Gedenck aen Loevesteyn!
Waar Maas en Waal te zamen spoelt
Daar heft zich op den linkerzoom
En spiegelt in den breeden stroom
Een slot van eeuwen her...
't Is Loevestein, waar Herman de Ruyter, na in 1570 het slot voor den Prins van Oranje veroverd te hebben, met een twintigtal getrouwen den heldendood stierf tegen de Spaansche overmacht.
Loevestein, de Nederlandsche Bastille, waar behalve mannen, wier namen de vergetelheid verdienen, hebben gevangen gezeten dragers van beroemde namen, ja van wereldberoemde, als het Delftsche Orakel, Hugo de Groot.
Loevestein, dat in een tijd van nationale verslapping kon gemaakt worden tot een bergplaats van ammunitie! Het merkwaardige middeleeuwsche slot, later Staatsgevangenis van de Vereenigde Nederlanden, een onzer belangwekkendste historische monumenten werd - en is nog steeds - bergplaats van gereedschappen, patronen en granaten!
Er worden plannen gevormd, om Loevestein in waardiger toestand te brengen, een waardiger bestemming te geven. Ongetwijfeld zal het Algemeen Nederlandsch Verbond, zullen al zijne leden, als die plannen vasteren vorm hebben aangenomen, al het mogelijke doen, om daartoe mede te werken. Wat thans Loevestein te aanschouwen geeft, getuigt van een gebrek aan piëteit voor onze voorvaderen, voor onze geschiedenis, dat ieder Noord-Nederlander met schaamte moet vervullen.
Maar de in eere herstelling van het oude slot is ook een Groot-Nederlandsch belang. In de N. Rott. Ct. wordt er op gewezen, hoe Huig de Groot, die zeker wel het meest er toe bijgedragen heeft, Loevestein tot ver over onze grenzen bekend te maken, in zijn cel onvermoeid de zuiverheid van onze taal heeft geoefend. In een brief van den grooten jurist en filosoof, uit de gevangenis aan zijne drie zonen gericht, ezen wij: ‘Onze Duitsche moedertaal heb ik hier jesocht te vereeren ende te toonen, dat ook deeze wetenschap in dezelve taale zeer wel kan verhandeld worden; waartoe ik mij beholpen heb met veele nu wat ongebruikelijke, dog goede oude Duitsche woorden, die in de oude Handvesten en Keuren bevonden vorden.’
Zoo zij het Nederlandsch Verbond vooraan in de rijen van hen, die weer Loevestein willen maken tot een plaats, meer dan nu sprekend van ver-vervlogen jaren, meer dan nu getuigend van den eerbied voor zijn geschiedenis, voor zijn groote mannen, die een volk als het onze betaamt.
Gedenckt aen Loevesteyn, leden van het Algemeen Nederlandsch Verbond!
Leiden.
A. LOOSJES.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd