Neerlandia. Jaargang 17

Uit het Jaarverslag van Groep België.¹⁾

Het jaarverslag bepaalt zich hoofdzakelijk tot een overzicht van het werken der Takken.

Hier volgt een uittreksel:

Aalst, een verdienstelijke Tak, onder moeilijke omstandigheden geboren; onder moeilijke omstandigheden gegroeid; maar die door zijn degelijken arbeid flink zijn plaats onder de zon heeft veroverd en nu vast in die provinciestad, die zich voorheen niet onderscheidde door breedheid van denken, breedheid van opvatting, algemeene waardeering geniet, zoo van burger als van stedelijke overheid.

Terwijl Tak Antwerpen, de machtigste onzer Takken, beschikkend over de ruimste beurs, het grootst getal leden en het meest opofferende arbeidskrachten tellend, opgericht in de stad waar het Vlaamsche leven den normalen toestand het meest nabij komt, als voorbeeld mag gelden van wat een plaatselijke Afdeeling van het A.N.V. beteekenen kan, wijzen wij met evenveel fierheid en zoo mogelijk nog dankbaarder ontroering op Tak Charleroi die, in den meest ongunstigen toestand, in het meestal vijandig gezinde Walenland er in geslaagd is een reservefonds te stichten, waarvan de intresten voldoende zijn om jaarlijks een viertal voordrachten met lichtbeelden, evenveel liederavonden en boekentombola's in te richten, zoodat het stoffelijk leven van Tak Charleroi verzekerd is.

Wat Tak Antwerpen betreft, zijn lijvig jaarverslag geeft, zij het dan nog beknopt, een overzicht van de talrijke werkzaamheden van zijn algemeen bestuur en van zijne vele onderafdeelingen.

Was het werk onzer andere Takken niet zoo veel omvattend, toch mogen zij, die er zich voorspanden, met voldoening op het verleden jaar terugzien.

1) Het volledige jaarverslag is in geschriftvorm op de tentoonstelling te Gent verkrijgbaar. Red.

[p. 132]

Tak Brugge, die een honderdtal leden telt, richtte voordrachten in door Dr. Hansen, R. de Cneudt, Dr. De Gruyter en H. Verriest; zond verzoekschriften naar het Gemeentebestuur, bewerkte de stichting van een ‘Vlaamsch Huis’, werkte flink tot het bekomen van Vlaamsche regimenten en richtte eene leestafel in.

Tak Brussel, wiens ledental de 300 nog niet bereikt, deed in de verfranschte hoofdstad uitstekend werk. Het dichtst van al onze Takken in de nabijheid onzer Statenkamers, was hij ook aangewezen om een oog in 't zeil te houden bij de benoemingen in de verschillende Ministeries en kwam dikwijls met goed gevolg op tegen de benoeming van Nederlandschonkundige beambten, die men wilde doen doorgaan voor Nederlandschkennenden in het Ministerie van Posterijen, Telegraaf, Spoor. Ook aan den Minister van Rechtswezen werden in dit opzicht verzoekschriften gezonden, en over die van Landbouw en Openbare Werken werd een waakzaam oog gehouden. Het bestuur verzond honderden brieven en van hem gingen 3300 gedrukte stukken uit.

Aan de leden werden bovendien een viertal mooie Vlaamsche feesten aangeboden. Het in 1881 gestichte kunstgenootschap ‘De Distel’. is de Letterk. Afdeeling van Tak Brussel geworden. Het Kunstverbond, het Muziekfonds, de Liederavonden voor het Volk en het Legercomiteit werden door Tak Brussel gesteund.

Tak Kortrijk richtte een 10-tal feestavonden en voordrachten in. Hij richtte een Consciencefeest en Guldensporenfeesten in en gaf geldelijken en daadwerkelijken steun aan de uitstekende letterkundige voordrachten, die met goedwillige medewerking van het Gemeentebestuur op het stadhuis plaats hadden en telkens een 200-tal toehoorders lokten.

De Gentsche Tak trad op tot verdediging onzer taalrechten op de Wereldtentoonstelling van 1913. Met het N.V.V. te zamen had eene afvaardiging van ons Verbond eene samenkomst met het bestuur der Tentoonstelling. Later werd deze werking overgenomen en op grootsche schaal uitgebreid door het Vlaamsch Handelsverbond, doch de bestuursleden van Tak Gent houden voort een oog in 't zeil en brengen het Vlaamsch Comiteit voor de Tentoonstelling op de hoogte, wanneer iets niet in den haak is.

De Gentsche Tak is vertegenwoordigd in de Studie-Commissie, die de gegevens verzamelt aangaande het gebruik onzer taal in den inwendigen dienst der openbare besturen, tot voorbereiding van eene wet, welke de taalrechten der Vlamingen in die besturen zou vrijwaren.

De verfransching in de gemeentediensten vraagt van al de Gentsche leden een voortdurenden strijd: terugzending van Fransche kwijtschriften, gedurig protest enz. Er wordt nu eene verzameling aangelegd van al de stukken, die ons taalrecht verkrachten.

Tak Mechelen richtte vele kunstavonden in.

Op 21 April vierde deze Afdeeling haar 10-jarig bestaan en in eene feestvergadering werd hulde gebracht aan Dr. P. Tack, den inrichter en de ziel der Afdeeling.

Het Grievencomiteit, afdeeling gesticht op 27 April, verleende zijn hulp aan het Vl. Comiteit voor de tentoonstelling te Gent, door het doen bijtreden van kringen en door het verzamelen van stukken. Door hare bemiddeling werden reeds verscheiden taaltoestanden verbeterd. De Liederavonden voor het Volk hadden elken Woensdag plaats.

Tak Turnhout nadert de 100 leden; houdt 14-daagsche vergaderingen, had eene welgelukte voordracht, werkte door het inrichten van een meeting, het zenden van afvaardigingen en anderszins mede tot de uiting van het Vlaamsch leven en wist in deze stad de Snieders- en Consciencefeesten uitstekend te doen gelukken.

In den loop van het jaar schoten drie nieuwe Takken uit den nu achttienjarigen boom: Aarlen, Ninove en Luik. In het verre Aarlen wonen een klompje Vlamingen, die het oude Vlaanderen niet ontrouw wilden worden; zij zullen nu des te minder geneigd zijn stam en taal te verzaken, daar er nu bestendige voeling ontstaan is met het vaderland. Ninove gaf al dadelijk blijk van leven.

Wat Luik betreft, daar wordt weinig van gehoord en daar zal het werk anders moeten aangepakt worden, wil het niet zijn een doodgeboren kind.

De Groep zelf ging vooruit. Zij telde 2207 leden tegen 2037 in 1911. De toestand der kas blijkt uit de aan de stemgerechtigde afgevaardigden toegezonden balans: aan ontvangsten fr. 11.366.15; aan uitgaven fr. 10.942.07; zoodat er een batig slot was van fr. 424.08.

Het bestuur sloot zich aan bij de hulde gebracht aan verdienstelijke Vlamingen: den grijzen nestor der Beweging, Max Rooses; de niet minder grijze maar nog flinke Virginie Loveling; den degelijken kenner onzer volksgebruiken August de Cock en den man van de University Extension, Dr. Pieter Tack, wiens beeltenis Neerlandia bracht met een warme waardeering van het vele goede door hem op dat gebied gesticht; ook nog bij de hulde gebracht aan Dr. Isid. Bauwens, den stoeren ontwerper en voltrekker van het Nederl. Geneesk. Woordenboek.

Het bestuur steunde met toelagen: Het 3 de Grootnederlandsch Studenten-Congres te Leuven, de Leidsche Vacantieleergangen, de uitgave van een propaganda-vlugschrift, uitgegeven door de Vlaamsche Stads- en Staatsbedienden, de Antwerpsche Leger-Commissie en de Fransch-Vlaanderen Commissie, waardoor het vruchtbaar werk verleden jaar aldaar door Dr. Borms verricht, mogelijk geweest is.

Wij traden met goed gevolg op om bedienden te beschermen, die om hun verkleefdheid aan hunne taal bedreigd werden. De heer Peeren, die zoo karaktervol opkwam voor het Vlaamsche recht in den inwendigen dienst, erkent dankbaar den steun van het Verbond. Doch hier moet vooral hulde gebracht worden aan volksvertegenwoordiger Van Cauwelaert voor de onvermoeide krachtdadigheid, waarmede hij den braven Peeren ter zijde stond.

Met goed gevolg bestreden we de overtredingen der wet van 1878 door de Takken van Bestuur. Zoolang Minister Helleputte aan 't hoofd van Spoorwegen, Posterijen, Telegrafen stond, hebben we in dit Departement krachtig kunnen werken tot bevordering van het gebruik van onze taal. Nu hij aan het Hoofd staat van Openbare Werken en Landbouw, werken we alweer in dit Departement met goed gevolg.

Op het gebied van Stamverkeer zijn we werkzaam geweest door het bevorderen van kinderruil tusschen Noord en Zuid.

Vlaanderen wordt thans ook wel eens bezocht door ver wonende stamgenooten. Dit was in den voorgaanden zomer het geval met de vertegenwoordigster van het Verbond te Claremont in West-Australië, mevr. A. Semmens, die met haar echtgenoot o.a. Gent bezocht. Hare brieven getuigen, dat ze van haar reis door Vlaanderen veel genoten heeft. Ook deze betrekkingen wenschen we drukker. Het kan niet anders dan sterkend werken, wanneer menschen, die in verschillende oorden van de wereld streven naar hetzelfde ideaal, elkander ontmoeten.

In Belgisch-Kongo gaat ons ledental langzaam vooruit. Te langzaam. Wij weten niet waaraan het ligt, maar het wil ons voorkomen, dat Vlamingen. wanneer ze ginder aanlanden, op eens met lamheid geslagen worden; of dat in dat land papier noch pennen voorhanden zijn. We mogen evenwel van ieder-

[p. 133]

een geen kwaad spreken en moeten de medewerking van de heeren Achten, Leopoldstad, D'Hondt, Pweto, Van Hyfte, Pweto, Lodewyckx, Elisabethstad, prijzen.

Wij hebben gesproken over den arbeld verricht door onze Antwerpsche Legercommissie. In aansluiting daaraan moeten we nog mededeelen, dat de inlichtingen over inrichting van het Zwitsersch leger en taaltoestanden daarin, waarvan volksvertegenwoordigers goed gebruik hebben kunnen maken bij de bespreking van de Legerwet, de vrucht zijn van goede betrekkingen in Zwitserland aangeknoopt.

Deze zijn ook in een ander opzicht vruchtbaar geweest, daar ze er toe geleid hebben om ons in de Zwitsersche pers verkeerde voorstellingen omtrent onzen taalstrijd te laten tegenspreken. Dit was het geval in de Basler Nachrichten en de Züricher Zeitung. Aan den anderen kant licht nu de heer Van Laer geregeld het Duitsche publiek in België en Holland voor omtrent onzen taalstrijd in de Deutsche Wochenzeitung für die Niederlande und Belgien.

H. MEERT.