Neerlandia. Jaargang 16

Zuid-Afrika

Zuidafrikaansche Brieven.

III.

Prof. J. Lion Cachet.†

Een van de merkwaardige figuren uit onze Zuid-Afrikaansche samenleving is van ons heengegaan. Prof. J. Lion Cachet is in den nacht van 20 op 21 September te Potchefstroom aan hartkramp overleden. Hoewel geboren Hollander - hij zag den 29sten November 1838 te Amsterdam het levenslicht - had hij zich volkomen vereenzelvigd met de Afrikaners, zooals hij in 1909 zeide, toen Consul-Generaal Knobel hem in bijzondere opdracht van H.M. het officierskruis van de Oranje-Nassau op de borst spelde: ‘ik ben Afrikaner geworden, maar als zoodanig deel blijven uitmaken van den Nederlandschen stam.’ Zoo goed had hij den Afrikaner leeren kennen, dat de beste Afrikaner-zeden-schildering nog steeds is zijn Sewe Duiwels en wat hulle gedoen het.

Lion Cachet kwam in 1860 naar Zuid-Afrika als onderwijzer aan de school van de Maatschappij tot Nut van het Algemeen te Kaapstad, de eenige inrichting, waar toen ter tijd alle onderricht met het Hollandsch als voertaal werd gegeven. Lang is hij daar niet gebleven. Lion Cachet, van joodsche afkomst, voelde zich een Paulus. In Holland was hij, vooral onder den invloed van Izaak da Costa, voor wien hij een groote vereering bleef behouden en wiens beeltenis zijn studeerkamer versierde, tot vurig Christen geworden. Hij wilde de godsdienstige voorganger der Boeren worden en via Natal kwam hij in Transvaal, waar hij een leerling werd van Ds. Postma, die hem in den ossewagen en onder het tentzeil tot predikant bekwaamde. In die dagen was de Transvaal nog amper een woestenij, waar leeuwen, rhinocerossen, buffels en tijgers den strijd tegen het geweer van de Transvalers volhielden. Daar was Cachet's arbeidsveld onder de Boeren. Van die oude tijden kon hij met levendigen geest en fleurige schildering verhalen. Toen de Theologische School der Ger. Kerk te Burgersdorp werd opgericht, staakten de stemmen voor de benoeming tot professor tusschen hem en zijn leermeester, Ds. Postma. Het lot wees toen Cachet aan. In 1910 nam hij te Reddersburg in de Synode, waar hij zestien jaar vroeger was benoemd, ontslag. Men gunde hem de wel verdiende rust, maar betreurde zijn heengaan, want hij was de geboren opvoedkundige. Zijn beeldend spreektalent boeide de aandacht tot 't eind.

Maar de oude professor was bovenal een warm patriot, in wiens onbaatzuchtige liefde tot zijn aangenomen vaderland ieder onwrikbaar geloofde. Zijn sympathie was gansch en al voor de beide Zuid-Afrikaansche republieken, toen de oorlog uitbrak; hoewel hij het einde van den strijd donker inzag. Die sympathie hield hij niet in zijn hart verborgen. De Engelschen, die zulk een tegenstander in het oprecht Afrikaansche Burgersdorp niet gering achtten, namen hem gevangen op een beschuldiging van hoogverraad. Niets kon tegen hem worden bewezen; maar voor vrij langen tijd was hij onschadelijk gemaakt. Zijn zonen toonden der vaderen aard. Een gaf zijn leven in dienst van het vaderland.

Zoo is Lion Cachet een der Hollanders geweest, die den Nederlandschen naam in Zuid-Afrika hoog heeft gehouden. Te verwonderen is het daarom niet, dat de Afdeeling Potchefstroom van het A.N.V. hem tot haar eerelid had benoemd. Dit was plicht bijna en het wakkere bestuur dier Afdeeling heeft dien plicht niet verzuimd.

Een mislukte studentenbetooging.

Indertijd meldde ik dat de Hollandsch sprekende studenten in de Kaap besloten hadden 31 Augustus te Kaapstad een grootsche betooging te houden om het in eere-herstellen van het Nederlandsch bij het onderwijs in de Kaap-provincie te vieren. De oorspronkelijk vastgestelde datum bleek om allerlei redenen minder geschikt, waarom men de betooging verdaagde tot den 17den September, den dag na het sluiten der jaarvergadering van de Z.-Afr. Akademie.

President Steyn, Gen. Hertzog en Minister Malan konden dan dadelijk van Stellenbosch naar de stad van Van Riebeek doorreizen. Op het allerlaatste oogenblik echter is deze betooging afbesteld moeten worden. De regeering die eerst verlaging der passagiersprijzen voor deelnemers had toegestaan, trok veertien dagen voor den 17den de verleende vermindering in. Het gevolg was dat de studenten woedend waren en dien Zaterdag te Stellenbosch een protestvergadering hielden, waar Prof. Moorrees het woord voerde en zich tot tolk der algemeene verontwaardiging maakte. De regeering had haar beslissing gegrond op de redeneering dat de betooging van politieken aard was en dat daarvoor geen verlaging mocht worden gegeven op de spoorvrachten. Prof. Moorrees nu vond dit een vreemde beweegreden. Gen. Botha had altijd gezegd dat de taalkwestie geheel bui-

[p. 256]

ten de politiek stond. Het kwam hem voor dat de regeering meer bevreesd was voor haar vijanden dan voor haar vrienden.

Dat een zoo ernstig man als Prof. Moorrees in zoo scherpe bewoordingen zich uitliet, bewijst wel hoe groot de verontwaardiging is. Het ergste vindt men dat de regeering eerst de toestemming heeft gegeven en die daarna heeft ingetrokken, zoodat alle lange voorbereidingen voor niet zijn geweest.

Gen. Hertzog vond het noodig en dienstig de regeering te komen verontschuldigen. Hij bleef niet op de vergadering, maar kwam alleen om te zeggen dat ook hij van meening was dat er een fout was begaan. Hij verzocht echter dat men de regeering niet zou beschouwen als te bestaan uit vijanden, maar uit vrienden.

In dien zin schrijven ook de verantwoordelijke Hollandsche bladen.

De studenten hebben zich inmiddels niet laten ontmoedigen. De betooging is wel uitgesteld; maar niet afgesteld. Zij zal in het begin van het volgend jaar worden gehouden en grootscher en indrukwekkender dan wanneer zij op den 17den zou hebben plaats gehad.

Aldus verklaart men, en wie het Afrikanerkarakter kent, zal dit begrijpen. Tegenstand wakkert de geestdrift aan in stede van haar te dooden.

Zoo gaat het ook hier.

OU-BOET.