Neerlandia. Jaargang 17

Oost-Indië.

Jaarverslag van Groep Nederl.-Indië.

Ledental. Het aantal leden van de Groep is in het verslagjaar wederom toegenomen en wel van 1116 op ult^o. December 1911 tot 1200 op ult^o. December 1912.

Ofschoon de zuivere toeneming niet zoo heel groot genoemd kan worden, is zij toch reeds belangrijk in een land als Indië, waar zoovelen komen en gaan en waar zoo weinig blijvers aangetroffen worden. In het verslagjaar vertrokken 118 leden, d.i. ruim 10% naar Europa (de meesten echter gingen over aan Groep Nederland, zoodat zij voor het Verbond niet allen verloren gingen), terwijl 112 of mede 10% voor het lidmaatschap bedankten of om andere redenen afgevoerd moesten worden.

Deze groote vermindering van leden werd gelukkig weer in evenwicht gebracht door de toetreding van 323 nieuwe, of ruim 30% van het aantal leden op ult^o. 1911. Uit dit feit blijkt, dat er nog voldoende belangstelling in Indië bestaat voor ons streven.

Geldmiddelen. Aan bijdragen werd in het verslagjaar een bedrag van f 2997.73 ontvangen.

Vergaderingen. In het verslagjaar werden door het Groepsbestuur 6 vergaderingen gehouden, w.o. één n l. die van 1 Juni 1912, met de afgevaardigden der Afdeelingen Batavia, Buitenzorg en Semarang en die van 13 November met onzen afgevaardigde in het Hoofdbestuur, den heer Mr. C.Th. van Deventer, welke laatste vergadering mede bijgewoond werd door afgevaardigden van de Afdeelingen Batavia en Buitenzorg. Behalve bedoelde vergaderingen kwam het Dagel. Bestuur bijeen zoo dikwijls dit noodig was.

Nederlandsche volksleesgezelschappen. Aan de oprichting en instandhouding van deze zoo nuttige instellingen kon weer flinke steun worden verleend.

Door de Afdeeling Semarang werd een nieuw volksleesgezelschap opgericht, dat zich al dadelijk in eene groote belangstelling verheugen mocht. Voor de oprichtingskosten schonk het Groepsbestuur eene som van f 100.-, terwijl nog eene jaarlijksche subsidie van f 25.- gegeven werd.

De volksleesgezelschappen te Batavia en Buitenzorg ontvingen dit jaar naast de jaarlijksche subsidie van f 25.- nog elk eene gift van f 25.-; ook aan de Boeken-Commissie te Rotterdam werd gelijke gift verstrekt.

Aan de Regeering werd eene subsidie van f 2000.- 's jaars gevraagd voor de oprichting van nog meer en de instandhouding van de reeds bestaande volksleesgezelschappen.

Deze nuttige instellingen worden andermaal in de gunst der leden aanbevolen. Behalve geldelijke steun, vormen uitgelezen Hollandsche romans en andere boekwerken steeds welkome geschenken, welke te allen tijde opgezonden kunnen worden aan den Groepssecretaris, dan wel rechtstreeks aan de Commissarissen voor bedoelde volksleesgezelschappen te Batavia, Buitenzorg en Semarang.

Lichtbeeldencommissie te Buitenzorg. Aan de Lichtbeeldencommissie te Buitenzorg kon eene subsidie van f 50.- verleend worden, terwijl op verzoek van het Groepsbestuur ook elk der Afdeelingen Batavia, Buitenzorg en Semarang bedoelde Commissie eene jaarlijksche subsidie van f 25.- heeft toegezegd, zoodat zij thans kan rekenen op eene vaste jaarlijksche inkomst van f 125.-. De in het bezit der Commissie zijnde lantaarnplaatjes kunnen in bruikleen afgestaan worden aan Afdeelingen, Groepsvertegenwoordigers, Vereenigingen, inrichtingen van onderwijs enz. Men wende zich tot het verkrijgen der lichtbeelden tot den commissaris der Commissie, Dr. M. Kerbosch te Buitenzorg, aan wien ook voor het maken van lantaarnplaatjes geschikte cliché's gezonden kunnen worden.

Oprichting nieuwe Afdeelingen. Door de ijverige bemoeiingen van de heeren Mr. A.B. Cohen Stuart, voorzitter der Afd. Buitenzorg en W. Lubberink, te voren Groepsvertegenwoordiger te Bandoeng, werd ter laatstgenoemde plaatse eene nieuwe Afdeeling opgericht.

Pogingen om ook elders nieuwe Afdeelingen te vormen hadden, jammer genoeg, geen succes.

Toch zijn er nog zeer vele plaatsen in Indië waar genoeg leden aanwezig zijn om een Afdeeling te vormen, zoo b.v. Soerabaja, Djokdjakarta, Madioen, Cheribon, Magelang, Soekaboemi, Padang, Medan, Koeta Radja, Balikpapan, Makasser enz. Heeren Groepsvertegenwoordigers en leden wordt het groote belang van Afdeelingen onder de aandacht gebracht. Alleen door krachtige Afdeelingen, de steunpilaren der Groep, kan doel en streven van het A.N.V. naar behooren bereikt, en kan veel maatschappelijk werk gedaan worden, terwijl goede Afdeelingen in de eerste plaats in het belang der leden zelve kunnen werken.

De oprichtingskosten worden, zoolang de Groepskas dit toelaat, vergoed, terwijl almede dadelijk geldelijke steun gegeven kan worden voor de oprichting van volksleesgezelschappen en boekerijen.

Het A.N.V. bloeie in Indië door krachtige, goed georganiseerde Afdeelingen; mogen Groepsvertegenwoordigers en leden er toe medewerken nieuwe Afdeelingen te vormen.

Verzending Neerlandia. Dank zij de goede zorgen der Hollandsche administratie werd geen vertraging ondervonden in de verzending van Neerlandia uit Europa, deze geschiedt thans regelmatig met de mailstoomers; het maandblad is binnen zes weken na de verschijning in Indië.

Werfboekje. In het verslagjaar werd besloten een nieuw werfboekje uit te geven. Dit werkje ziet er frisch en net uit, men make er een ruim gebruik van. (Aanvragen te richten tot den Groepssecretaris).

Tropisch Nederland. Op de met de Afdeelingsafgevaardigden gehouden jaarlijksche bijeenkomst werd door de Afd. Buitenzorg het voorstel gedaan weder een eigen orgaan in het leven te roepen.

Het Groepsbestuur meende echter om verschillende

[p. 134]

redenen, en wel voornamelijk van geldelijken aard, dit voorstel niet in zijn geheel te moeten overnemen.

De wenschelijkheid erkennende om belangrijke berichten en mededeelingen eerder ter kennis van de leden te brengen dan mogelijk is door middel van Neerlandia, besloot het Groepsbestuur de uitgifte van een tijdschrift, dat zich o.m. ook aan de belangen van Groep Indië van het A.N.V. zou wijden, te steunen, door het geven van eene bijdrage van f 500.-.

Een uit het Groeps- en het Afdeelingsbestuur te Buitenzorg gekozen redactie-commissie, aan welke algeheele vrijheid van handelen, zoomede het voortdurend recht van aanvulling werd toegekend, besloot daarop een maandschrift uit te geven, aan hetwelk de naam van ‘Tropisch Nederland’ gegeven werd. De abonnementsprijs bedraagt voor leden van het A.N.V. f 2.-, voor niet-leden f 4.- 's jaars en is zoo laag gesteld, opdat elk lid zich op het tijdschrift zal kunnen abonneeren.

Waar dit maandblad voornamelijk gewijd zal zijn aan de Nederlandsche stambelangen in Tropisch Nederland, zal het zich ongetwijfeld mogen verheugen in de belangstelling van vele leden der Groep.

Studiefondsen. In het verslagjaar besloot het Groepsbestuur de studiefondsen, die zich o.m. ten doel stellen jongelieden ter verdere voortzetting hunner studiën naar Nederland te zenden, in dit hun streven te steunen door een jaarlijksche bijdrage.

Hiervoor kwamen in de eerste plaats in aanmerking het studiefonds Midden-Java en dat voor onbemiddelde leerlingen te Batavia, welke fondsen verleden jaar voor hetzelfde doel een subsidie aan de Regeering hebben gevraagd, welk verzoek door het Groepsbestuur werd ondersteund.

Ook het studiefonds te Kota Gedang, dat reeds eenige Inlandsche onderwijzers naar Nederland had gezonden, ontving een jaarlijksche bijdrage, terwijl mede besloten werd de te Batavia opgerichte vereeniging S.o.v.i.a., welke zich ten doel stelt de studie van Inlandsche meisjes aan de Inlandsche artsenschool te Weltevreden te bevorderen, te steunen met een gift van f 25.-.

Steun aan andere nuttige instellingen en vereenigingen.

Waar ook de Indische Universiteitsvereeniging en de Vereeniging Boedi Oetomo veel voor het onderwijs in Indië doen, werd besloten ook deze met een jaarlijksche bijdrage te steunen.

‘Ons Hollandsch Blaadje’ een voor eerstbeginnende, Hollandsch sprekende, Inlanders uitgegeven weekblad, ontving wederom een gift van f 25.-.

Voorts is het Groepsbestuur in het verslagjaar nog lid geworden van de Maatschappij tot Nut van het Algemeen. De aandacht van de Afdeelingsbesturen werd door toezending van de door genoemde vereeniging uitgegeven boekwerkjes gevestigd op het vele en goede maatschappelijke werk dat door die vereeniging reeds tot stand is gebracht en die Afdeelingsbesturen aangezocht het streven van de Mij. t.N.v.h. Alg. mede te steunen door toetreding als lid.

Geldinzameling voor Bonaire en Aruba.

Nadat uit het Oct.-nr. van Neerlandia bekend was geworden, hoe onze stamgenooten in de West, voornamelijk op de door de natuur zoo misdeelde eilanden Bonaire en Aruba, door algeheele mislukking van den oogst door hongersnood geteisterd werden, besloot het Groepsbestuur wederom een geldinzameling te houden. Hiervan werd mededeeling gedaan in alle Indische dagbladen. Tot dusver werd een bedrag van ruim f 500.- ontvangen.

Van Deventer-avond. Op de met den afgevaardigde in het Hoofdbestuur, den heer Mr. C.Th. van Deventer gehouden vergadering in de maand Nov. 1912, werd een zeer belangrijk onderwerp besproken, n.l. de vraag op welke wijze een goede samenwerking tusschen de verschillende rassen in Indië zou kunnen worden verkregen. De heer Van Deventer deelde o.m. mede, dat hem op zijn jongste reis door de voornaamste deelen van den Archipel was opgevallen de drang naar onderwijs bij bijna alle bevolkingsgroepen. Dit onderwijs te leiden en te blijven houden in Nederlandsche banen moest een zorg uitmaken van Groep Indië en zou kunnen geschieden door de Regeering te steunen in haar streven om de Indische bevolking goed en degelijk onderwijs te geven. Voorts zou het A.N.V. er vooral veel toe kunnen bijdragen een associatie van Oost en West te bevorderen. Een middel hiertoe zou kunnen zijn de Europeesche leden op te wekken tot meerderen omgang met den ontwikkelden Inlander, waardoor onderlinge waardeering van beide rassen zou kunnen ontstaan.

Het Groepsbestuur besloot in de aangegeven richting werkzaam te zijn.

Door den ondervoorzitter werd nog voorgesteld den heer Van Deventer in de gelegenheid te stellen een gezellige bijeenkomst te houden met de leerlingen van de Inl. Rechtsschool, de Inl. Artsenschool en de Inl. Militaire school. De naar aanleiding van dit voorstel kort daarop gegeven Van Deventer-avond werd druk bezocht en slaagde uitnemend.

Houden van lezingen, geven van gezellige avonden.

Door de Afdeelingen Batavia, Buitenzorg en Semarang werden wederom verscheidene gezellige avonden voor de leden georganiseerd, terwijl ook eenige zeer belangwekkende lezingen gehouden werden. De Afd. Buitenzorg zorgde voor een feestelijke viering van den Koninginnedag.

Veranderingen in het Groepsbestuur.

In het verslagjaar vertrokken naar Europa de leden van het Groepsbestuur Dr. R. Broersma, Mr. Dr. W.M.G. Schumann en M.G. Hoekstra. Van Europa keerden terug en namen weer in het Groepsbestuur zitting de heeren H.A. Kooy, eerelid en J.W. Roessingh van Iterson, terwijl tot nieuwe leden benoemd werden Dr. W. van Lingen, Dr. D.A. Rinkes, mevr. L.M. Hillen-Japikse en mevr. M.C. Kooy-Van Zeggelen.

Herkiezing van een afgevaardigde in het Hoofdbestuur.

Op het eind van het verslagjaar was het de beurt van den heer Mr. C.Th. van Deventer om als afgevaardigde voor Groep Indië in het Hoofdbestuur af te treden. De heer Van Deventer, die het laatst in Nov. 1912 te Weltevreden vertoefde op zijn terugreis naar Holland werd in de met hem gehouden vergadering van het Groepsbestuur en de Afdeelingsbesturen van Batavia en Buitenzorg bij acclamatie als afgevaardigde herkozen. De heer Van Deventer aanvaardde de nieuwe benoeming.

Hem en onzen anderen afgevaardigden, n.l. de heeren H.D.H. Bosboom, J.M. Pijnacker Hordijk en C.R. Bakhuizen van den Brink, zij onze warme dank gebracht voor de behartiging onzer belangen in Nederland.

De Groepssecretaris:

A.R. HAZENBERG.