Neerlandia. Jaargang 18

Commissie tot bevordering van het gebruik van zuiver Nederlandsch.

Weest Nederlanders, ook in Uw taal!

De Commissie strijdt niet tegen het gebruik van vreemde woorden en uitdrukkingen, die niet of moeilijk vertaald kunnen worden;

strijdt niet tegen het juist en verplichte gebruik van vreemde talen;

maar

wekt elken Nederlander op tot het gebruik van Nederlandsche woorden en uitdrukkingen, die in den regel even goed zijn als de vreemde, waaraan men uit achteloosheid of gemakzucht is gewoon geraakt;

wekt elken Nederlander op, om in brieven, aankondigingen, rekeningen, winkelopschriften enz. de voorkeur te geven aan het Nederlandsch.

Prof. Dr. J. Verdam, Leiden, voorzìtter.

Marc. Emants, 's-Gravenhage, onder-voorz.

W.F. Gerdes Oosterbeek, 's-Gravenhage, secretaris.

Mej. Dr. C.C. van de Graft, Utrecht.

Dr. M.A. van Weel, 's-Gravenhage.

Brievenbus.

De Commissie ontvangt gaarne mededeelingen omtrent het misbruik van vreemde woorden en uitdrukkingen aan het adres: 2e Schuytstraat 247, 's-Gravenhage.

Die mededeelingen zende men dus niet naar het Hoofdkantoor te Dordrecht. Inzenders wordt beleefd verzocht naam en woonplaats te vermelden.

De heer K.D. te R. schrijft ons:

Aanbevelenswaardig voorbeeld voor andere postkantoren.

Jaargang 1910 van Neerlandia vermeldt dat Nederlandsche postbeambten op onbestelbare brieven - Inconnu - Retour schreven.

Ik heb een dertigtal teruggekomen brieven nagekeken en mij bleek dat het Postkantoor te R'dam tegenwoordig een stempel gebruikt met de woorden ‘Terug afzender’.

* _* *

Van............................................................ te.................................
De Rotterdamsche Bankvereeniging wordt verzocht nota te nemen van mijne onderstaande handteekening.
........................, den ..................... 191 (Signature) .....................

[p. 151]

Formulieren bedrukt als boven worden door de Rott. Bank gebezigd. Waarom kan dat ‘Signature’ niet vervallen en daarvoor in de plaats gesteld ‘handteekening’?

't Is toch een Nederlandsche Bankinstelling!

* _* *

De Nederlander als ‘taalgenie’.
(Ingezonden.)

De nederlander is, mogelijk ook bij anderen, maar vooral bij zich zelf, bekend als een geboren ‘taalgenie’. ‘Das haben wir von unsern Vateren’, zei eens iemand, die bezig was zijn duitsch te laten bewonderen. Zoo is het misschien te begrijpen maar daarom niet minder bespottelijk dat hij van dezen aanleg op een zoo ‘geniale’ wijze gebruik maakt. Dat hij in 't gesprek de duitsche uitgangen b.v. doorgaans verkeerd zegt of door middel van een ‘stomme e universalis’ in 't midden laat, is nog te vergeven; dat is zoo gauw niet uit te rekenen, en een vreemdeling krijgt daar 't gevoel niet zoo licht voor. Erger is dat het er, ook als hij schrijft of laat drukken, niet anders uitziet. Duitsche aanhalingen zijn bijna zonder uitzondering verminkt, in kranten geregeld, waar 't natuurlijk dikwijls zoogenaamde drukfouten zijn.

Ziehier een paar voorbeelden: De heer Albert de Vries voert in zijn zedespel ‘Crediet’ een meneer ten tooneele die half of heelemaal duitscher schijnt. Als hij in 't vuur van zijn rede in 't duitsch overslaat zegt hij b.v. eenmaal: ‘Alles kommt zu recht’.

Niemand minder dan de heer Simons zelf haalt, in een lange philippica voor zijn tooneelopvattingen in ‘de Ploeg’ van voor eenige maanden, als een steeds terugkeerend refrein den Patriarch uit ‘Nathan der Weise’ aan, en dat in dezen vorm: ‘Macht nichts, der Jude muss verbrennt’. Dit is niet alleen verkeerd aangehaald maar ook verkeerd duitsch. Lessing schreef: ‘Thut nichts! der Jude wird verbrannt’, hetgeen zonder twijfel boven ‘muss verbrennt’ te verkiezen is.

Moge de ‘taalgeniale’ nederlander het zoo ver brengen dat hij zijn hollandsch zuivert, en ook een deel van zijn ‘genialiteit’ aflegt; ze staat zoo zot. Moge hij leeren dat hij zelf een taal heeft en dat een vreemde taal niet de zijne is.

* _* *

Met waardeering maken wij er melding van, dat de ‘Imperial Dry Plate Co. Ltd.’ te Londen de aanwijzing voor de samenstelling van ontwikkelaars ook in het Nederlandsch geeft en dat de firma Paul Altmann te Berlijn de zendingen aan hare Nederlandsche klanten onder in het Nederlandsch gesteld adres doet toekomen.

* _* *

Germanismen.

Aan Germanismen maken zich misschien, na of naast met Duitschland handel drijvende kooplieden en meest uit Duitsche handboeken geschoolde medici, onze journalisten schuldig. Zij lezen zooveel Duitsche kranten en gunnen zich geen tijd bij het overnemen het juiste Hollandsche woord of de goede Hollandsche zinswending te bedenken.

Tot onze verrassing zagen wij bij Bilderdijk, dat de kwaal al van oude dagteekening is. Wij dachten, dat ze bij uitnemendheid uit de laatste tientallen jaren stamde. In een aanteekening op het gedicht Wintervreugd, uit 1810 (in da Costa's uitgave, VIII, 480) toornt Bilderdijk n.l. op ‘onze in smaak, begrippen, en taal verhoogduitschte Journalisten.’ De paar voorbeelden, die hij van de verhoogduitsching hunner taal aanhaalt, zijn echter maar kleine kinderen bij wat hun naneven tegenwoordig te voorschijn brengen.

☛ Steunt eigen Handel en Nijverheid!