Neerlandia. Jaargang 14

Ingezonden.

Het gebruik van het Nederlandsch bij het Belgische Koningsbezoek aan Nederland.
(Uit Vlaanderen).

Het heeft een pijnlijke gewaarwording gewekt onder de Vlaamschgezinden alhier dat bij de eerste officieele ontmoeting tusschen de vorstin van Nederland en de vorsten van het tweetalige België de taal van Groot-Nederland niet weerklonken heeft. Het zou toch o zoo natuurlijk geweest zijn dat Koningin Wilhelmina haar hooge gasten in het Nederlandsch toegesproken had, waar Koning Albert, die regeert over een volk waarvan de overgroote meerderheid uit Nederlandschsprekenden bestaat, tijdens de weinige maanden dat hij den troon bestegen heeft, steeds alles vermeden heeft wat het nationaal gevoel van zijn Vlaamsche onderdanen had kunnen kwetsen, hetgeen hem des te gemakkelijker viel, daar hij, in tegenstelling met zijn voorganger, onze taal goed en ook gaarne spreekt.

Het zou des te natuurlijker geweest zijn, omdat nagenoeg heel de bevolking van Groot-Nederland met sterken aandrang den wensch had uitgedrukt dat bij die officieele ontvangst het Nederlandsch zou gebezigd worden. En ondanks de teleurstelling die men moest ondervinden omdat aan dien wensch geen gevolg werd gegeven, heeft men in Vlaanderen toch met dankbare vreugde kunnen vaststellen dat bijna heel de Nederlandsche pers aan dat verlangen uiting heeft gegeven.

Het is niet gebeurd! Door wiens schuld? Daarop moet het antwoord schuldig gebleven worden. Was het de schuld van het Nederlandsche of van het Belgische Hof? Was het de schuld van de Nederlandsche of van de Belgische raadgevers van de Kroon? Was het de schuld van den Nederlandschen diplomatieken vertegenwoordiger in België of van den Belgischen diplomatieken vertegenwoordiger in Nederland?

Deze vragen blijven eveneens onbeantwoord. Doch op de overal gestelde vraag: waarom zal het Nederlandsch dan niet bij de ontvangst weerklinken?, kwam een antwoord, er kwamen er zelfs twee, en zij werden gegeven in Nederland. Moest Koningin Wilhelmina, zoo luidde het, zich van het Nederlandsch bedienen, wanneer zij Koning Albert in het openbaar toesprak, dan zou dit een afwijking zijn van het protocol en door deze afwijking van het protocol zou het allen schijn hebben alsof het Nederlandsche Hof zich in den Vlaamschen taalstrijd mengde. En weer kan met genoegen worden aangestipt dat deze antwoorden evenmin in Nederland als in Vlaanderen, de openbare meening konden bevredigen.

Stellig, indien het Vlaamsche volk alléén dien wensch had uitgedrukt en indien het Nederlandsche

[p. 221]

volk dien wensch niet gedeeld had, dan had een afwijking van het protocol als een inmenging in den Vlaamschen taalstrijd kunnen beschouwd worden. Maar het Nederlandsche volk zelf vond het zeer natuurlijk dat tusschen twee Nederlandschsprekende vorsten ook het Nederlandsch gebruikt werd en wanneer de wensch van het eigen volk wordt ingewilligd, dan kunnen alle uitleggingen die men daaraan zou willen geven, als niet steek houdend beschouwd worden.

En ook het inroepen van het verouderde, stijve protocol heeft geen reden van bestaan meer, wanneer het volk zelf niet met dat protocol gediend is. In democratisch aangelegde landen zooals Nederland en België hebben de vorsten den plicht alles te doen wat hen dichter bij hun volk kan brengen; en in zulke landen begrijpt het volk niet dat hun vorsten een andere taal zouden spreken dan die waarvan het zich zelf bedient. Want het is niet in het voordeel van het koningschap, noch hier noch aan de overzijde van den Moerdijk, den afstand tusschen volk en vorst te vergrooten en nooit mag een volk den indruk krijgen dat een vorst als een vreemdeling in zijn midden verkeert.

De uitsluiting van het Nederlandsch bij de bewuste plechtigheid heeft dien indruk kunnen teweegbrengen en dat had dienen vermeden te worden. Gevaarlijk is het het gevoel van het volk te kwetsen door vast te houden aan een protocol dat zoover buiten het begrip van dat volk ligt en dat slechts het eigendom is van een groep personen die zeer ver van het volk afstaan. Niemand, noch Franschen noch Franschgezinden, zouden het onnatuurlijk gevonden hebben dat men bij de hoogergenoemde gelegenheid de taal van het Groot-Nederlandsche volk gebezigd had, - het groote Fransche blad ‘Le Temps’ heeft het onbewimpeld verklaard, - en aangezien de beide vorstelijke personen die taal verstonden, kon geen reden van protocolairen aard hier worden ingeroepen.

Wanneer het voorbeeld van hoogerhand gekomen was, dan zou het misschien een wijziging gebracht hebben in de opvattingen van de diplomatieke vertegenwoordigers van beide landen in den vreemde, die thans nog maar al te dikwijls een verregaande onverschilligheid ten opzichte van de eigen taal aan den dag leggen, om niet te zeggen dat zij haar al te vaak met een zekere geringschatting behandelen. Indien de moedertaal uit koninklijke monden weerklonken had, dan zou daardoor de eerste stoot gegeven zijn aan de vernederlandsching van het diplomatieke en consulaire corps.

Want het begint een legende te worden dat het Fransch de uitsluitend diplomatieke taal is. Die tijd is voorbij; dat kan waar geweest zijn vroeger; maar dat is niet meer waar heden ten dage. Landen als Duitschland en Engeland gebruiken als dusdanig hun eigen talen. Tegenover het groote Frankrijk bezigt het kleine Zwitserland Duitsch zoowel als Fransch. In zijn diplomatieke betrekkingen met Japan gebruikt Nederland Engelsch en de Spaanschsprekende landen van Midden-Amerika bezigen onder elkander enkel Spaansch. Niets meer dan natuurlijk zou het dan ook zijn dat Nederland ten opzichte van België, dat grootendeels een Nederlandschsprekend land is, het Nederlandsch als diplomatieke taal aanwendde en omgekeerd.

Indien aan het Nederlandsche Hof bij de ontvangst van het Belgische koningspaar Nederlandsch gesproken was, dan had men de verwezenlijking van hetgeen hier werd uiteengezet onder de oogen kunnen zien. Nu dit niet geschiedde is de verandering van verouderde gebruiken wel eenigszins moeilijker gemaakt. Maar te hopen is het in ieder geval dat bij de raadgevers van de Kroon het Nederlandsch bewustzijn sterk genoeg is om voeling te houden met wat het steeds krachtiger wordend nationaal besef van het volk verlangt. Te hopen is het eveneens dat, wanneer Koningin Wilhelmina haar tegenbezoek aan het Belgische Hof zal brengen, Koning Albert zich wel van de taal van de overgroote meerderheid van zijn volk zal bedienen. Dusdoende zal hij de sympathie die het Vlaamsche volk hem toedraagt slechts versterken.

Dr. M. RUDELSHEIM.

Antwerpen, September 1910.