Neerlandia. Jaargang 14

Het zingen op 't Congres te Maastricht. Een klacht en een voorstel.

De verslaggever der N.R. Ct., die het Congres te Maastricht bijwoonde, had vele aanmerkingen, welke misschien voor een groot deel hun grond vinden in het feit, dat hij gewoon is, als schrijver, onder àndere menschen te verkeeren dan men op dat Congres aan kon treffen. In één geval echter zal ieder hem gelijk moeten geven, dat is namelijk, waar hij klaagt over het slechte zingen der Noord-Nederlandsche leden. De Vlamingen zijn wel is waar ook niet zoo rijk gebleken in hun repertorium als de bedoelde schrijver ons wil doen gelooven; maar ze staken toch bij ons gunstig af.

Bijzonder droevig was het, te hooren, hoe het Lied van 't Algemeen Nederlandsch Verbond, dat met noten en al gedrukt was rondgedeeld en verdienstelijk op de piano werd voorgespeeld, kort en kwaad in 't water viel.

Wat is de oorzaak te noemen van deze machteloosheid, zoo schadelijk voor gezelligheid en geestdrift?

Me dunkt, dat ze niet ver te zoeken is.

Ware het Congres een vergadering geweest van Nederlandsche onderwijzers en onderwijzeressen, men zou het lied behoorlijk voor den dag hebben gebracht en bovendien nog wel tien of twaalf andere liederen hebben kunnen zingen.

Ware het een Commers geweest van Duitsche studenten, men zou er wellicht de woorden heel slecht hebben uitgesproken, maar met de noten zou men ten minste raad geweten hebben.

Ware het een Congres van jonge arbeiders geweest, misschien zou er dan ook nog wel wàt van het lied zijn terechtgekomen.

Maar 't was niets van dat alles; 't was een Congres van hoogleeraren, leeraren, doctoren, boekhandelaars, fabrikanten, ingenieurs, oudheidkundigen, schrijvers en dichters, en deze menschen, hoe knap en eerbiedwaardig ze zijn mogen, kunnen bij ons geen noot van 't blad zingen (de uitzonderingen niet te na gesproken).

Immers, ze hebben het op school niet geleerd.

Op de uitgebreid lagere school hadden ze het zingen op 't programma, maar daar was voor zoo'n ‘onnut’ vak toch eigenlijk geen tijd; grammatica, spelling, jaartallen, Fransche werkwoorden moesten voorgaan. (Wie helpt ons toch van dit Fransch af?).

Op Hoogere Burgerschool of Gymnasium hadden ze 't niet op 't programma, want daar is het nooit binnengelaten. (Men heeft sinds meer dan vierhonderd jaar op onze Latijnsche scholen en hare opvolgsters ‘geofferd aan de Muzen’, doch niet aan de muziek. En op de Hoogere Burgerscholen is het vak zingen in 1863 geweigerd, niettegenstaande eenig aandringen van de Maatschappij tot bevordering der Toonkunst, terwijl er naderhand niet meer over gesproken is.)

Aan de Hoogeschool eindelijk werd men wel is waar zóó goed vertrouwd met de Muzen, dat men zich gaarne muzenzonen noemde, doch hoe goed Euterpe en Polyhymnia er gediend werden, kon men 't best bemerken bij studentenjolen en -feesten. Indien in Duitschland de schoolopleiding zóó weinig muzikaal was, zou een Congres van studenten of doctoren, enz. daar evenmin kunnen zingen.

Het Algemeen Nederlandsch Verbond streeft met andere vereenigingen naar verbetering van den volkszang; laat het ook eens iets doen voor verbeterings

[p. 222]

van den zang der gegoeden. 't Behoeft daarvoor geen cursussen te stichten, ook geen nieuwe bundels uit te geven, maar 't moet helpen aandringen bij de Regeering, dat de zang burgerrecht verkrijge op alle scholen.

De tijd daarvoor is er. Nu het rapport der Ineenschakelingscommissie verschenen is, kan men voorstellen tot hervorming van ons onderwijs verwachten. Dit rapport verlangt helaas geen zangonderwijs op de middelbare scholen, enz., het verlangt op muzikaal gebied alleen eene muziek-hoogeschool van staatswege, een ‘kop’ dus zonder dat de romp er is. Hier dient derhalve niet de leus te zijn: ‘de kop die moet erop’, maar ‘de romp die hoort erbij!’ Indien daar hard voor gewerkt wordt, zal hij er komen. Waarschijnlijk zal de Maatschappij t.B.d. Toonkunst zich er weer willen voorspannen, in 't belang der muziek en der muziekonderwijzers, andere vereenigingen op muzikaal gebied zullen mee doen, bonden van leeraren en onderwijzers zullen niet achterblijven, gelijk reeds twee jaar geleden aan den dag kwam, toen Dr. D. Bos in de Vereeniging van leeraren M.O. deze zaak aanprees in eene rede vol gloed; - het Algemeen Nederlandsch Verbond, dat zijne leden bij duizenden telt in allerlei kringen (ook zeer invloedrijke) moet helpen. Niet alleen, omdat het dan op toekomstige Congressen mooier zal hooren zingen, maar ook en vooral, omdat het Nederlandsch lied een heerlijk middel is voor het groote doel: verheffing van den Nederlandschen stam. 't Is mooi, de liederen te verzamelen en uit te geven - hulde daarvoor aan het Willemsfonds (waar blijven toch de nieuwe drukken zijner twee bundels?), aan ‘het Nut’, aan den heer Coers en de anderen; - maar 't is mooier nog, ze te doen zingen.

Onder onze Kamerleden der Linkerzijde zijn er, behalve de heer Bos, nog wel andere, die reeds lang voor het zangonderwijs op alle scholen gewonnen zijn, en bij de kerkelijke Rechterzijde moet onze wensch wel in goede aarde vallen, waar toch in 't kerkelijk leven het zingen zoozeer op prijs wordt gesteld.

Eigenlijke bezwaren bestaan er niet; moeilijkheden met de stemwisseling zijn vrij gemakkelijk te overwinnen gelijk het zingen op onze kweek- en normaalscholen en op de Duitsche Gymnasia en Realschulen bewijst. Een klein beetje tijd is er ook te vinden, als men wil: we verwijzen daarvoor naar een onzer Haagsche Hoogere Burgerscholen, waar uit liefhebberij onder de leerlingen een zangkoor benevens een orkest is opgericht door een paar leeraren en waar men toch zooveel werk kan maken van de overige vakken, dat er op 't eindexamen nog nooit een leerling gezakt is.

Wat goede wil is er noodig bij de Regeering en bij belanghebbenden, d.i. bij allen. Maar het doel is ook iets wáárd: verheffing van het algemeene muzikale peil is een der grootste factoren tot vermeerdering van beschaving en levensgeluk onder ons volk.

Moge het Algemeen Nederlandsch Verbond zijn sterke schouders mede onder dit werk willen zetten!

rotterdam, Sept. 1910.

C. TE LINTUM.

De Redactie zal niet nalaten dit belangrijke voorstel aan Hoofd- en Groepsbestuur in ernstige overweging te geven.

Zij dankt Dr. Te Lintum voor zijn krachtige aansporing.