit in... en zal mits goed voorgedragen...’ - ‘Verjaars daglied voor de Prinses’ zou eigenlijk dit liedje moeten heeten’, vindt de heer v.d.L., die zeker aan ‘Geburt s tag’ gedacht heeft. ‘Een lief onschuldig gedichtje. De muziek van den heer Spoel daarbij, is eveneens onschuldig maakwerk’. Het gedichtje is dus ook maakwerk? - ‘waarbij mij wederom bij herhaling opvalt’ enz. In Nederland Nederlandsch, mijnheer v.d.R.!Ga naar voetnoot3) Ten slotte zij uwe hulp nog ingeroepen om bij het Legerbestuur gedaan te krijgen, dat er eene order worde uitgevaardigd, waarbij het gebruik van vreemde woorden verboden wordt in alle ambtelijke stukken, wanneer er tenminste even goede Hollandsche uitdrukkingen voor bestaan. Dat het Legerbestuur goed van wil is, blijkt o.a. daaruit, dat sinds eenigen tijd de dwaze titel Recceuil Militair vervangen is door Legerorders, maar toch wemelen de diensstukken nog steeds van uitdrukkingen als: renseignementen, consideratie, advies, conform, experatie van dienst, engagement, reëngagementsacte, extract, reparatie, pantalon, authorisatie, apostille, alinea, tractement enz. enz., welke uitdrukkingen uit sleur niet zullen verdwijnen, voor het gebruik bepaald verboden wordt.Ga naar voetnoot4) * * * Dat noemt zich Koninklijk! * * * Op een winkelruit te Rotterdam prijkte eenigen tijd geleden het opschrift ‘Specialiteit in Glas-Vitrines, terwijl een koekbakker in de nabijheid | ||||||
[pagina 221]
| ||||||
in zijn uitstalling den volke kond deed, dat bij hem verkrijgbaar waren ‘Versche Caketjes’!!! (Waarmee hij niet kadetjes, maar koekjes bedoelt).
* * *
Uit een voorstel van Burgem. en Weth. van Lemsterland: De voorzitter is bovendien van meening, dat wat vermoedelijk van de andere zijde zal worden aangevoerd pathetisch-steriotiep karakter draagt en inhoudt, dat goed onderwijs kennis kweekt...
* * *
In de Sarphatistraat te Amsterdam is bij een reisbureau van de H.IJ.S.M. aangeplakt: Alhier ‘kan’ U ‘vooruit’ ‘bekomen’ biljetten, afgestempeld op den datum, ‘dat’ U wenscht te vertrekken. De H.IJ.S.M. aan het Centraal Station te Amsterdam noemt de boemeltreinen nog altijd in navolging van Duitschland: personentreinen. Burgem. en Weth. van Amsterdam stellen aan den Raad voor een adviseur te benoemen, teneinde een ‘karaktervolle’ bebouwing van de Vijzelstraat te verkrijgen. * * *
Wij gaan vooruit. De S.S. heeft tegenwoordig op de nieuwe borden niet meer via maar over.
* * * | ||||||
Lees aandachtig!Naar aanleiding van ons verzoek aan de Burgemeesters der 50 grootste gemeenten van ons land om het voorbeeld van hun Utrechtschen ambtgenoot te volgen (zie Neerlandia van Juni 1916, blz. 135), kwam van den Burgemeester van Delft de volgende brief in:
‘In antwoord op Uw ter zijde vermeld schrijven moge dienen, dat ik geen termen vind om ter bereiking van het door U beoogde doel de door U aangegeven ingrijpende maatregelen te nemen, ook in verband met de vele vreemdelingen, die onze gemeente bezoeken.’
Dat durft de vertegenwoordiger van het Koninklijk gezag in de oude Prinsenstad, lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal, in dezen tijd te schrijven en dat, terwijl de Koningin het Nederlandsch als hottaal heeft ingevoerd. * * *
Uit een brief van den voorzitter van de Haagsche Jongel.-Afdeeling van het A.N.V.: In de interneeringskampen maakt men gebruik van stempels: Postvrij. Franc de port. Militaires étrangers. inlernés dans les Pays-Bas. Heel prettig voor de Vlamingen, voor ons en voor de post-beambten! * * * | ||||||
Redactie-Secretaris.Van den algemeenen schriftvoerder-penningmeester van de Nederlandsche Trekvogels ontving de Redactie van Neerlandia een drukwerk onder het adres: Schriftleiding Neerlandia. Misschien zijn er, die de woorden Schriftleiding en Schriftvoerder verkiezen boven redactie en secretaris. Ons dunkt dit de zuivering op de spits gedreven. * * * | ||||||
Taalzonden.Wij vestigen de aandacht onzer lezers op het aardig geschreven hoofdartikel van de Prov. Geld. Nijm. Courant van 6/7 Aug., dat wij tot onze spijt niet mogen overnemen. |
|