Neerlandia. Jaargang 20

Jaarverslag over 1915 van de Groep Nederlandsch-Indië.

Ledental.

Het aantal leden van de Groep bedroeg 31 Dec. 1915: 1110 tegen 1174 31 Dec. 1914.

Wegens vertrek uit Indië werden aan de Groep Nederland overgegeven 108 leden.

In het verslagjaar werden 204 nieuwe leden geboekt, terwijl er 160 als lid werden afgevoerd.

Geldmiddelen.

Aan bijdragen werd ontvangen eene som van f 2010.60, waarvan f 3.- aan bijdragen over 1911, f 9.- over 1913, f 138.50 over 1914, f 1851.10 over f 316.22 over 1915.

Voorts werden van de Afdeelingen ontvangen wegens verplichte bijdragen aan de Groep de volgende bedragen: f 92.90 over 1913, f 465.66 over 1914, f 316.22 over 1915.

De inning der bijdragen, welke dit jaar voor het eerst plaats had door middel van aan de leden toegezonden ingevulde postwisselformulieren, bleek gunstig te werken. Bedroegen de inningskosten over het jaar 1914: f 114.60, over 1915 werd slechts f 57.71 uitgegeven.

Niettegenstaande een uiterst zuinig beheer, is de geldelijke toestand van de Groep nog verre van gunstig. Veel nuttige arbeid moest daardoor ook dit jaar weer achterwege blijven.

Aangenaam is het ons te kunnen mededeelen, dat van de Regeering eene gunstige beschikking werd ontvangen op het in 1912 ingediende en einde 1914 aangevulde verzoekschrift om eene Regeeringssubsidie van f 2000.- 's jaars. De toekenning van deze subsidie, welke een bewijs is van de waardeering der Indische Regeering voor het Verbondswerk hier te lande, zal ons in staat stellen op eenigszins ruimere schaal werkzaam te zijn.

Vergaderingen.

In het jaar 1915 hield het Groepsbestuur 3 vergaderingen, waaronder 1 met de afgevaardigden der Afdeelingen.

Nederl. Volksleesgezelschappen, Boekerijen.

De volksleesgezelschappen te Batavia en Buitenzorg, zoomede de boekerij te laatstgenoemder plaatse bleven gestadig in bloei toenemen. De Afdeeling Batavia bleek zelfs de gewone jaarlijksche subsidie van de Groep niet meer noodig te hebben.

Te betreuren valt het, dat de leesgezelschappen te Semarang en Soerabaja moesten worden opgeheven, hoofdzakelijk als gevolg van de weinige medewerking der lezers.

Namens de Regeering werd aan het Groepsbestuur medegedeeld, dat Zij bezwaren had tegen het denkbeeld van den vorigen Directeur van Onderwijs en Eeredienst, om geldelijken steun te verleenen aan de Afdeelingen van het Verbond, teneinde aan hare leesgezelschappen eene uitbreiding te geven, waardoor goede en goedkoope Nederlandsche leesstof mede onder het bereik zou worden gebracht van de meer ontwikkelde Inlanders, zulks in verband met de voorgenomen stichting van schoolbibliotheken.

Verzending Neerlandia.

De verzending van Neerlandia van uit Nederland had geregeld plaats.

Nog steeds werden echter vele in Indië verzonden exemplaren als onbestelbaar terugontvangen.

Zoolang niet alle leden hunne adresveranderingen ter kennis brengen van de Administratie en de Afdeelingsbesturen niet geregeld opgaven doen van de wijzigingen in de ledenlijst, zal geen verandering ten gunste kunnen ontstaan.

Steun aan nuttige instellingen, vereenigingen enz.

De Groep is lid van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, de Vereeniging Het Nederlandsche Lied, de Indische Universiteits-Vereeniging en het Studiefonds Midden-Java.

Gesubsidieerd worden het volksleesgezelschap en de boekerij te Buitenzorg, en de Boeken-Commissie te Rotterdam.

Voor de in Nederland gevestigde Vereeniging ‘Hofwijck’ werden in Indië de bijdragen geïnd.

De onder-voorzitter der Groep, de heer J.W. Roessingh van Iterson, had zitting in het Nederlandsch-Indische Steuncomité Curaçao.

Voorts is in het afgeloopen jaar door het Groepsbestuur medewerking toegezegd aan de Vereeniging Nederlandsch Fabrikaat. Reeds werd tot de Afdeelingen een rondschrijven gericht, houdende verzoek om steun en opgaven van de ter plaatse van hare vestiging verkrijgbare artikelen van Nederlandschen oorsprong.

Over de wijze van samenwerken met bedoelde Vereenigingen moet nog in overleg worden getreden.

Veranderingen in het Groepsbestuur.

In den loop van het verslagjaar werd de voorzittersplaats ingenomen door den heer Dr. E. Moresco, terwijl de heer J.W. Roessingh van Iterson, die tijdelijk het voorzitterschap had waargenomen, weder als onder-voorzitter optrad.

Herkozen tot lid van het Groepsbestuur werd het van verlof uit Europa teruggekeerde oud-lid, de heer M. Middelberg.

Verder nam weder zitting in het Bestuur Raden Dr. Hoesein Djajadiningrat.

Wegens vertrek naar Nederland traden als lid af de heeren Dr. J. Noordhoek Hegt, Dr. N.J. Krom en Dr. D.A. Rinkes, terwijl door vertrek van Batavia de heer N.J. Smith als lid moest aftreden.

Kort na het vertrek van Dr. Noordhoek Hegt bereikte ons het droevige bericht van diens overlijden. Hetgeen Dr. Hegt, die jaren lang lid van het Groepsbestuur is geweest, in het belang van onze Vereeniging heeft gedaan, zal in dankbare herinnering blijven.

[p. 216]

Niet minder smartelijk werden wij getroffen door het bericht van het overlijden te 's-Gravenhage van ons eere-lid Ds. A.S. Carpentier Alting. Met hem ging een warm voorstander van het Verbond heen, aan wiens nagedachtenis hier een woord van hulde moge worden gebracht.

Op het einde van het verslagjaar was het Groepsbestuur als volgt samengesteld:

Voorzitter: Dr. E. Moresco;

Onder-voorz.: J.W. Roessingh van Iterson J.Azn.;

Secretaris-penningmeester: F.J.G. van Emden.

Leden: J.E. Bijlo, J. Dinger, M.G. Hoekstra, L. Engel, C. Hillen, W.R. de Greve, M. Middelberg, Raden Dr. Hoesein Djajadiningrat.

Besloten werd met ingang van 1 Jan. 1916 het secretariaat en penningmeesterschap te scheiden. De heer Van Emden zou secretaris blijven, de heer Van Iterson penningmeester worden.

Verkiezing van afgevaardigden in het Hoofdbestuur.

31 Dec. 1915 was de heer H.D.H. Bosboom aan de beurt voor aftreding, terwijl de heer J.M. Pijnacker Hordijk, die eerst einde 1917 daarvoor aan de beurt was, den wensch te kennen gaf reeds vóór 1916 zijn mandaat neer te leggen.

De door de afgevaardigden voorgedragen heeren J.S.C. Kasteleijn en Th. G.G. Valette, werden met algemeene stemmen tot afgevaardigden gekozen en bereid gevonden de opengevallen plaatsen in te nemen.

Inmiddels bereikte ons de tijding van het overlijden van onzen afgevaardigde Mr. C.Th. van Deventer, zoodat een derde plaats vervuld moest worden.

Tot onze groote erkentelijkheid ontvingen wij de mededeeling, dat de heer Pijnacker Hordijk zich bereid had verklaard voorloopig als afgevaardigde aan te blijven.

Hier past een woord van warmen dank aan onze afgevaardigden voor de buitengewone toewijding, waarmede zij steeds de belangen van de Groep Nederlandsch-Indië in het Hoofdbestuur hebben behartigd.

Zooals reeds werd opgemerkt, ontviel ons in het afgeloopen jaar door den dood onze afgevaardigde Mr. C.Th. van Deventer. Een ieder, die Van Deventer heeft gekend in zijn streven en werken voor Nederlandsch-Indië zal begrijpen hoeveel ook het Groepsbestuur in hem heeft verloren.

Wij hebben dan ook gemeend Van Deventer's nagedachtenis blijvend te moeten eeren door plaatsing te Batavia van een borstbeeld of geschilderd portret van den overleden Indië-vriend.

Eene inschrijving in geheel Indië werd daartoe einde Dec. 1915 door het Groepsbestuur geopend.

Mededeelingen van verschillenden aard.

In de eerste plaats dient gewag gemaakt van de oprichting van de Vereeniging Seri Boediman. Deze Vereeniging is tot stand gekomen op aanstichting van het Groepsbestuur en heeft ten doel:

a. het vormen van een fonds tot stichting van een of meer tehuizen, waarin tegen volledige of gedeeltelijke vergoeding aan Inlandsche jongelieden passende huisvesting verleend wordt;

b. uit de met de gelden van het fonds gekweekte rente subsidies ter huisvesting te verleenen, aan jongelieden, die daarvoor in aanmerking komen, zoolang er nog geen tehuis bestaat.

Tenslotte moge worden vermeld, dat door de Groep op de Nederlandsche mailschepen, welke de reis om de Kaap maken, een rondschrijven werd verspreid, waarin de passagiers worden opgewekt om in Zuid-Afrika Hollandsch te spreken.