Neerlandia. Jaargang 20
(1916)– [tijdschrift] Neerlandia–
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermdTaalcommissie.Weest Nederlanders, ook in Uw taal!
De Commissie strijdt niet tegen het gebruik van vreemde woorden en uitdrukkingen, die niet of moeilijk vertaald kunnen worden; strijdt niet tegen het juist en verplichte gebruik van vreemde talen;
maar
wekt elken Nederlander op tot het gebruik van Nederlandsche woorden en uitdrukkingen, die in den regel even goed zijn als de vreemde, waaraan men uit achteloosheid of gemakzucht is gewoon geraakt;
wekt elken Nederlander op, om in brieven, aankondigingen, rekeningen, winkelopschriften enz. de voorkeur te geven aan het Nederlandsch.
| ||||||
Brievenbus.De Commissie ontvangt gaarne mededeelingen omtrent het misbruik van vreemde woorden en uitdrukkingen aan het adres: 2de Schuytstraat 247, 's-Gravenhage. Die mededeelingen zende men dus niet naar het Hoofdkantoor te Dordrecht. Inzenders wordt beleefd verzocht naam en woonplaats te vermelden en hun bijdragen zoo mogelijk persklaar in te zenden; dit verlicht het werk der Commissie en heeft bovendien het voordeel, dat de inzendingen geheel volgens de bedoeling der inzenders in Neerlandia komen.
S. te 's-Gr. - Wij zouden gaarne met u meegaan, doch zijn er bang voor, dat we dan althans nu nog ons doel voorbij streven. Lees U maar 't ingezonden stukje van A.G.B. | ||||||
[pagina 156]
| ||||||
A.v.d.T. te N. - Weet U, wie deze watten hier invoert? Misschien wil hij U dan op uw verzoek wel toestaan, dat U de aanbeveling van deze toch zoo nuttige dingen voor hem in goed Nederlandsch overbrengt.
Mej., M.S. te A. - In dank ontvingen wij de prentbriefkaart met een kiekje uit Garoet (Java), waarop slechts in het Duitsch en Engelsch vermeld staat, wat het moet voorstellen. Ook wij ergeren ons aan dit bewijs van gebrek aan nationaliteitsgevoel, maar onze Commissie is door Groep Nederland van het A.N.V. in 't leven geroepen en mag zich dus niet op het gebied van andere Groepen begeven. Dr. W.C.K. te Panakalan. - Zie ons antwoord aan mej. M.S. te A. Wij zenden Uw bijdrage aan Groep Nederl. Indië.
Eenige bijdragen konden wij door plaatsgebrek in dit nummer niet opnemen. In het Aug.-nr. van Neerlandia komen ze 't allereerst aan de beurt. Door uitstedigheid van vele leden der Commissie zal het Sept -nr. van Neerlandia geen bijdragen van de Taalcommissie bevatten. De toezending van mededeelingen kan echter geregeld geschieden.
* * * | ||||||
Nederlage.Van verschillende kanten ontvingen wij opmerkingen omtrent het in den laatsten tijd in de beteekenis van opslag veel gebruikte woord nederlage. In verband met hetgeen wij in onze afdeeling in Neerlandia daaromtrent reeds opnamen, willen wij het standpunt, dat wij ten aanzien van dit veelbesproken en veel ergernis gevende woord innemen, uiteenzetten. Nederlaag of nederlage (vroeger neerlaag of neerlag) is een oud Nederlandsch woord dat nog voorkomt in menige oude wet. Dit doet natuurlijk niets af aan het feit, dat zij, die 't tegenwoordig zoo vaak gebruiken, zich meer richten naar het Duitsch, dan naar het oude Nederlandsch. Wij kunnen het niet veroordeelen, al bevelen wij het gebruik er van niet aan.
* * *
Zijn in de beteekenis van moeten. Langzamerhand komt het gebruik van het werkwoord zijn in de plaats van moeten zoodanig in zwang, dat wij meenen daartegen te moeten waarschuwen. In de tram ontvangen wij van den conducteur een ‘contramerk’ waarop staat: ‘Dit biliet (waarom niet kaartie?) is op aanvraag te vertoonen.’ De Voorschriften van den post- en telegraafdienst vloeien over van: Voorschrift No.... is te veranderen als volgt, de pakketten zijn te verzenden..., enz. enz. Men bedoelt natuurlijk, dat het kaartje op aanvrage vertoond, dat het voorschrift gewijzigd, dat de pakketten verzonden moeten worden, terwijl er feitelijk staat, dat het mogelijk is om het kaartje te vertoonen enz. Als de Burgemeester onzer goede stad eens liet bekend maken: het ijs in de vijvers in het Haagsche Bosch is te berijden, zou men dat dan moeten opvatten als een gebod. om het ijs te berijden. Het is te hopen, dat de Hagenaars verstandiger zouden zijn! En toch zou men in overeenstemming met de voorschriften omtrent de tramkaartjes enz. is te berijden als een gebod moeten opvatten.
* * * | ||||||
Opschriften in vreemde talen op winkelruiten.Toen ik 't Wetsvoorstel van onzen Minister van Financiën las in zake 't heffen van eene belasting op meer dan één voornaam, schoot mij te binnen wat ik indertijd in ons Bondsorgaan meen gelezen te hebben, dat n.l. in Italië eene belasting moet bestaan op Opschriften in vreemde talen op winkelruiten. 't Wil mij voorkomen, dat eene dergelijke belasting ten minste evenveel recht van bestaan zou hebben, en zelfs in 't bijzonder in ons land, als die op de voornamen. Gezien de dwaze voorliefde van velen onzer landgenooten voor onhollandsche opschriften zou ze, dunkt mij, èn zeer voordeelig kunnen zijn voor 's lands schatkist èn bevorderlijk voor onzen strijd tegen 't overbodig gebruik van vreemde woorden. Ik kan me niet ontveinzen, dat 't niet zoo gemakkelijk zal zijn eene dergelijke wet uit te voeren Voor sommige woorden bestaat (nog) geen Nederlandsch gelijkwaardig woord, andere hebben ongetwijfeld burgerrecht verkregen. Wie geeft b.v. een goed Hollandsch woord voor ‘Safe deposit’ en zullen we in 't vervolg voor ‘Café en Restaurant’: ‘Koffie- en Eethuis’ gaan schrijven? Velen zullen 't chauvinisme vinden. Er zou mogelijk eene commissie van deskundigen - dus van ambtelijke ‘Taalzuiveraars’ kunnen benoemd worden, tegelijk een zgn. Raad van Beroep vormende. Gaarne zou ik willen vernemen, of, naar Uwe meening, tegen een dergelijke wet overwegende bezwaren bestaan? A.G.B.
Voor safe deposit bevelen wij aan: bewaarkluis; koffie- en eethuis zou heel goed kunnen, overal heeft men reeds koffiehuizen. Of er bezwaren tegen een wet op vreemde opschriften zijn, welneen. Indien maar de betrokken Minister wil. * * *
Vreemde namen voor Hollandse voortbrengselen. (Vgl. Neerlandia 1915, bladz, 138 en 209). De firma Krelage en Zn. is er in geslaagd, vuurpijlen (Kniphofia's) te kweken, die door haar kleinheid voor de bloemschikking kunnen gebruikt worden. Zij gaf daaraan de volgende namen: Golden spire, zuiver geel. Goldfinch, diep goudgeel. Goldlake, geel. La Citronnière, sitroengeel. Orange Queen. donker oranjegeel. Prince of Orange, donker oranjerood. Solferins, levendig geel. Sovereign, donker kanariegeel. Die Prince of Orange had de firma wel kunnen houden, nu zij toch, zoals uit de naamgevingen is af te leiden, niet met Hollandse kopers wil te doen hebben. P. VAN MEURS. * * * | ||||||
Novo fruto.Een voor ons land nieuwe onderneming is in de provinsie Groningen tot stand gekomen. Bij Eekstra zal een fabriek voor het drogen van groenten verrijzen. die de naam Novo fruto zal krijgen. Zo berichtten de dagbladen van 18 April 1916. Waarom moest aan deze nieuwe vaderlandse onderneming een Italiaanse naam gegeven worden? Zou een ander volk in staat zijn, zo karakterloos te handelen? P.v.M. * * *
Ambtelijke taal uit een mededeeling van het Ministerie van Buitenlandsche Zaken aan de pers. .....dat inzake de torpedeering der Artemis het zeer ernstig vertoog, enz., zich gekruist (!) heeft met een demarche (!) van de Duitsche regeering. O. * * *
Waarom toch is men in de meeste nieuwsbladen het Slavische ‘Petrograd’ in plaats van het Nederlandsche ‘Petersburg’ gaan gebruiken? Vervangt | ||||||
[pagina 157]
| ||||||
men dan ook ‘Londen’ door ‘London’, ‘Berlijn’ door ‘Berlin’, ‘Weenen’ door ‘Wien’, enz.? O.
* * *
De heer Fred. Oudschans Dentz te Paramaribo schreef d.d. 27 Maart 1916 aan den voorzitter van het A.N.V.: ‘Er begint verbetering in Suriname te komen. De taal is hier steeds doorspekt geweest met vreemde woorden, en het Gouvernement gaf het voorbeeld.
* * * | ||||||
Holland op z'n malst!Varsity. Kan men zich iets voorstellen, dat meer Nederlandsch is dan de studentenroeiwedstrijden, welke de roeivereenigingen onzer studentensteden elk jaar op Hemelvaartsdag onderling houden? Toch meenden de Nederlandsche bladen en tijdschriften die nationale gebeurtenis in ons land onder een vreemden naam te moeten aankondigen. Panorama, de Amsterdammer en andere bladen noemden den laatsten wedstrijd, in navolging van dien tusschen Cambridge en Oxford, Varsity!
* * * W.B.R., iur -stud. te A'dam vestigt onze aandacht op een coiffeur en posticheur te Utrecht, die zich speciaal aanbeveelt voor het maken van transformations, demitransformations, devants etc. Verder op een Maison de Confiance. Ex-ouvrier des premières maisons Paris, Londres. ‘Sur demande on se rendra à domicile’. Als verkwikkelijke tegenstelling met lunch-, tea- en andere rooms, noemt hij de inrichting in de Raadhuisstraat te A'dam, waar op de spiegelruiten te lezen staat: Noenzaal ‘de Zon’. Theehuis ‘de Zon’. Melkhuis ‘de Zon’. * * *
De directie van de Nederlandsche Opera zendt ons een reclamebiliet door den Belgischen teekenaar A. Ost voorstellend een oudachtig heertie met bakkebaardjes, geflankeerd door een jonge dame die haar japon niet kan bedwingen. De directie verklaart het is op steen geteekend en het bedoelt een voorstelling te geven van: ‘Nederland zingt’, - de man krachtig en met overtuiging, de vrouw: lieflijk en devotie-vol.’ Dit laatste woord verspreekt menigvoudige foutenrijke overzettingen van Duitsche Libretten. (N. Ct. van 30 Mei). |
|