Neerlandia. Jaargang 20

[p. 81]

Foto N.V. Ver. Foto bureaux, Amsterdam.
GROEP DEELNEMERS VAN DE ALG. VERG. VAN GROEP NEDERLAND, 18 MAART, TE DEVENTER.
De drie heeren middenin, van rechts naar links: Jhr. Mr. T.A.M.A. van Humalda van Eysinga, burgemeester van Deventer, Dr. H.J. Kiewiet de Jonge, voorzitter van 't A.N.V., Marc. Emants, ondervoorzitter van Groep Nederland. Rechts van den burgemeester: Mevr. Van Hooff-Gualthérie van Weezel, Secretares der Afd. Deventer. Geheel links de heer W.J. Lugard, leider van den Feestavond.

Verslag der Algem. Vergadering van Groep Nederland van het A.N.V.,
gehouden te Deventer op 18 Maart 1916.

Aanwezige Groepsbestuursleden: de heer Dr. H.J. Kiewiet de Jonge, voorzitter; de dames E. Baelde, Dr. C.C. van de Graft, mevr. A.C. Veen-Brons en de heeren Mr. A.L. van Blommestein, Marc. Emants, Mr. W.J.L. van Es, J.P.C. Hartevelt, Mr. K.M. Phaff, Th. van Welderen Baron Rengers, Prof. Dr. J. te Winkel en C. van Son, secretaris.

Bericht van verhindering hadden gezonden: mevr. D. Bogaert-De Stürler de Frienisberg en de heeren Dr. F. Buitenrust Hettema, Dr. N. Mansvelt en N.J. Roelfsema, penningmeester.

Vertegenwoordgd waren de volgende Afdeelingen: Alkmaar, Amsterdam (Burger), Amsterdam (Stud. Sted. Univ.), Amsterdam (Vr. Univ.)., Apeldoorn Arnhem, Deventer, 's-Hertogenbosch, Hoorn, Leeuwarden, Nijmegen, Rotterdam (Burger), Rotterdam (Jongel.), Dordrecht, Eindhoven, Gouda, 's-Gravenhage (Burger), 's-Gravenhage (Jongel.), Groningen, Haarlem (Burger), Haarlem (Jongel.), Utrecht (Burger), Utrecht (Stud.), Utrecht (Jongel.), Wageningen (Stud.), Walcheren, Zaanstreek, Zutphen en Zwolle.

Voorts waren verscheiden belangstellenden aanwezig.

De burgemeester van Deventer, Jhr. Mr. T.A.M.A. van Humalda van Eysinga, vereerde de vergadering met zijn tegenwoordigheid.

I. De voorzitter opent te 11 uur de vergadering met een toespraak (in dit nummer afgedrukt).

De woorden gewijd aan de nagedachtenis van Mr. C.Th. van Deventer worden door de vergadering staande aangehoord.

II. Jaarverslag van den secretaris.

Dit wordt onveranderd, zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd.

III. Rekening en Verantwoording over 1915 en Begrooting voor 1916.

De voorzitter deelt mede, dat de penningmeester door familieomstandigheden plotseling verhinderd is ter vergadering te komen, maar dat de secretaris bereid is mogelijke vragen te beantwoorden.

De heer Veen (Zaanstreek) vraagt of met de kosten, welke de voorstellen der Propagandacommissie met zich brengen, nog op de begrooting rekening is gehouden.

De secretaris deelt mede, dat de begrooting in het Neerlandia-nummer van Februari moest verschijnen (zie bladz. 32 aldaar) en de voorstellen eerst 29 Febr. inkwamen, zoodat er geen rekening mee gehouden kon worden.

[p. 82]

Rekening en Verantwoording en Begrooting worden z.h.s. goedgekeurd.

De eerste volgt hier:

Rekening en Verantwoording van Groep Nederland van het Algem. Nederl. Verbond over 1915.

Ontvangsten:
Bijdragen der Afdeelingen^1)		f 11014.98½
Bijdragen der Algemeene leden in Nederland		f 2266.62½
Bijdragen der Algemeene leden in het buitenland	f 734.77
	_____
Bijdragen der vertegenwoordigers^2)	f 955.13	f 1689.90
Buitengewone ontvangsten		f 10.52
		_____
		f 14982.03

Uitgaven:
Salarissen	½ f 1940.64½
Drukwerk, kantoorbehoeften, porti enz.	f 568.15½
Kantoorhuur, onderhoud en verwarming	½ f 229.53
Verschotten Bestuur	f 767.23½	f 3505.56½
	_____
Geldelijke ondersteuning aan de Afdeelingen		f 408.-
Toelagen en lidmaatschappen		f 85 20
Buitengewone uitgaven		f 75.-
Voordeelig saldo, af te dragen aan het Hoofdbestuur		f 10908.26½
		_____
		f 14982.03

IV en V. Verkiezing van 4 afgevaardigden in het Hoofdbestuur en van 4 leden van het Groepsbestuur.

De heer Phaff (Groepsbestuur) deelt mede, dat art. 18 van het Groepsreglement geldt voor de vroegere wijze van kiezen, toen geen afwijking van het dubbeltal mogelijk was. Spr. stelt voor art. 18 ook voor de nieuwe wijze van kiezen te doen gelden, zoodat ook nu een volstrekte meerderheid noodig is om verkozen te worden; en, indien herstemming noodig is, deze te doen plaats hebben tusschen de twee candidaten, die bij eerste stemming het grootste aantal stemmen verkregen.

Verder moet de naam van den persoon, waarop men buiten een bepaald dubbeltal wil stemmen, bij dit dubbeltal geplaatst worden, niet onderaan de lijst.

De vergadering keurt z.h.s. deze regeling goed.

De voorzitter verzoekt mej. C. Hoogewerff (Rotterdam) en de heeren E.A. Veen (Zaanstreek) en A.P. van Schilfgaarde ('s-Gravenhage) het stembureau te willen vormen, aan welk verzoek deze personen gevolg geven.

De voorzitter deelt nog mede, dat het Groepsbestuur eerst enkele dagen geleden kennis kreeg, dat de heer W.A. Engelbrecht, nummer 1 van het tweede dubbeltal voor een Groepsbestuurslid, een mogelijke benoeming niet zou kunnen aannemen. Dientengevolge kon geen nieuw dubbeltal meer worden opgemaakt, maar het Groepsbestuur wil de gelegenheid geven thans candidaten te noemen voor deze plaats.

Als candidaten worden genoemd: de heeren Jhr. Dr. C.G.S. Sandberg te Haarlem en L. Simons te 's-Gravenhage.

De stemming die in de rustpoos geschiedde, had den volgenden uitslag:

Voor het Hoofdbestuur verkregen:

1.	P.J. de Kanter, 104 stemmen (gekozen). Prof. Mr. A.J. van Hamel, 27 stemmen.
2.	N.J. Roelfsema, 120 stemmen (gekozen). Dr. F. Buitenrust Hettema, 5 stemmen.
3.	Jhr. Mr. G.A.H. Michiels van Kessenich, 117 stemmen (gekozen). H.J.M. Baumann, 4 stemmen. Prof. Mr. J.A. van Hamel, 2 stemmen.
4.	G.F. Haspels, 52 stemmen. Dr. J. Schokking, 10 stemmen. Prof. Mr. A.J. van Hamel, 30 stemmen. Jhr. Dr. C.G.S. Sandberg, 34 stemmen. Herstemming tusschen de heeren G.F. Haspels en Jhr. Dr. C.G.S. Sandberg. Hierbij verkregen: G.F. Haspels, 58 stemmen (gekozen). Jhr. Dr. C.G.S. Sandberg, 55 stemmen.

Voor het Groepsbestuur verkregen:

1.	Prof. Dr. L. Knappert, 124 stemmen (gekozen). J.H. Faber, 2 stemmen.
2.	W.A. Engelbrecht, 4 stemmen. J.J. Korndorffer, 62 stemmen. Jhr. Dr. C.G.S. Sandberg, 14 stemmen. L. Simons, 44 stemmen. A.J. van Vessem, 6 stemmen. Herstemming tusschen de heeren J.J. Korndorffer en L. Simons. Hierbij verkregen: J.J. Korndorffer, 50 stemmen. L. Simons, 63 stemmen (gekozen).
3.	Dr. E.C. Godée Molsbergen, 115 stemmen (gekozen). Dr. C. Hofstede de Groot, 3 stemmen. L. Simons, 2 stemmen.
4.	M.A.P.C. Poelhekke, 111 stemmen (gekozen). A.J. van Vessem, 11 stemmen.

VI. Voorstellen van het Groepsbestuur.

a. Machtiging aan het Groepsbestuur om desgewenscht het ledental van dat Bestuur in te krimpen tot een minimum van 15.

Wordt z.h.s. goedgekeurd.

b. Wijziging 2e alinea van art. 16 van het Groepsreglement.

De secretaris deelt mede, dat Afdeeling Haarlem als amendementen heeft voorgesteld bij ‘candidaten voor het Groepsbestuur’ ‘en Hoofdbestuur’ te voegen en in plaats van ‘met toelichting’ te lezen ‘met voorlichting’, daar de voorstellende Afdeeling de toelichting geeft.

1) Waaronder begrepen eene som van f 710.62½ wegens in 1915 ontvangen achterstallige bijdragen over 1914.

2) Idem, idem f 87.25.

[p. 83]

Het Groepsbestuur neemt deze amendementen over.

Het aldus gewijzigde voorstel wordt goedgekeurd z.h.s.

c. De voorzitter stelt namens het Groepsbestuur nog voor de 1ste alinea van art. 6 van het Groepsreglement aan te vullen met de woorden ‘een 2den secretaris’ daar het Bestuur het gewenscht acht den heer Mr. A.L. van Blommestein tot 2den secretaris te benoemen.

Wordt z.h.s. goedgekeurd.

VII. Voorstellen en moties der Afdeelingen.

Amsterdam (Burger-Afd.).

a. In art. 31 van het Groepsreglement na ‘verzoeken’ te lezen ‘en meeningsuitingen’.

De heer Van Lier (Amsterdam Burger-Afd.) deelt mede, dat de Afdeeling zich niet verzet tegen het amendement van het Groepsbestuur om, in plaats van de bijvoeging, ‘met verzoeken’ te schrappen.

De vergadering keurt het geamendeerde voorstel z.h.s. goed.

b. Motie betreffende de Vereenvoudigde Schrijftaal.

De secretaris deelt mede, dat er een onduidelijkheid in het praeadvies is, en geeft als verbetering van het laatste gedeelte er van de volgende lezing: ‘en wenscht aan haar (de Redactie van het orgaan) over te laten om in elk bijzonder geval te beoordeelen of opneming van stukken over de Vereenvoudigde Schrijftaal als stambelang in het belang van het Verbond is.’

De heer Dr. J.B. Schepers (Haarlem, Burger-Afd.) wijst nog op het verschil tusschen stukken in, en stukken over de Vereenvoudigde Spelling en dringt op plaatsing aan ook van de laatste, als ze het stambelang aantoonen.

De heer Emants merkt op, dat in Neerlandia reeds lang stukken in de Vereenvoudigde Spelling werden opgenomen. Spr. is zoo men weet een waschechte vereenvoudiger, maar ook onder-voorzitter van Groep Nederland van het A.N.V. De stukken over de Vereenvoudigde Spelling moeten aan een dubbelen eisch voldoen willen ze voor Neerlandia geschikt zijn, want niet alleen moeten ze de Vereenvoudigde Spelling behandelen, maar ook verband houden met het stambelang. Is dit laatste niet het geval dan behooren ze thuis in een vakblad.

De vergadering vereenigt zich met het gewijzigd praeadvies van het Groepsbestuur.

's-Gravenhage (Burger-Afd.).

1e. Neerlandia geve meer uiting aan hetgeen er in het Verbond omgaat of het Verbond verricht.

2e. Naast opneming van zakelijke mededeelingen betreffende de Groot-Nederlandsche stambelangen worde ruim gelegenheid gegeven voor het uitspreken van onderling verschillende meeningen dienaangaande.

De heer J.J. de la Fontaine Schluiter ('s-Gravenhage) deelt mede, dat de Afdeeling 's-Gravenhage met genoegen gezien heeft, dat tegenwoordig uitvoerige verslagen van de Hoofd- en Groepsbestuursvergaderingen in Neerlandia verschijnen; echter wenscht men elke uiting van stambelang, welk ook, in Neerlandia opgenomen te zien, en de redactie moet niet al te voorzichtig willen zijn om politieke of andere redenen.

De heer Van der Putt (Eindhoven) zou ook de bezwaren, welke tegen het Verbond geuit worden, in Neerlandia opgenomen willen zien, opdat ook de leden er kennis van kunnen nemen.

De voorzitter meent dat uit de nummers van verleden jaar voldoende blijkt, dat verschillende stukken van dergelijke strekking geplaatst zijn.

De heer Van der Putt wil ook de leden zien aangemoedigd stukken te schrijven.

Mevr. Van Hooff-Gualthérie van Weezel (Deventer) acht debat over dit onderwerp op deze vergadering ongewenscht en overbodig, nu binnenkort bij de voorstellen der Propaganda-Commissie deze zaak zal worden behandeld.

De heer Lugard (Twello) deelt mede, dat hij o.a. als redacteur van De Kampioen eenigszins op de hoogte is van de moeilijkheden verbonden aan het redigeeren van een Vereenigingsorgaan. Hoe moet het gaan als van onze 12000 leden ook slechts een klein percentage gaat schrijven. Het publiek beoordeelt de vereeniging naar het orgaan en als daar nu allerlei stukken in komen over inwendigen strijd, dan gaat het publiek oordeelen en veroordeelen. Er is niets noodiger voor een vereeniging dan dat het bestuur een vaste richting aangeeft. Onderlinge geschillen moet men uitvechten zonder dat het publiek er zich inmengt. Zoodoende komen in het orgaan tot uiting niet de meeningen van de leden individueel, maar die van het Verbond als geheel.

De heer Schepers (Haarlem) gevoelt niet veel voor het 2de voorstel. Het Jan.-nr. van dit jaar was het beste van misschien alle tot nu toe verschenen nummers. Spr. wil dit nummer als voorbeeld stellen voor het vervolg. Niet gevraagd wordt naar allerlei meeningsuitingen, maar om een uiteenzetting van verschillende meeningen.

De heer Van der Vegte (Amsterdam V.-U.) verzoekt aan de Afdeeling 's-Gravenhage om het 2de voorstel in te trekken daar dit onderwerp toch spoedig ter sprake zal komen bij de voorstellen van de Propaganda-Commissie.

De heer Schluiter ('s-Gravenhage) trekt het 2de voorstel in, maar handhaaft het 1ste.

De heer Nieuwenhuijzen (Utrecht, Stud.-Afd.) acht het gewenscht meer te werken in de richting van de Dietsche Stemmen, waarin zeer goede overzichten van de stamkwesties voorkomen.

De heer Tijssens (Rotterdam) vraagt stemming over het gehandhaafd voorstel.

Het voorstel wordt aangenomen met 89 stemmen voor, 24 tegen en 6 blanco.

VIII. Mededeelingen van de Taalkommissie en staaltjes uit het archief van Holland op z'n malst, door den heer Marc. Emants.

[p. 84]

De voordracht van den heer Emants vindt veel bijval (ze is in dit nummer opgenomen).

Rondvraag.

De heer Van Lier (Amsterdam) brengt ter sprake het van boord halen van de Hollandsche mail, van de Nederlandsche schepen, waardoor het verkeer belemmerd wordt tusschen moederland en koloniën. De Afdeeling heeft met genoegen gezien, dat deze zaak de aandacht van den Minister heeft, maar zou gaarne zien, dat ook het Groepsbestuur er zijn aandacht aan wijdde.

De voorzitter vraagt of het de bedoeling is, dat het Groepsbestuur zich op de een of andere wijze tot den Minister wendt en te kennen geeft, dat het

Riviergezicht op Deventer. (Cliché Borst & Co's Drukkerij De IJsel).

hem steunt. Spr. vraagt of in het niet nemen van een besluit in bedoelden geest niet de onuitgesproken meening ligt opgesloten, dat wij vertrouwen hebben in wat de Minister in dezen zal doen. De stem van Amsterdam is nu gehoord en zal ook wel tot de Regeering doordringen.

De heer Te Winkel (Amsterdam) deelt mede, dat de Afd. Amsterdam het gewenscht vond, dat ook het Verbond zijn stem liet hooren, maar het zou niet moeten zijn een opzettelijk aandringen bij de Regeering.

De heer Hartevelt (Groepsbestuur) vraagt of het noodig is, dat de woorden van ontstemming nog uitgesproken worden, waar deze reeds algemeen gevoeld wordt, en tot uiting komt, vooral bij hen, die betrekkingen in Indië hebben.

De heer Honing (Zaanstreek) wil op voorzichtige wijze toch uiting geven aan de ontstemming.

De heer Van der Putt (Eindhoven) merkt op, dat het Verbond geen nationale Vereeniging is; wij moeten alleen optreden als stambelangen in gevaar komen.

De heer Van Es (Gouda) wijst er op, dat er belemmering is van de gedachtenuitingen tusschen familieleden en stamverwanten, wat wel het meest blijkt uit een verzoek van den Engelschen censor op een strookje papier bij geopende brieven gevoegd, hetwelk luidt: To minimize the risk of delay, letters should whenever possible, be written in English or French.

Spr. noemt dat een schande en acht protesteeren wel degelijk noodig.

De heer De Bruyn Kops (Deventer) acht het voorstel-Amsterdam doeltreffend en stelt daarom de volgende motie voor:

‘Groep Nederland van het Algemeen Nederlandsch Verbond spreekt haar innige verontwaardiging uit over de belemmeringen, welke het briefverkeer tusschen Nederland en de Nederlandsche koloniën ondervindt door de handelingen der Engelsche Regeering en spreekt tevens haar volkomen vertrouwen uit in het beleid der Nederlandsche Regeering.’

De heer Schepers (Haarlem) merkt op, dat als men tegen het een protesteert men het ook tegen het ander moet doen. De censor geeft de brieven nog terug, maar de onderzeebooten sturen ze ongeopend regelrecht naar de haaien. We zouden wel aan het protesteeren kunnen blijven.

Mevr. Veen-Brons zou ook verontwaardiging willen zien uitgesproken over het vliegen van Zeppelins over ons land, en het torpedeeren van onze zeeschepen.

De heer Te Winkel zegt, dat de Afdeeling

[p. 85]

De Krypt in de Groote Kerk.
(Cliché Vreemdelingenverkeer).

Amsterdam geen motie wilde, juist omdat dan ieder woord van gewicht is, maar wel is het noodig, dat wij opkomen tegen het schenden van onze neutraliteit. Dit is nu gebeurd.

De heer De Bruyn Kops (Deventer) acht de verontwaardiging voldoende tot uiting gekomen en trekt zijn motie in.

De vergadering kan zich hiermede vereenigen.

De heer Van Lier (Amsterdam) heeft met genoegen gelezen, dat onze stoomschepen de Kaap langs gaan en vele passagiers de reis Kaapstad-Durban over land maken. Spr. stelt voor tot de reizigers het verzoek te richten in Zuid-Afrika de Nederlandsche taal te gebruiken, hetzij door middel van een vlugschrift aan de stoomvaart-maatschappijen ter verspreiding uit te reiken, of op andere wijze.

De voorzitter zegt, dat Groep Ned. Indië in die richting reeds is opgetreden, en deze zaak de aandacht van het Hoofdbestuur heeft.

De heer Schepers (Haarlem) spreekt nog een woord om de Padvindersbeweging in den steun van het A.N.V. aan te bevelen.

IX. Na de rustpoos verkrijgt de heer Leo Meert het woord voor zijn lezing: Over Vlaamschen strijd.

Na beëindiging der voordracht, welke warm wordt toegejuicht, vraagt

de heer Alberik de Swarte het woord om een enkele opmerking te maken en voor een persoonlijk feit. Spr. zal zich aan het algemeen verzoek houden om geen debat te voeren. Spr. noemt de voordracht een meeningsuiting van den heer Meert, en spreekt uitdrukkelijk tegen, dat hij en zijn medewerkers voor de Belgische Regeering zouden hebben gebukt.

De voorzitter merkt naar aanleiding van de woorden van den heer De Swarte op, dat dus de voordracht van den heer Meert, welke objectief bedoeld was en slechts als zoodanig voor het A.N.V. recht had van bestaan, niet zoo objectief geweest is, dat iedereen er door bevredigd is. Bewijs hoe moeilijk in deze dagen zelfs met den besten wil een onpartijdig oordeel is.

Ten slotte verkrijgt de heer Prof. Dr. H.D.J. Bodenstein het woord tot het houden van zijn voordracht: De Tweedracht onder de Boeren, oorzaak en vermoedelijke gevolgen.

De spreker werd luide toegejuicht.

De voorzitter dankt de sprekers voor hun belangwekkende uiteenzetting en merkt op, dat juist door deze voordrachten de vergadering meer dan vorige het karakter droeg van een bijeenkomst van leden eener stamverwantschap. Na zijn vertrouwen uitgesproken te hebben in den strijd voor den Nederlandschen stam in België en Zuid-Afrika, sluit de voorzitter de vergadering.

Mr. A.L. VAN BLOMMESTEIN,

2de secretaris.