Neerlandia. Jaargang 20

[p. 55]

Rust in het kamp.

De Padvindersbeweging.

Oorlogstijden toetsen alles. Wat een ideaal was voor velen, ligt nu in 't slijk vertrapt; het gewone wordt omhoog getild en blijkt de parel des levens. Niets, of het staat nu anders voor onze ogen dan voor een paar jaar. Maar het goed-bevondene organiseert zich juist in deze tijd tot krachtiger geheel. Zo ging het de Padvinderij, Strijd in de gelederen, die bracht tot ongedachte geniepigheidjes, kweekte minachting of ten minste gebrek aan eerbied en dus bleef veler steun uit. De oorlog kwam; de Padvinders bleken o.a. bij het vraagstuk der Belgiese vluchtelingen bruikbaar; de allen samensnoerende organisatie, al lang op komst, kwam eindelik. De beide Bonden N.P. B(ond) en N.P. O(rganisatie) 't gehaspel al lang moede verenigden zich, dank zij de hartelike, stevige steun, door Prins Hendrik verleend, en onder de krachtige leiding van Generaal J.B. van Heutsz: de 11de Desember zag geboren worden de Vereniging ‘de Nederlandse Padvinders’, onder de leuze: ‘Waakt’.

Z.K. Hoogheid de Prins der Nederlanden aanvaardde welwillend het Beschermheerschap en past als zoodanig de leuze ‘Waakt’ met toewijding aan de Padvinderszaak van ganscher harte toe.

Er moet nu uiteengezet worden aan grote, opbouwende lichamen als b.v. het A.N.V., welk gebruik van deze Vereniging gemaakt kan worden voor hun verheven doel. Tot nu toe hebben de Padvinders, de verdeelden, vergeefs op steun aangedrongen en terecht. Alleen het grootse verdient steun.

Op de grenzen tussen het burgerlike en het militaire beweegt zich de Padvinder. Van militaire komaf heeft hij voor ons toch iets aantrekkeliks, omdat de gedachte ontstaan is in Zuid-Afrika, waar de bevelhebber van Mafeking, Generaal Baden Powell, zoveel profijt trok van de jonge Afrikaners, dat hij dacht: ‘Er valt meer van te maken; georganiseerd kan de jeugd veel goeds doen.’

De gedachte ontstond dus in oorlogstijd op het oorlogsveld in een oorlogsman. En in Engeland, waar de Generaal zijn denkbeelden predikte was dan (to) B(e) P(repared), klaar te zijn in allerlei opzicht, ook de belangrijkste taak van de Padvinder.

B(aden) P(owell)'s naam werd een leus en vooral op het behoud van Engeland was zijn organisatie gericht. Kort geleden sprak ook in Duitsland een Generaal de Berlijnse Padvinders in die geest toe: zij moesten in geval van nood hun hoofdstad helpen verdedigen.

Maar - toen de Padvinder naar Nederland verhuisde, is hij onmiddellik met burgerogen bekeken. Naast de lichamelike eisen, ja boven deze, werden hier burgereigenschappen geëist, terwijl de tucht er in bleef van de militair in de Nederlandse zin van het woord. Hij hield ook zijn pakje. Maar zijn doel was dat van ieder burger: streven naar het hoogste.

Het is deze toestand van grenswacht tussen twee wereldbeschouwingen, die ten onrechte hem de antipathie bezorgt van zwaartillenden zowel in burgermaatschappij als leger, terwijl de blijmoediger denkenden in die beide kringen hem als een heuchelik verschijnsel beschouwen. Als een van de laatste soort, die de Padvinderij voor onze burgermaatschappij van grote betekenis acht, wil ik hem verdedigen en daarvoor uitgaan van die

[p. 56]

uiterlikheden, die aan een leger doen denken en de Padvinder dus in deze oorlogstijd voor velen, antioorlogsmensen als ze zijn, tot een aanfluiting maken.

‘Waartoe moet zo'n jonge ook al een uniform dragen, soldaatje spelen, met een trom en trompetten er op uitgaan? Dat kweekt militarisme met alle kwade gevolgen daarvan, verdierliking, afstoting der volkeren enz.!’ Ziedaar kort vraag en uitroep waarop hier de antwoorden volgen:

1^o. het gemeenschappelike pakje neemt standsverschil weg; de Besturen verschaffen ze (of behoren dat te doen), maar geen jongen behoeft te weten, dat de ene vader het in ééns en de andere in termijnen afbetaalt. De jongens zijn er gelijk in en gelijkgerechtigd, ook gelijkelik ondergeschikt aan ouderen of eigen gekozen hoofden (dit het ideaal!).

2^o. het pak is prakties: eenvoudig, 't kan er tegen, spaart moeder een ander pak uit, onderscheidt, zodat men terstond weten kan: dit of dat deed een Padvinder of een andere jongen. Door dit laatste vormt hij zeker een soort ‘kaste’, maar als de hele opvoeding gericht is op het ideële, zoals alle Padvinderswetten aanwijzen, mist die ‘kaste’ het gevaarlik militaire karakter. Wie bluft op zijn Padvinderschap krijgt er van langs, omdat hij een onwaardig lid is van deze moderne jongens-ridderschap. Als het zo te pas komt, b.v. als arme kinders moeten blij gemaakt worden met Sinterklaas, kan het pakje ook gevoeglik uitgelaten worden. Dan zijn dus de jongens niet kenbaar.

Ziedaar twee eenvoudige, maar heel belangrijke voordelen.

Vechtpartijen tussen de scholen der ‘schooiers’ en ‘biggen’, herinneringen uit barbaarse tijden, worden omgezet in de wedijver tussen de vendels, waartoe èn de ‘schooiers’ èn de biggen’ behoren. Wel dienen ze nog in verschillende vendels om deze praktiese redenen, dat, in de steden tenminste, de jongens van zo uiteenloopende kringen in de rusttijden tussen de oefeningen geen genoeg punten van aanraking hebben om met elkaar om te gaan, maar de verschillende vendels oefenen met elkaar, trachten elkaar te overtreffen, staan elkaar bij als het moet en leren elkaar waarderen in ieders uitblinkende eigenschappen. Zo lijkt dit pakje alleen maar militair en verbroedert echt jongens van alle standen van een volk.

3^o. het soldaatje-spelen zgn., de indeling, de trommen en trompetten, dat alles is alleen ten behoeve van de orde, de tucht.

Vechten, de zucht om te winnen zit in alle jongens en Schimmel's beschrijving van Michiel de Ruyter's vechtpartijen staat niet alleen. Maar menigeen vindt dan toch maar het best (wie verdedigt ze?), dat dergelijke vechtpartijen tot het verleden behoren en toch: de wedijver zit in de jongen, zoekt een uitweg: van daar dat tot krankzinnigheid toe vereren van de eigen voetbalklub. De Padvinders bereiken op andere wijze hun doel: de jongen uit te laten komen in het beste wat hij kan en te leiden onder uit eigen kringen voortgekomen leiders. Niet overal kan dat nog, de beweging, de leiding ook, is daartoe nog te jong, maar 't streven is er. En nu bij leiding blijken er veel meer manieren tot wedijveren te zijn, dan de vroegere van alleen vechten, er op in slaan. Dit laatste ging ovér in het dassespel, waarbij wie zijn das mist dood is en de meeste dassen de overwinning geven. Het is een groot genot voor de jongens, omdat er bij komt het elkaar besluipen, het verkennen van de tegenpartij, het eerst-bereiken en bezetten van aangegeven punten, het kennen en zoeken van wegen. Maar moet een jongensbende nu niet flink rechtop naar de aangewezen plaats optrekken, in de maat lopende - het bevordert de volharding! Maar moet dan, ten minste voor de meesten, geen trommel of fluit of trompet de maat aangeven, is het onschuldige vaandel niet een geschikt middelpunt om zich rond te scharen? Pedagogen en anti-militairisten hebben deze romantiek van 't jongensleven goedgekeurd en gehandhaafd: ze zijn onschadelike en opwekkende prikkels tot wedijver.

4^o. de onderscheidingstekenen dienen om de dragers ervan telkens te kunnen toetsen en weer als prikkel tot wedijver.

Wie ordent, schept graden, maar de verwaandheid, daar mogelik aan verbonden, wordt te niet gedaan door de vrijmoedigheid van jongens en leiders om er achter te komen of het teken verdiend is en - blijft. De besten worden door de jongens gekozen, maar wee hun als ze niet voldoen! Ook in de andere tekens die ze dragen zit veel werk en wie niet blijft volhouden in de geest van zijn verworven teken, gaat achteruit, waardoor het voor hem een gevaar wordt. ‘Zeg eris jij met je teken van gids, waar moeten we langs?’ - ‘Wat! weet je dat niet en dat teken dan!’ Zo brengt het teken tot zelfkritiek niet tot verwaandheid, of liever, als deze opkomt, wordt ze gauw geknakt. Prakties kunnen ze ook zijn, omdat men zo terstond een rijwielhersteller b.v. bij de hand heeft.

Maar - de vaktekens kunnen weggelaten worden en zullen dat ook, zodra men er het verkeerde van inziet.

Immers, vergeet dat niet, Generaal Van Heutsz mag nu de voorzitter zijn, de gehele leiding is in verre - verreweg de meeste gevallen in burgerhanden en aangezien er misschien ter wereld geen burgers zijn banger voor militarisme dan de Nederlander, wordt alleen het hoogst nodige voor 't uiterlik behouden.

En wie was de grote opvoeder van ons volk in Indië? Wie verhief daar ook het burgerlik element door woord en voorbeeld? Van Heutsz.

De Padvinderij heeft ook voor het leger een grote betekenis, omdat zij een gezond lichaam wil en daarin een gezonde ziel. Wie 1e klas Padvinder wordt, heeft de graad van geoefendheid bereikt, die de Bond voor Lichamelike Opvoeding voorschrijft. Hij kan daarmee voor verkorte diensttijd in aanmerking komen en brengt

[p. 57]

De kamppost bracht zooeven ‘De Padvinder’.

Waterpadvinders. - Na de palingvangst.
(Foto's uit De Padvinder van Ph. Baron van Pallandt van Eerde.)

[p. 58]

dan nog heel wat andere ontwikkelde eigenschappen mee in 't leger. Een verslaggever van de N.R. Ct. heeft er indertijd een geestdriftig verslag van gegeven, hoe gehard tegen vermoeienis tegen honger en dorst de voormalige ‘Trekvogels’ waren, d.w.z. de niet militaire Duitse Padvinders, die dus meer dan de ‘Pfadfinder’ beantwoorden aan ons ideaal. ‘In wind en regen waren zij gehard, zij wisten zich in ongewone omstandigheden te behelpen... (zij) kenden bij ervaring het slapen op stroo in soms weinig komfortable schuren, zij wisten hoe zij met bijna niets een nachtleger in bosch of veld konden inrichten. Elke trekvogel wist, dat bij strooleger geen lucifer mag aangestoken worden, een nuchter feit, maar toch van het grootste belang.’ Zij konden, schrijft hij, vuren aanmaken, zich orienteren in donker, zich met weinig beschutten. ‘Dat zijn oogenschijnlijk kleinigheden, doch die men an jongsaf aan leeren moet door ervaring en door het omgaan met geoefenden.’ ‘Zij kunnen ontberingen verdragen en daardoor blijven zij meer dan anderen in goede stemming. Wat zulke lui kunnen uithouden, grenst soms aan het ongelooflijke.’

Maar is dan voor heel een volk zulk een geest niet van grote waarde? Ook al is in onze tijden nog veel op het leger te letten, de schakel tussen volk en leger moet hecht zijn!

En er zijn nog andere geestelike eigenschappen, waar de Padvinder naar streven moet als: niet-spoedig-klagen, als hem onrecht of schijnbaar onrecht wordt aangedaan, in legertaal overgebracht: niet kankeren!; elkaar helpen en trachten te begrijpen; oplettend toeluisteren, doen wat goed is, anderen helpen (Belgiese vluchtelingen), terstond gehoorzamen aan een opdracht, eerlik fouten bekennen, zelfbeheersing, zwijgen als 't nodig is, waar zijn, niet verwaand zijn, op stand b.v.; geen dier nodeloos pijn doen of het zonder noodzaak doden, spaarzaamheid, reinheid, zuiverheid, niet vloeken, plichtbesef, matigheid.

De Padvinders hebben die eigenschappen niet, maar ze streven er naar ze te verwerven en moeten over het gevoel van schaamte heenkomen, dat jongens tegenover elkaar altijd hebben en dat zoveel goeds belet. Het streven op zich zelf verheft hen.

Zo kan de Nederlandse Padvinders Vereniging, nu alle verdeeldheid geweken is, veel nuttig werk doen en heeft zij een aangename maar moeilike taak voor de toekomst, om ouders en onderwijzers behulpzaam te zijn bij de opvoeding van de kinderen.

En zo werkt dus deze vereniging mee tot verheffing van ons eigen peil, wat voor mij meteen een echt stambelang is. Deze nuttige vereniging moet dus door ieder, die volk en stam liefheeft, gesteund worden. Ja, ook zijn stam, want een die jong als Padvinder zich heeft leren redden en behelpen in de wereld, is overal welkom en vertegenwoordigt dan waardig elders het eigen volk.

Ook op de weg van het A.N.V. ligt het dus deze Vereniging te steunen. Het plan van de ‘Kennemer Padvinders’ om door een verloting een voldoende grondslag te leggen tot het stichten van een Nederlands Padvindershuis, waar uittrekkende troepen onderdak en terrein zouden kunnen vinden bij hun openlucht-spelen en -oefeningen is door de tijdsomstandigheden mislukt. Mogen anderen dit doel voor ogen houden en aan de Padvinders zulk een tehuis verschaffen, ergens in hei of duin, waar ruimte is om zich te bewegen!

Zo'n gebouw is nodig.

Haarlem, Des. 1915.

J.B. SCHEPERS.