Neerlandia. Jaargang 11

Nederlandsche Letterkunde in Zuid-Afrika.

D.F. Malherbe, een van de voorvechters van het Afrikaansch, schrijft in de Unie van Augustus:

‘De voorstanders van de Afrikaanse taalbeweging willen geenszins 't Hollands ter zijde schuiven; willen integendeel de band met 'n kultuurvolk helpen stevigen, zolang nog geen letterkunde uit 't geestesleven des volks spruitend opgebouwd is. Bij behoorlike ontwikkeling zal 't Nederlands zelfs dan nog voor de Afrikaner genietbaar zijn. Maar in alle bescheidenheid, wat betekent de band inderdaad vandaag zelfs voor de ontwikkeldste Afrikaners?’

Dit is een van de vele uitingen, die men van Afrikaanders kan hooren, dat men ginds onze letterkunde maar weinig kent.

Ziehier nog wat de redacteur van de Afrikaansche rubriek in Ons Land van 13 Augustus er van zegt. Hij prijst degelijke studie van onze letterkunde aan teneinde er den Afrikaanschen taalschat uit te verrijken. Met Hollandsche letterkunde bedoelt hij ‘egter ni

[p. 145]

F.W. REITZ.
Oud-Staatssecr. v.d. Z.A.R.

MARTHINUS THEUNIS STEYN,
als student,
Oud-Pres. van den O.V.S.

Het oude Presidentshuis te Bloemfontein

Dr. J. BRILL (in 1906), (Rector van het Grey-College).

J.H. BRAND,
Pres. v.d. O.V.S. (1864-1871).

Mr. H.A.L. HAMELBERG, (in zijn consulairen tijd).

[p. 146]

goedkoop en slegte vertalings nie van Engelse godsdienstige geskrifte of van Engelse derde-klas novels. Die boeke - zegt hij - word onder ons nou al meer gelees als goed is’. Neen, het allerbeste van de Hollandsche letterkunde wil hij gelezen hebben. Nooit hoort men ‘van goeie Hollandse boeke, wat di moeite wêrd sou wees om te lees’.

Voor Afrikaanders, die met 't Hollandsch nog wat moeite hebben, raadt de schrijver aan, te beginnen met boeken als Kruger's Gedenkschriften, Leyds' Eerste Annexatie, Nico Hofmeyr's Kijkjes uit onze Geschiedenis. En dan: ‘Goeie en interessante Hollandse skrijvers is, onder anders, van Lennep, Mevrouw Bosboom-Toussaint, Oltmans, H. de Veer, Cremer, Multatuli’.

In een lezing, die dr. A.I. Perold te Ceres gehouden heeft en waarvan Ons Land van 27 Juli verslag geeft, worden als Hollandsche schrijvers aanbevolen: van Lennep, van Maurik en Cremer.

Inderdaad, er is reden om met den heer Malherbe te vragen: Wat beteekent zelfs voor de ontwikkeldste Afrikaanders de band met de Nederlandsche beschaving, als de Nederlandsche letterkunde uit de laatste dertig jaar - de Vlaamsche daarbij gerekend - aan de letterkundige gidsen van het Afrikaansche volk zoo weinig bekend blijkt te wezen!

Zou dat niet te verhelpen zijn met - om een begin te maken - ergens in Zuid-Afrika, te Stellenbosch b.v., een bibliotheek in te richten, waar onze letterkunde terdege in vertegenwoordigd is, in al haar verscheidenheid?

Bij de keuze van boeken, die er sedert jaren van hier naar Zuid-Afrika gaan, is steeds het wachtwoord geweest: geen boeken, die de gevoelens der Afrikaanders kwetsen kunnen; die met hun zedelijke en godsdienstige begrippen in strijd zouden komen! Een wijs beleid!

Maar er zijn toch ontwikkelde Afrikaanders, die zonder schade letterkundige werken kunnen lezen, al staan er denkbeelden in, die met de hunne in strijd zijn. De redacteur van Ons Land noemt wel Multatuli en dr. Perold, die ook werken in andere talen aanprijst, geeft o.a. op romans van Zola en de Musset's Confession! Waarom dan zoo beangst voor Hollandsche stoutigheden?

Men hoeft niet te dweepen met al wat er na '80 in de Nederlandsche letterkunde verschenen is, om 't toch wat mal te vinden, dat men in Zuid-Afrika als den modernsten onzer schrijvers Justus van Maurik noemt. Er is een aardige boekenkast te vullen met deugdelijk werk uit de laatste tientallen jaren, en het wordt tijd, als men ginds den band met onze letteren wil aanhouden, dat men er zoo'n verzameling aanlegt.