Neerlandia. Jaargang 17

Zuid-Afrikaansche muziek.

Bij het lezen van dit opschrift zal menigeen meewarig de schouders ophalen en zich afvragen hoe de schrijver dit zal verklaren. Immers zal men zeggen, Zuid-Afrika is toch geen Duitschland, Frankrijk, Italië, Hongarije, Noorwegen, Spanje, Polen; landen, die het voorrecht hebben hun nationaal karakter in hun muziek weer te geven.

Zeer juist, en toch beweer ik, heeft Zuid-Afrika haar eigen muziek, in dit geval niet een schepping van den alwetenden witmensch. De lezers beseffen

Allegro moderato.
mf Au! die wit-man maak nie mooi nie ons het hom nog nooit genooi nie, hom nog nooit ge- nooi nie
Au! die wit-man maak nie mooi nie ons het hom nog nooit ge-nooi nie, hom nog nooit ge- nooi nie

Moderato.
kijk die os- wa lan - ge rij l'oem-loeng kom sal al - tijd blij
of kijk die os - wa lan-ge rij l'oem-loeng kom sal al - tijd blij

reeds dat ik het oog heb op kaffer-muziek en wederom ben ik er mij van bewust, mij op gevaarlijk terrein te hebben begeven. Want zal men zeggen, noemt u die eentonige dreunen van onze inboorlingen muziek?

Ik hoop u in mijn kort betoog het bewijs te leveren aangaande de verdiensten dierzelfde ‘dreunen’. Kaffer-muziek is een zeer bizondere, die in den aanvang vervelend lijkt te zijn, daar hun motief van 4 of 6 maten zich in het oneindige herhaalt. Maar juist door de schakeering van crescendos, decrescendos, sforzatos, accellerandos, het stijgen tot een climax, weten zij alle toestanden van een menschelijk gemoed, weekheid en onderwerping, kracht, moed en doodsverachting, vrees, liefde en haat op de meest duidelijke wijze weer te geven, en wat hier veel toe bijdraagt is de zoet vloeiende muzikaal klinkende taal. In een ruimen kring, naast elkaar staande, mannen en vrouwen, ouden en jongen, beginnen zij hun lied, kalm en zonder inspanning, zonder andere begeleiding dan de geregelde daling en verheffing hunner geduchte kirries en assegaaien en het dreunend gestamp hunner voeten op den harden grond. Met grooten ernst vertellen zij van hun machtige koningen en dappere voorvaderen, hun strijd met verscheurende dieren, vijandelijke kafferstammen of

[p. 210]

witmenschen, van het verlies hunner gulden vrijheid, enz., enz. en niettegenstaande hun motief zich steeds weer herhaalt, geven hun nederige, dan weer fiere houdingen en gebaren, hun gelaatsuitdrukking, gejaagdheid, het dalen en rijzen hunner wapenen, de sombere en gedempte en daarna in kracht aanzwellende geluiden geheel en al den indruk weder van het te bezingen motief.

Vooral in krijgsliederen komt het woeste loeiende, onheilspellende karakter van kaffer-muziek tot zijn recht.

Zooals de meeste lezers zullen weten liet de heer Celliers in de door hem geschreven Unie Cantate, door mij op muziek gezet, ook twee maal de kaffers

Tafereel uit een Boerenveldlager in de grote oorlog. Penteekening van Erich Mayer. Veertien jaar geleden ging de heer Mayer als landmeter naar Z.-Afr., streed als vrijwilliger mede tegen de Engelschen, werd gevangen genomen en naar St. Helena gezonden, beoefende daar het teekenen en heeft zich thans als kunstschilder en sierteekenaar te Pretoria gevestigd.

aan het woord, en heb ik, om vooral het ware karakter te behouden, bij de zwartjes om hulp gevraagd en waren die bereid hun schat van liederen aan mij te openbaren. Uit de door hen gezongen liederen koos ik ten slotte twee, die in rythmus overeen kwamen met de woorden van het gedicht. De gekozen liederen, die ik opschreef en hierbij afgedrukt zijn^*), zouden eerst tot hun recht zijn gekomen indien de woorden te mijner beschikking talrijker waren geweest.

Nu konden zij door hun kortheid niet geheel het beoogde doel bereiken, want een kafferzang is niet volledig, wanneer het niet bestaat uit 30 of 40 coupletten en... door kaffers wordt gezongen. Het opvallende van het 2de voorbeeld geeft zoo juist den haat en de woestheid van den inboorling weer.

Ik ben tot het besluit gekomen, dat de oorspronkelijkheid der kaffer-muziek, zoo eenvoudig als ze is, hoog staat.

HENRI TEN BRINK.

*) De eerste balk geeft de stem van de eerste bas, de tweede van de tweede bas. Oemloeng beteekent witman.