Neerlandia. Jaargang 18

[p. 125]

Beknopt verslag der vergadering van het Hoofdbestuur, gehouden Zaterdag 18 April te Dordrecht.

Aanwezig: de heer Dr. H.J. Kiewiet de Jonge, voorzitter; de dames E. Baelde, onder-voorzitster en R. de Guchtenaere; de heeren H.D.H. Bosboom, A.C.v.d. Cruyssen, Mr. C.Th. van Deventer, H. Meert, J.M. Pijnacker Hordijk, N.J. Roelfsema, secretarispenningmeester; Mr. Dr. C.F. Schoch, Kapt. J.A. Snijders Jr., Mr. W. Thelen en Jhr. Mr. J.L.W.C. von Weiler; Dr. R. Broersma, oud-bestuurslid der Groep Ned. Indië, als gast.

De voorzitter opent te half twaalf de vergadering en deelt mede dat Dr. R. Broersma, oud-bestuurslid van Groep Ned. Indië, thans in Nederland, door het Dag. Bestuur, in overleg met de afgevaardigden voor Groep Ned. Indië, is uitgenoodigd een gedeelte der vergadering bij te wonen in verband met zijn opmerkingen over den toestand van het A.N.V. in Indië.

Besloten wordt den heer Broersma bij zijn komst te verzoeken de geheele vergadering te willen bijwonen.

Punt I. Notulen der vergadering van 20 December 1913.

Deze worden onveranderd goedgekeurd.

Punt II. Rekening en verantwoording over 1913.

De secretaris-penningm. licht het cijfer van het voordeelig saldo met een enkel woord toe. Voorts zegt spr. geen vrijheid te vinden voor dit jaar een bijdrage aan het Kapitaalfonds voor te stellen, daar de aan Groep België toegekende subsidie met f 500.- 's jaars verhoogd is en het voorts niet vaststaat of en in hoeverre de nieuwe regeling voor de afdracht der Afdeelingen van Groep Nederland nadeel voor de algemeene kas zal opleveren.

De vergadering keurt de rekening en verantwoording goed¹⁾.

1) Deze wordt in 't Juli-nr opgenomen.

Punt III. Jaarverslag van het Hoofdbestuur.

Nadat de vergadering in den aanhef van het ontwerp enkele bekortingen heeft aangebracht en na enkele kleine redactiewijzigingen in andere rubrieken wordt het jaarverslag goedgekeurd²⁾.

In antwoord op een vraag van een der leden, hoe het staat met de Commissie voor Wetenschappelijke Wisselwerking, deelt de voorzitter mede, dat samenwerking is gezocht met de Commissie voor de Ned. lezingen op de Gentsche Wereldtentoonstelling, welke in een vaste Commissie zal worden omgezet. Haar secretaris heeft bericht, dat spoedig eene beslissing kan worden tegemoet gezien.

Voorzitter en secretaris-penningm. doen nog eenige mededeelingen, waaruit blijkt, dat van heinde en ver de bemiddeling van het A.N.V. wordt ingeroepen. Zoo b.v. zijn aan den Minister van Buitenl. Zaken de belangen voorgedragen van een Nederlander in Nicaragua, die daar bij een opstand zijn bezittingen heeft verloren en geen schadevergoeding heeft kunnen krijgen, hoewel vreemdelingen van andere nationaliteit die wel ontvingen. Voorts heeft het Dag. Bestuur ter kennis gebracht van den Minister een telegram uit Ismailia van bij het Verbond aangesloten Nederlanders aldaar, handelend over de vervulling van den opengevallen post van Nederl. Consul te Port Said.

2) Zie het Mei-nr. van Neerlandia.

Punt IV. Hervorming van de inrichting der Boeken-Commissie. (Nieuw Reglement).

Het reglement-ontwerp wordt artikelsgewijze voorgelezen. De voornaamste wijziging bestaat hierin, dat voortaan aan het hoofd der instelling een Directeur zal staan, onder toezicht van het Hoofdbestuur, terwijl naast den Directeur Leden van Toezicht zullen staan.

Behoudens enkele kleine redactiewijzigingen wordt het ontwerp goedgekeurd.

Punt V. Ingekomen stukken en mededeelingen.

Bericht van den Minister van Binnenlandsche Zaken dat over 1914 weder een subsidie van 3600 gulden aan het A.N.V. is toegekend.

Antwoorden op het nieuwe rondschrijven in zake behoefte aan Ned. Onderwijs in den vreemde.

De antwoorden worden in handen gesteld van den algem. secretaris, met verzoek er een rapport van op te maken, en daaruit ook mededeelingen in Neerlandia te doen.

Antwoorden op het rondschrijven in zake de taal in het postverkeer tusschen stamverwante landen.

Dit rondschrijven is een gevolg van een verzoek der Vreemde Woorden-Commissie. De antwoorden zijn opgezonden aan die Commissie, die er melding van zal maken in haar rubriek.

Vereeniging Landverhuizing.

In herinnering wordt gebracht het onderzoek, vroeger in zake landverhuizing door de Afd. Amsterdam van 't A.N.V. ingesteld. Thans is vanwege het Ministerie van Landbouw, Nijverheid en Handel een vereeniging gesticht, ten doel hebbende om door betrouwbare inlichtingen ondoordachte emigratie te voorkomen en zedelijken steun te verleenen aan diegenen, wier plannen kans van slagen schijnen te beloven. Het komt gewenscht voor, dat het A.N.V. met deze nieuwe vereeniging samenwerking zoeke.

Verzoek van de Deutsche National Bucherei te Gotha om jaargangen van Neerlandia.

Uit den vorm der aanvraag blijkt - en dit geval staat niet alleen - hoe men in Duitsche wetenschappelijke kringen, Nederland als een onderdeel van het Duitsche taalgebied beschouwt. Aan de aanvraag is welwillend voldaan, maar in een begeleidend schrijven is verklaard dat overwegingen van dergelijken aard nadrukkelijk worden gewezen van de hand.

Hierbij komt ter sprake het adres van het Hoofdbestuur aan den Minister van Binnenlandsche Zaken om maatregelen te nemen tegen het college-geven in het Duitsch door professoren aan Nederlandsche Hoogescholen.

Een der leden van het Hoofdbestuur is bij den Minister op audiëntie geweest en heeft bij die gelegenheid nog eens mondeling op het verkeerde van den bestaanden toestand gewezen. De Minister achtte het standpunt van het A.N.V. juist, doch ingrijpen moeilijk, maar deed toezegging dat de zaak nader zal worden overwogen.

Vraagpunten voor het a.s. Ned. Taal- en Letterk. Congres te Haarlem.

Medegedeeld wordt, dat de Haarlemsche Commissie gevraagd heeft om opgave van punten voor het a.s. Taal- en Letterkundig Congres.

Als geschikte onderwerpen worden ter vergadering genoemd: de beoefening der Ned. taal als beschavingsfactor voor den Inlander en het Schoolvraagstuk in België.

Een en ander zal ter kennis van de Haarlemsche Commissie worden gebracht.

Punt VI. België.

Dankbetuiging van Groep België voor steun aan haar Secretariaat door het Hoofdbestuur.

Verzoek om teruggave van de kosten, door Groep België voor de deelneming aan de Gentsche Wereldtentoonstelling besteed.

De secretaris-penningm. brengt in herinnering dat

[p. 126]

het crediet van f 250.- voor deelneming aan de tentoonstelling te Gent met ongeveer een gelijk bedrag is overschreden, voornamelijk door de kosten voor bewaking, die het Groepssecretariaat noodig oordeelde. Daar de Groep toch voornamelijk de zedelijke voordeelen der tentoonstelling heeft genoten, acht spr. het billijk, dat ook zij meebetaalt, b.v. de helft van de som waarmee het crediet werd overschreden.

De ter vergadering aanwezige afgevaardigden van Groep België verklaren in zulk eene schikking te kunnen berusten, zij het ook dat de Belgische kas slechts noode een buitengewone uitgave toelaat.

Verspreiding in Vlaanderen van Ned. dagbladen.

De Belgische afgevaardigden wijzen op den achterlijken toestand der Nederlandsche pers in België. Hoewel er meer dan 115000 Nederlanders wonen kan men heel moeilijk, zelfs in de groote steden, een Hollandsche krant bemachtigen, terwijl de Fransche bladen in reusachtige oplagen worden verspreid. Ook de Duitsche kranten worden den laatsten tijd druk op de boulevards ten verkoop aangeboden. Gevraagd wordt of de groote Nederl. dagbladen al eens moeite hebben gedaan door het gezamenlijk aanstellen van verkoopers hun straatdebiet in België te vergrooten.

Besloten wordt, dat het Dag. Bestuur in dezen de aandacht der groote Nederl. bladen op dit punt zal vestigen of zich in verbinding zal stellen met den Nederlandschen Journalistenkring.

De kinema's in Vlaanderen.

Medegedeeld wordt, dat men in het laatste maandblad van de Brusselsche Kamer van Koophandel kan lezen hoe de vertegenwoordigers der filmfabriek Pathé in alle landen van Europa vrij reizen kunnen voor het opnemen van plaatselijke gebeurtenissen, de zoogenaamde ‘courant’, uitgezonderd in Nederland. Het gevolg is dat men in de kinema's in het buitenland geen enkele voorstelling ziet betreffende Nederland. Uit een reclameoogpunt wordt de weigering der Nederl. Spoorwegmaatschappijen verkeerd geacht.

Na eenige gedachtenwisseling wordt het Dag. Bestuur opgedragen na te gaan in hoeverre het wenschelijk is de aandacht der Spoorwegmaatschappijen op deze aangelegenheid te vestigen.

Punt VII. Nederl. Indië.

Schrijven van Dr. R. Broersma over het Verbondswerk in Indië.

De voorzitter roept, nu dit punt aan de orde komt, het welkom toe aan den heer Broersma, die door zijn bestuurslidmaatschap van de Afdeeling Semarang en later van de Groep, op de hoogte is van de Verbondstoestanden in Indië en met den gang van zaken minder tevreden is.

Een levendige gedachtenwisseling ontstaat over den inhoud van zijn schrijven, waarbij er door een der afgevaardigden voor Oost-Indië op gewezen wordt, dat daar te lande voor het A.N.V. nog een groote taak is weggelegd, n.l. de beteekenis van onze taal voor de inlandsche bevolking meer en meer te doen doordringen bij het Nederl. publiek, het streven naar Nederl. beschaving, dat den Inlander eigen is te steunen en de verbroedering tusschen de Indische en de Europeesche maatschappij zooveel mogelijk te bevorderen.

Uitvoerig wordt ook gesproken over het denkbeeld van den heer Broersma om een nieuw Nederlandsch dagblad in Indië op te richten, waarbij verschillende leden doen uitkomen de moeilijkheden van allerlei aard, die de verwezenlijking van dat denkbeeld in den weg staan. Met veel belangstelling neemt de vergadering kennis van de mededeelingen des heeren Broersma in dezen, die echter niet tot het nemen van een bepaald besluit leiden.

De motie Haarlem betreffende de buitenlanderskwestie.

Medegedeeld wordt, dat de Indische afgevaardigden in het Hoofdbestuur het gewenscht achten het verslag der algem. vergadering in Neerlandia te doen volgen door een nadere verklaring^*).

Tevens wordt besloten om den Minister van Koloniën inlichting te vragen en aan te dringen op bevordering van het gebruik der Nederl. taal door buitenlandsche ambtenaren.

Schrijven van de Indische Vereeniging te Delft over een tocht ter bezichtiging der Rotterdamsche havenwerken.

Het Dag. Bestuur heeft zijn medewerking toegezegd.

Tentoonstelling te Semarang.

Medegedeeld wordt dat tot deelneming is besloten.

Het is den voorzitter aangenaam, daaraan te kunnen toevoegen, dat de heer Em. Hullebroeck, de bekende Vlaamsche zanger, zijn rondreis door Indië in het a.s. najaar ook dienstbaar zal maken aan de belangen van het Verbond.

*) De verklaring is opgenomen onder den titel ‘Buitenlanders in Ned.-Ind. Staatsdienst’ in het Mei-nr. bldz. 108.

Punt VIII. Suriname.

Schrijven van het Groepsbestuur met voorstel tot opheffing der Groep en aanvraag om ontslag.

Besloten wordt niet op het voorstel in te gaan, doch wel het gevraagde ontslag te aanvaarden.

Punt IX. Nederl. Antillen.

Jaarverslag.

Voor zoover geschikt, zal dit in Neerlandia worden opgenomen.

Verslag der stichting van het ‘Ondersteuningsfonds Nederl. Antillen’. - Idem.

Punt X. Zuid-Afrika.

Jaarverslagen van Afdeelingen.

Deze zijn voor het meerendeel in Neerlandia verschenen.

Zending van een Nederl. film voor de Nederl. Vereeniging te Pretoria.

Medegedeeld wordt, dat door bemiddeling van het Verbond aan de Nederl. Vereeniging voor haar rekening een film is gezonden van de Onafhankelijkheidsfeesten te Scheveningen om dienst te doen op een feestavond.

Bezoek der Zuid-Afr. Boeren aan Nederland.

De voorzitter deelt een en ander mede over de voorbereidende maatregelen der ontvangst door de Ned. Zuid-Afr. Vereeniging. Spr. zal aan den tocht, die in Juli zal plaats hebben, zoo mogelijk geheel of gedeeltelijk deelnemen. Er is een wedstrijd tusschen Engeland en Holland, wie de deelnmers op de beste en aangenaamste wijze zal ontvangen. Zuid-Holland, Noord-Holland, Friesland, Groningen en Utrecht zullen bezocht worden.

Een krediet van f 100.- wordt geopend om, zoo de gelegenheid dit meebrengt, den deelnemers een kleine opmerkzaamheid te bewijzen.

Punt XI. Zelfstandige Afdeelingen.

Jaarverslagen der Afdeelingen Berlijn, Leipzig, Chicago enz.

Uittreksels daaruit zijn in Neerlandia opgenomen.

Bemoeiingen der Afdeeling Keulen in zake het pas opgerichte ‘Nederlandsch Nationaal Verbond’ in Rijnland en Westfalen.

De voorzitter herinnert aan de oprichting van dit Verbond, waarbij onze jonge Afdeeling Keulen vertegenwoordigd was en aandrong op aansluiting bij het A.N.V. Toen is door een der oprichters de beschuldiging uitgesproken, dat het A.N.V. nooit iets voor de Nederlanders in Duitschland had gedaan. Dit is in een uitvoerig schrijven aan het Nederl. Nat. Verbond weerlegd. Reeds kwam de toezegging in, dat dit schrijven in de volgende vergadering zou worden voorgelezen en behandeld.

[p. 127]

Schrijven van den heer L.P.J. Decker, asp. vice-consul te Düsseldorf over ledenwerving aldaar.

De voorzitter merkt hierbij op, dat er toch wel Nederlanders in Duitschland zijn, die het A.N.V. blijken te kennen en aaneensluiting uit eigen beweging zoeken.

Punt XII. Vertegenwoordigers.

Verschillende dankbetuigingen voor de zending van den scheurkalender Neerlandia.

Archangel.

De heer Smit, Nederl. consul te Archangel zal worden uitgenoodigd het vertegenwoordigerschap van het A.N.V. aldaar op zich te nemen.

Genua.

Medegedeeld wordt, dat de heer G.H. van. Straaten zijn benoeming heeft aangenomen.

Mouscroen.

De heer F.G. Beekman, predikant aldaar, wordt benoemd.

Grand Rapids.

Ds. A. Beets zal worden gevraagd het vertegenwoordigerschap op zich te nemen.

Claremont.

Jaarverslag van de vertegenwoordigster. (In Neerlandia verschenen).

Melbourne.

De heer J. Droste heeft zijn benoeming tot vertegenwoordiger aanvaard.

Sydney (Australië).

De heer M.P. Cordia, procuratiehouder der Kon. Paketvaart-Mij. aldaar, wordt tot vertegenwoordiger benoemd.

Niets meer aan de orde zijnde, slult de voorzitter de vergadering.