Neerlandia. Jaargang 20

Amerika.

De onthulling van Pieter Stuyvesant's borstbeeld te Nieuw-York.

In het jongste Sept.-nr. van Neerlandia werd het borstbeeld van Petrus Stuyvesant afgedrukt, bestemd om in de Sint Mark's kerk in de Bowerie te Nieuw-York te worden geplaatst als geschenk van de Nederlandsche Regeering.

De onthulling heeft op St. Niklaasdag plaats gehad en de N.R. Ct. heeft er een zeer opgewekt verslag van gegeven:

Het volgende is er aan ontleend:

De kerk was gevuld met een talrijke schare - voornamelijk afstammelingen van Oud-Hollandsche families - die de plechtigheid van de overdracht van het door Toon Dupuis vervaardigd borstbeeld bijwoonden.

De predikant der kerk bracht zijn groetenis aan de waardige inwoners van de voormalige stad Nieuw-Amsterdam en die van het afgelegen dorp Harlem inbegrepen.

De kerk was smaakvol met groen en vlaggendoek versierd, en gelijk bij zooveel voorgaande gelegenheden hingen de sterren en strepen en het ‘Rood-Wit-Blauw’ weer getrouwelijk naast elkaar. Zoo werden ook in den loop der plechtigheid het ‘Wien Neêrlandsch Bloed’ en de ‘Star Spangled Banner’, staande aangehoord.

Om een denkbeeld te krijgen van het Nederlandsche stempel der plechtigheid, behoeven wij slechts de volgende namen te noemen van enkele leden der Nieuw-Yorksche patriciersfamilies, die aan een en ander een werkzaam aandeel hebben genomen. Zoo maakten b.v. deel uit van het dames-comité de dames: D. Lydig, A. de Peysler, O. Rhinelander, Th. Roosevelt, W. Suydam, A. van de Sande Bakhuysen, J.D. van Buren, A. van Cortlandt, Schuyler van Rensselaer, H. van Sinderen, G. de Witt, e.a. Het algemeen en uitnoodigings-comité had onder zijn leden de heeren Guy van Amringe, A. van de Sande Baknuysen, Stuyvesant Fish, John van der Poel, Philip Schuyler, Augustus van Cortlandt, Henry van Duzer, William G. Verplanck, Gerard Beekman, Edward K. van Winkle, Arthur Schermerhorn, e.a.

Ik wensch van deze gelegenheid gebruik te maken om er op te wijzen, dat Nederland in den hierboven genoemden Nieuw-Yorkschen advocaat, Guy van Amringe die uit een Nederlandsche familie afstamt, een zeer warm vriend heeft. Hij staat steeds voor de instandhouding der Nederlandsche tradities in de verschillende toonaangevende Nieuw-Yorksche kringen op de bres, en moeite, en opoffering, en soms taai geduld zijn hem nimmer te veel. Als een gezien lid der Nieuw-Yorksche knickerbocker-families kan een zoo warme vriendschap voor het land zijner voorvaderen, door den heer Guy van Amringe bij alle mogelijke gelegenheden aan den dag gelegd, niet voldoende worden gewaardeerd.

Het was de heer Van Amringe, die thans naar Washington was gegaan, om onzen gezant, Jhr. Van Rappard, als eeregast aan een noenmaal uit te noodigen, dat ter gelegenheid der plechtigheid dien middag in de Knickerbocker Club, ‘de’ club der Nieuw-Yorksche patriciers, hem zou worden aangeboden. Onze gezant gaf aan deze uitnoodiging gevolg. Aan dit noenmaal heerschte een uiterst aangename geest. Met Jhr. Van Rappard zaten aan, de heeren Stuyvesant Fish, T.J. Oakley Rhinelander, Howland Pell, F. Stuyvesant Pillot, Charles van Rensselaer, A. van de Sande Bakhuysen, Henry Gansevoort Sanford, Au-

[p. 41]

gustus van Cortlandt, De Lancey Nicoll, Van Horne Stuyvesant en Guy van Amringe. Bijna al deze heeren behooren tot de z.g. oud-Hollandsche of Knickerbocker families, en enkelen hunner zijn afstammelingen in rechte lijn van Pieter Stuyvesant.

Uit de rede van Jhr. Van Rappard stippen we het volgende aan:

‘Het was mij een groot genoegen en eer toen de Regeering van H.M. de Koningin der Nederlanden, mij opdroeg om aan de St. Mark's kerk der Bowerie voor de inwoners van Nieuw-York dit borstbeeld van Pieter Stuyvesant, den laatsten Hollandschen Gouverneur, aan te bieden. De keuze van St. Mark s kerk is in dit verband zeer gelukkig, omdat hier Pieter Stuyvesant begraven ligt en de vroegere op deze plaats gestaan hebbende kapel door een beschikking van Stuyvesant's echtgenoote, Judith Bayard, was opgericht, terwijl bovendien in de nabijheid dezer plaats Stuyvesant zijn laatste levensjaren sleet.

Wij verwonderen ons er niet over, dat men aan deze zijde van den Oceaan dezen grooten Nederlandschen burger niet heeft vergeten. Daarvoor nemen ook in het leven der Unie zijn afstammelingen een te voorname plaats in. Doch ook in Holland zal Stuyvesant steeds als een van de merkwaardigste persoonlijkheden in het grootste tijdperk van de geschiedenis der Vereenigde Nederlanden beschouwd blijven.’

De gezant schetste vervolgens in groote trekken het gouverneurschap van Pieter Stuyvesant, ‘grootendeels de grondlegger van de vrijheids-, verdraagzaamheidsen waardeeringsbeginselen’, welke den grondslag van de Amerikaansche instellingen uitmaken.

In verband met de groote tijdgenooten van Stuyvesant in het moederland, maakte spr. met dankbaarheid gewag van hetgeen reeds door de Columbia Universiteit, en in 't bijzonder door Dr. Van Noppen, die er, als Koningin Wilhelmina's vertegenwoordiger een leerstoel in Nederlandsche letterkunde bekleedt, is bereikt. Dit gaf den spr. aanleiding, er aan te herinneren wat de Leidsche Universiteit voor de eerste Hollanders in Amerika heeft beteekend. Onder de eerste inwoners van Nieuw-York uit den tijd van Pieter Stuyvesant waren toch velen die in Leiden waren gepromoveerd. Genoemd mogen b.v. worden Van der Donck, de eerste Nieuw-Yorksche advocaat, Kierstede, de eerste Nieuw-Yorksche dokter, Bogardus de eerste predikant en historieschrijver. Wat die menschen hebben voortgebracht - en met dit alles zijn de Amerikanen onbekend - is nog steeds in het Nederlandsch te lezen. En het was de Hollandsche dichter, Henricus Seleyns, een van de eerste dichters der nieuwe wereld, die het grafschrift van Pieter Stuyvesant schreef.

‘Zij waren het - aldus ging de gezant voort - die Pieter Stuyvesant, toen hij in 1664 naar Nieuw-York kwam, omringden. Nergens in de koloniën had men betere scholen, nergens bestond er zooveel burgerlijke vrijheid en zooveel godsdienstige verdraagzaamheid. Dank zij Stuyvesant was de kolonie het spiegelbeeld van het Nederlandsche moederland geworden, en wat 30 jaren vroeger slechts een gewone handelspost in een van Indianen wemelende wildernis was geweest, was nu door zijn verstandig bewind een belangrijke stad geworden, waar de burger in de uitoefening van zijn bedrijf even veilig was als vandaag.

Toen Nieuw-York eindelijk onder Engelsch bewind kwam, bleven de Hollandsche gewoonten en gebruinen tot het midden van de volgende eeuw in zwang, zoodat Nieuw-York feitelijk voor een eeuw hoofdzakelijk Hollandsch is gebleven.’

Aan de dames Catharine en Anne W. Stuyvesant viel de eer te beurt het vlaggedoek van het beeld weg te nemen.

Een bijzonderheid van den namiddag was nog, dat een tweetal Oud-Hollandsche melodieën van J.P. Sweelinck door het koor ten gehoore werd gebracht, alsmede een oud-Nederlandsch dankgebed.

Ieder der aanwezigen ontving een exemplaar van Prof. Van Noppen's ‘The gift of Holland’.

Dit gedicht is door den heer A.T.A. Heyting te 's-Gravenhage in het Nederlandsch vertaald.

Hier volgt een in verband met boven beschreven plechtigheid treffend fragment:

Al schoonheidsgiften droeg zij naar het west
Onsterflik Holland, moeder van de vrijen
En bracht haar wijsheids heerlike juwelen
Haar waarheids paarlen, bracht haar roems robijnen
Met kostbre specerij van namen deugdlik:
Oranje, Erasmus, Grotius, Barnevelt,
Rembrandt, à Kempis en Spinoza, deze
En 't hel visioen diens glorierijken zieners,
Orglenden Vondel, bracht zij naar ons land,
En vrijheids zeegrijken, driekleurigen standaard
En wapens voor rechts kamp, gerechten vrede
En liefdes zeldzame verdraagzaamheid,
Verbroedring en gelijkheid, waarbij alle
Zoet-zaalge heiligheên van huis en haard.
Dees schatten bracht ze en riep de wereld op
Tot feest en brak het broederbrood met allen.

Aldus mijn land, was uw geboorte, uw zeegning,
Bevoorrecht volk, gevoed aan Hollands borst.
Schepper van Staten, gaf ze u brein en zenuw
En kweekte uw heilig durven.