Neerlandia. Jaargang 20
(1916)– [tijdschrift] Neerlandia–
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermdTaalcommissie.Weest Nederlanders, ook in Uw taal!
De Commissie strijdt niet tegen het gebruik van vreemde woorden en uitdrukkingen, die niet of moeilijk vertaald kunnen worden;
strijdt niet tegen het juist en verplichte gebruik van vreemde talen;
maar
wekt elken Nederlander op tot het gebruik van Nederlandsche woorden en uitdrukkingen, die in den regel even goed zijn als de vreemde, waaraan men uit achteloosheid of gemakzucht is gewoon geraakt; | ||||||
[pagina 42]
| ||||||
wekt elken Nederlander op, om in brieven, aankondigingen, rekeningen, winkelopschriften enz. de voorkeur te geven aan het Nederlandsch.
| ||||||
Brievenbus.De Commissie ontvangt gaarne mededeelingen omtrent het misbruik van vreemde woorden en uitdrukkingen aan het adres: 2de Schuytstraat 247, 's-Gravenhage. Die mededeelingen zende men dus niet naar het Hoofdkantoor te Dordrecht. Inzenders wordt beleefd verzocht naam en woonplaats te vermelden en hun bijdragen zoo mogelijk persklaar in te zenden; dit verlicht het werk der Commissie en heeft bovendien het voordeel, dat de inzendingen geheel volgens de bedoeling der inzenders in Neerlandia komen. | ||||||
Onze omzendbrief.Aan ons verzoek om opgaaf van het aantal stuks van onzen omzendbrief, dat de Afdeelingen wenschen te ontvangen, hebben slechts enkele Afdeelingen gevolg gegeven. Wij konden daardoor de oplaag niet bepalen, maar laten nu een gedeelte afdrukken, om aan de aanvragen te kunnen voldoen. De Commissie verzoekt den Afdeelingsbesturen dringend de vertegenwoordigers der Afdeelingen op de a.s. Groepsvergadering van een opdracht omtrent het aantal stuks, dat de Afdeeling wenscht te ontvangen te voorzien.
S. te 's-G. - We gelooven niet, dat U gelijk heeft. Uw maatregel zou zeker uiterlijk meer afdoende werken. Kent U Minister Treub persoonlijk? Misschien dat Z.Exc. voor Uw voorstel te vinden is.
J.A.v.d.S. te 's-G. - De aankondiging, welke U ons zendt, verdient o. i. een loftuiting. Indien U den agent van de pastilles van Poncelet een goeden Nederlandschen tekst zendt, is hij U waarschijnlijk dankbaar, zooals wij voor Uw hulp.
A.J.A.P. te 's-G. - Dank voor Uw mededeeling. Van andere Studentenafdeelingen weten we in dezen niets. Helpt U ons eens aan een stukje, waarin U den uitslag van Uw onderzoek meedeelt?
M.J.R. te 's-G. - Uw opmerking in zake het Postkantoor beamen wij volkomen; maar ook wij kunnen ze eerst maken, als de opschriften zijn aangebracht. Het gebruik van à komt toch zeker niet op onze rekening; wat buiten onze Afdeeling valt, krijgen we zelfs niet te zien, vóór Neerlandia verschijnt.
J.C. de Vr. te U. - Aan wat vreemdelingen van Nederlandsche namen maken, kunnen we weinig of niets doen. Indien U orgaan door maandblad wil vervangen, raden wij U daarvan een voorstel te te maken voor de Algemeene Vergadering van 1916.
J.H.P. te D. - Zie het antwoord aan M.J.R. te 's-G. Wendt U, wat retirade betreft, eens tot onze groote spoorwegmaatschappijen; wij deden het totnogtoe vergeefs. * * *
Zooals uit ons nieuw opschrift blijkt, hebben wij, in plaats van den langen naam ‘Commissie tot bevordering van het gebruik van zuiver Nederlandsch, den naam Taalcommissie aangenomen, welke niet alleen kort is, maar, naar wij meenen, ook voldoende duidelijk. De reden, waarom wij daartoe niet eer besloten, is, dat wij vreesden, dat men onze Commissie als een taalpolitie zou beschouwen. Nu echter uit onzen arbeid al wel gebleken zal zijn, dat wij zulks niet zijn, durven wij ons wel Taalcommissie noemen. Een Indisch dagblad, het Bataviaasch Nieuwsblad, dat wij dankbaar zijn voor de belangstelling en steun, gaf ons ‘Commissie voor Nederlandsch in Nederland’ in overweging. Ons lijkt echter Taalcommissie beter. * * * | ||||||
Germanismen.In ‘Van onzen tijd’, jaargang XVI (1915-1916), No. 5, blz. 49, komt een artikel van Dr. H.v.d. Velden voor onder het opschrift: ‘Zwart-wit-rood in Treub's belastingontwerpen’. 't Valt ons moeilijk onze algeheele sympathie met het bovenbedoelde artikel te betuigen. Immers de strijder tegen de ‘Treubsche Germanismen’ begint zijn artikel in den eersten zin al met een Anglicisme te ontsieren. Maar dat bewijst dan ook voor de zooveelste maal, hoe onze taal moeite heeft zich van ‘vreemde smetten vrij’ te houden. Vele -ismen zijn al zoo op weg burgerrecht te verkrijgen, dat zelfs zij, die er zich aan stooten, er gebruiken. Dit is b.v. het geval, waar de geachte schrijver spreekt van ontwerpen-Treub. Is dit niet een zelfde onnederlandsche zegswijze als b.v. Holland-Amerikalijn en zoo vele andere van deze soort? Voor het overige gaan we gaarne met den inhoud van het artikel mee en betreuren het, dat juist in deze dagen een zoo krachtig en stoer werker als Treub woorden in onze taal invoert, welke er niet in hooren en waarvoor we zonder eenige moeite, echt Nederlandsche in de plaats kunnen stellen Indien Z. Fxc. Treub dit stukje onder oogen krijgt, dan zal hij, waar we bovendien weten, dat enkele andere leden van dit Ministerie alles voor het goed recht van zuiver Nederlandsch voelen, o.i. zich niet ergeren aan ons streven, door weergeld niet te veranderen in weerbaarheidsbelasting. Zelfs durven we veronderstellen, dat ook het onlangs verschenen nederlage even spoedig een vervanger krijgt in het echt Nederlandsche van onzen tijd: bewaring of onderpand.
* * *
Een onzer kennissen vroeg ons laatst de beteekenis van de afkorting: G.d.J. Toen we ze hem zeiden, antwoordde hij, dat ze dan een vertaling is van t.t. of t. à t. Dat is ze dan ook, doch, waar deze woorden vaak onverkort onder brieven enz. voorkomen, achten wij de verkorting er van een aanwinst voor ons Nederlandsch. Tot... de een of ander zoo gelukkig is, ons een zeer bruikbare, geheel Nederlandsche verkorting te bezorgen, ook voor t.à.v., waarvoor wij thans gebruiken G.d.U.
* * * | ||||||
Holland op zijn malst!In de voorschriften voor den dienst in het Nederlandsche leger staat als aanroep voor een wacht bij onraad: heraus!! In datzelfde leger wordt een beschadiging (van een deur b.v.) geboekt als: degradatie! Wordt het niet hoog tijd, dat althans onze stafofficieren onder deskundige leiding ook Nederlandsch leeren? * * *
Gecomprimeerde zuurstof is waarschijnlijk iets anders dan samengeperste of verdichte zuurstof! Zeker althans bij de maatschappij Oxygenium.
* * *
Slippers voor onze heeren! Alzoo geven onze winkels heeren de gelegenheid slipper(tje)s te ma- | ||||||
[pagina 43]
| ||||||
ken. Loopen die winkels niet het gevaar, dat onze vrouwen ze in den ban doen? Wij meenen, dat zij heur mannen 't liefst nog maar op ‘sloffen’ zien! * * *
Communiqué voor onze winkelruiten schijnt een 4-talig woord. Hebben wij niet daarvoor bericht of mededeeling? We lezen soms zelfs avondcommuniqué!! Dat lijkt veel op toiletkamers e.d.
* * *
Hoe uiterst geschikt de onzinnige liefde tot vreemde, half begrepen klanken is, om iemand belachelijk te maken, bewijst eens te meer het volgend bespottelijk opschrift, prijkend op de deur van een huis der...straat te Utrecht: ........................... Taileur Chiviel-Uniform.
Een vakgenoot van bovengemelden heer houdt er ter zelfder stede in de...straat, een ‘Atelier pour hommes dames et uniformes’ op na. Twee ernstige mededingers, zooals U ziet, naar de twijfelachtige eer om vermeld te worden in de schandrubriek ‘Holland op zijn malst’ in Neerlandia.
Hoogachtend, Een Belgisch student te Utrecht. * * *
De Rijkscommissie van Toezicht op de beschikbaarstelling en den uitvoer van kaas gebruikt een stempel met 't woord erhalten!!
* * * Zóó gaat-ie goed! Een kleine, maar leerrijke briefwisseling. A. aan B.: ‘Ik zend u hierbij het contract betreffende de levering van de Duitsche goederen. Vriendelijk verzoek ik u, niet meer dat afschuwelijk germanisme sluitbrief te gebruiken’...
B. aan A.: ‘Hiermede berichten wij u, de goede ontvangst van uw geacht schrijven d.d.Ga naar voetnoot*) 26 dezer met koopbrief (om geheel onzijdig te blijven geven wij de voorkeur aan dit woord boven het door u gebruikte ‘contractbrief’).
* * * Een aardig raadsel! De voorstellingen in de Familie-Bioscoop zijn steeds vol 's avonds, bestemd dus toegankelijk voor kinderen van elken leeftijd. (Vad.)
* * * Holland op z'n best. Van verschillende zijden zendt men ons spijskaarten, welke geheel in het Nederlandsch zijn gedrukt of geschreven. Wij gaan in dit opzicht vooruit. Wat de opmerking omtrent de spijskaarten in American Hotel te Amsterdam (zie Neerlandia van December 1915) betreft, vestigt de secretaris van de Burgerafdeeling Amsterdam er onze aandacht op, dat die kaarten reeds sedert geruimen tijd zoowel in 't Nederlandsch als in 't Fransch gedrukt worden. |