Neerlandia. Jaargang 18

Het werk der Afdeelingen in dezen tijd.

In het vorig nummer zegden we toe een en ander mee te deelen over het werk der Afdeelingen in verband met de tijdsomstandigheden en de rol die het A.N.V. in het onzijdige Nederland deels werd opgedragen, deels zelf op zich nam.

Naast de werkzaamheid, die van het Hoofdbestuur rechtstreeks uitging, werd de hulp der Afdeelingen ingeroepen voor:

a.	het verschaffen van leesstof aan de gemobiliseerde soldaten;
b.	het inrichten van ontwikkelingscursussen en ontspanningsavonden voor dezen;
c.	het verleenen van hulp aan Belgische vluchtelingen;
d.	het verschaffen van nuttige bezigheid en studiegelegenheid aan geïnterneerde Vlaamsche soldaten;
e.	het bevorderen van Nederlandsch onderwijs aan kinderen van Vlaamsche vluchtelingen.

Het zou te veel plaats vorderen, wanneer we de reeds ingekomen rapporten in hun geheel afdrukten.

Het beknopt overzicht moge aantoonen, dat verscheiden Afdeelingen uitmuntend de roeping van het A.N.V. in dezen gewichtigen tijd begrepen hebben, dat ons devies: ‘Met raad en daad voor volk en stam’ geen ijdele klank voor haar is en verscheidene niet geaarzeld hebben hun toch reeds kleine kas te offeren voor de goede zaak.

Ter vervulling van den eersten wensch hebben de meeste Afdeelingen krachtige hulp verleend, door aan de Rotterdamsche Boeken-Commissie vele kisten boeken, tijdschriften en kranten te zenden, terwijl de noordelijke: Leeuwarden, Groningen en Assen, zich nog verdienstelijk maakten door een geregelde zending van kranten naar de noordelijke posten, zelfs op de van verkeer zoozeer verstoken Waddeneilanden.

De directeur der Boeken-Commissie heeft in het vorig nummer reeds zijn voldoening over die medewerking uitgesproken en den eerepalm uitgereikt aan onze steeds zoo krachtig werkzame Afdeeling Enschedé.

Dat hij zich, zoolang de oorlogstoestand ook ons leger dwingt op post te blijven, voor nieuwe zendingen aanbevolen houdt, worde hier nog eens met nadruk herhaald.

Wat punt b. betreft, daarvoor konden natuurlijk alleen haar medewerking verleenen die Afdeelingen, in wier omgeving bezettingen liggen.

Er werd door het Groepsbestuur in dezen samenwerking verkregen met de Centrale Commissie voor Ontwikkeling en Uitspanning der gemobiliseerde troepen, na een samenspreking met een der secretarissen, Dr. K.H.M. van der Zande (voorzitter is de heer Dr. D. Bos). Deze Commissie, gesteund door de Regeering, heeft Provinciale en Plaatselijke Comité's gevormd en geeft een orgaan uit, waarvan enkele exemplaren aan onze Afdeelingsbesturen gezonden zijn, ter bevordering der samenwerking.

De gemachtigde van het A.N.V., Jhr. C.M.E.R.C. von Bose, ontwierp een plan om in verschillende garnizoenen voordrachten te houden over de beginselen van het Verbond. Met toestemming van de militaire gezaghebbers en met medewerking onzer Afdeelingen, trad hij o.a. op te: Eindhoven, Tilburg, Oisterwijk, Goirle, Arnhem, Apeldoorn, Doesburg, Zutphen, Deventer, Ede en Almelo en mocht in de meeste veel bijval vinden^*).

Het verleenen van hulp aan de Belgische vluchtelingen had meer bezwaar dan de werkzaamheden ten bate van onze militairen.

Waar heel het Nederlandsche volk, voorgegaan door onze, zich in deze moeilijke tijden weder zoo kloek toonende, Koningin en onze krachtig leidende Regeering, de van huis en haard verdreven zuiderbroeders dak en dekking, spijs en drank bood, bleven natuurlijk onze leden niet achter en menige Afdeeling stelde haar werkkracht beschikbaar voor Plaatselijke Commissies of riep die in het leven.

Die taak kon moeilijk uitsluitend bepaald worden tot de Vlamingen, hoewel hun belangen toch ons Verbond het naast liggen. Dat het in dezen niet met groote sommen kon steunen, ligt gedeellelijk aan zijn beperkte geldmiddelen, maar is ook een gevolg van de overweging dat zuivere liefdadigheid niet op zijn weg ligt.

Bijzonder heeft zich op dit gebied niettemin onderscheiden de Afd. Zaanstreek, die alreeds voordat de vluchtelingen ons land binnenstroomden aan den heer Daled te Kortrijk geldelijken steun zond voor de noodlijdende stamverwanten en uit Amsterdam vluchtelingen liet komen om ze in Zaandam onder te brengen en te verzorgen.

*) In het volgend nummer komen wij op dezen propagandatocht terug.

[p. 231]

Dat vele leden van het Verbond hun huis hebben opengesteld voor vrienden en kennissen, zelfs geheel onbekenden uit Vlaanderen, we kunnen het, uit ervaring boekstaven.

Zeer velen, zoo niet allen, hebben in dezen hun stamplicht gedaan.

Ook de geïnterneerden zullen op velerlei wijze de verwantschap met Verbondsleden hier te lande hebben gemerkt.

Reeds kort na hun ontwapening, toen ze over onze grens werden gedreven, kwamen op het hoofdkantoor brieven van Takbestuurders of gewone Vlaamsche leden, die hun aanwezigheid bekend maakten en wien zoowel stoffelijke als geestelijke hulp werd verleend, terwijl ook meermalen kon worden meegewerkt aan het bekend maken hunner verblijfplaats aan familieleden.

In dit verband was van groote beteekenis de tocht van onzen voorzitter naar de geïnterneerden om door persoonlijk bezoek na te gaan, waarmee het A.N.V. in de eerste plaats de Vlaamsche leden onder hen van dienst kan zijn. Bezocht werden de kampen te Zeist, Amersfoort, Harderwijk, Zwolle, Kampen, Assen, Leeuwarden en Gaasterland^*).

De Utrechtsche Stud.-Afd. trok zich in het bijzonder het lot aan van de uitgeweken Vlaamsche studenten en heeft weten te bewerken, dat curatoren der Utrechtsche Hoogeschool hun toestemming hebben verleend, deze van studie verstokenen voorloopig eenige colleges te laten volgen.

Het Hoofdbestuur heeft deze pogingen ondersteund door een adres aan curatoren en aan den Minister van Binnenlandsche Zaken.

Het is te hopen, dat ook de pogingen om Belgische kinderen van Nederlandsch onderwijs te doen genieten, zoolang ze gedwongen zijn in ons land te verblijven, algemeen zullen slagen, want geen beter middel om het Vlaamsch bewustzijn bij hen te verlevendigen dan door onderwijs gegeven in de taal, die zij zoo zelden zuiver hoorden spreken.

Alles te zamen genomen heeft het A.N.V. in zijn verschillende geledingen bewezen haar beginselen te begrijpen en in gewichtige tijdsomstandigheden een niet te miskennen kracht te zijn.

Mogen de Afdeelingen er toe blijven meewerken om de aangevangen taak tot een, laten we hopen spoedig, goed einde te brengen.

C. VAN SON,

Secretaris Groep Nederland.

*) Van dit bezoek is aan het Hoofdbestuur, het Bestuur van Groep Nederland en haar Afdeelingsbesturen een niet voor openbaarmaking bestemd verslag uitgebracht. Het volgende nr. van Neerlandia zal daarvan een uittreksel bevatten.

Naschrift.

Overzicht van den arbeid der Afdeelingen, voorzoover die ons bekend is:

Amsterdam kweet zich voornamelijk van haar taak door samenwerking te zoeken met en steun te verleenen aan verschillende Comité's.

Amsterdam (Jongel.-Afd.) zocht samenwerking met haar eere-lid J.W. te Winkel, secretaris van den Bond van Orde en verleende haar medewerking voor verschillende aangelegenheden.

Apeldoorn opende met steun van het Gemeentebestuur een Militair-Tehuis, waar de gemobiliseerden zich nuttig en aangenaam kunnen bezighouden, liet reclame-kartons drukken ter verspreiding der beginselen van het A.N.V. onder de soldaten, verzamelde dekens voor hen en stichtte ook een Comité tot steun aan vluchtelingen.

Arnhem richtte een avond in voor de militairen.

Assen verzamelde en zond zeer veel boeken, tijdschriften, kranten, gezelschapsspelen enz. aan militairen en geïnterneerden, voorzag vooral de grensposten.

Breda werkte samen met de Brabantsche Commissie.

Deventer verzamelde leesstof en richtte verscheiden avonden in met mooie programma's, waar op het Nederlandsch lied een eereplaats innam.

Dordrecht verleende medewerking voor ontspanningsavonden, het zenden van versnaperingen en hulp aan vluchtelingen.

Enschedé verwierf den eere-palm voor het zenden van leesstof en verzamelde geld voor de vluchtelingen.

's-Gravenhage verzamelde boeken en tijdschriften, werkte mee aan het inrichten van zangavonden en deed een oproep in de bladen voor steun aan de Belgische vluchtelingen. (Ingekomen van N.J.R. f 40.-; mevr. K. f 3.-; mej. H. f 2.-; M.E. f 5.-; F.K. f 1.-; mej. S. f 3.-; v.M. f 5.-; v.W. f 1.-; Afdeeling f 25.-).

's-Gravenhage (Jongel.-Afd.) richtte zangen tooneel-avonden in, verzamelde boeken voor de Boeken-Commissie en geld voor de vluchtelingen.

Groningen verzamelde veel leesstof, vooral voor het Noorden.

Haarlem werkte mee aan het inrichten van lieder-avonden en het verzamelen van boeken.

Haarlem (Jongel.-Afd.) stelde een orkestje samen voor ontspannings-avonden en verzamelde boeken.

Harderwijk deed in het bijzonder veel voor de geïnterneerden en vluchtelingen.

's-Hertogenbosch zond boeken en propageerde het Nederlandsch lied.

's-Hertogenbosch (Jongel.-Afd.) verleende medewerking bij het inzamelen van leesstof.

Leeuwarden verzamelde veel lectuur en zorgt voor geregelde toezending van kranten aan verschillende posten, heeft ook op degelijken grondslag cursussen voor Vlamingen ingericht.

Nijmegen richtte zang-avonden in en hielp het Steun-Comité.

Rotterdam steunde zang-avonden en hielp de Boeken-Commissie in haar veel omvattend werk.

Rotterdam (Jongel.-Afd.) idem.

Sneek zond 7 kisten boeken.

Utrecht (Stud.-Afd.) trok zich het lot der uitgeweken Vlaamsche studenten aan.

Zaanstreek maakte zich bijzonder verdienstelijk op het gebied der vluchtelingen-verzorging, en

[p. 232]

zond geldelijke hulp naar België voor de noodlijdenden.

Zutphen zond leesstof en zorgde voor vluchtelingen.

Zwolle verzamelde boeken en tijdschriften, en hielp mede verscheiden ontspannings-avonden in, en ontwikkelings-cursussen op te richten, zoowel voor de gemobiliseerde troepen als voor geïnterneerde Belgische soldaten.

Daar er bij al deze werkzaamheden voor samenwerking tusschen de Afdeelingen herhaaldelijk gelegenheid is, is in dit Neerlandia-nummer een lijst der Afdeelingssecretarissen opgenomen.